Wiersma - Tsjizjow

[Kosmos]

Tsjizjow - Wiersma
Eerste matchpartij 1993

Wiersma speelde 41... 3-9?
Eeuwig zonde. Hoe was de match verlopen als hij 41... 18-23!! had gespeeld?
Ik heb zo'n voorgevoel dat Rein gaat aantonen dat 18-23 daadwerkelijk in alle varianten wint...

[Hanco Elenbaas]

Wiersma moest tijdens die match tegen Tsjizjov na afloop ook nog de borden opruimen en verhuizen, de sponsorcontacten onderhouden, de vloer vegen en de wc's schoonmaken. En 's ochtends heel vroeg reed Wiersma heen en weer tussen Friesland en Hilversum om zich op radio en tv te laten interviewen.

Als Wiersma een beetje beter zijn best had gedaan, een minder brede belangstelling had gehad en wat minder vriendelijk en sociaal was geweest, dan was hij misschien wel 20 keer wereldkampioen geworden.

[Kosmos]

Wiersma moest tijdens die match tegen Tsjizjov na afloop ook nog de borden opruimen en verhuizen, de sponsorcontacten onderhouden, de vloer vegen en de wc's schoonmaken. En 's ochtends heel vroeg reed Wiersma heen en weer tussen Friesland en Hilversum om zich op radio en tv te laten interviewen.

Je schildert Wiersma af als een enorme amateur.

[Hanco Elenbaas]

Wiersma moest tijdens die match tegen Tsjizjov na afloop ook nog de borden opruimen en verhuizen, de sponsorcontacten onderhouden, de vloer vegen en de wc's schoonmaken. En 's ochtends heel vroeg reed Wiersma heen en weer tussen Friesland en Hilversum om zich op radio en tv te laten interviewen.

Je schildert Wiersma af als een enorme amateur.

Dat is niet de bedoeling. Zo zie ik het ook niet.

Wiersma heeft weinig medewerking gekregen in de damwereld, omdat er bij ons nou eenmaal weinig organisatorisch talent rondloopt. Wiersma moest zo'n beetje alles zelf doen. Als dat een amateuristische indruk maakt, dan ligt dat niet aan Wiersma, die het liever anders gezien had.

In de jaren tachtig is het wel eens voorgekomen dat het NK niet door dreigde te gaan, omdat het bestuur van de KNDB geen sponsor kon vinden. Daarop kwam Wiersma in actie, bracht een sponsor aan en het NK was gered.
Na afloop hoorde je dan gemorrel, omdat Wiersma wel startgeld bedong en daardoor (veel) meer verdiende dan de andere deelnemers...

Tsjizjov moest voor zijn WK-matches in Rusland trouwens ook min of meer alles zelf opknappen à la Wiersma.

[Kosmos]

Wiersma moest tijdens die match tegen Tsjizjov na afloop ook nog de borden opruimen en verhuizen, de sponsorcontacten onderhouden, de vloer vegen en de wc's schoonmaken. En 's ochtends heel vroeg reed Wiersma heen en weer tussen Friesland en Hilversum om zich op radio en tv te laten interviewen.

Je schildert Wiersma af als een enorme amateur.

Dat is niet de bedoeling. Zo zie ik het ook niet.

Wiersma heeft weinig medewerking gekregen in de damwereld, omdat er bij ons nou eenmaal weinig organisatorisch talent rondloopt. Wiersma moest zo'n beetje alles zelf doen. Als dat een amateuristische indruk maakt, dan ligt dat niet aan Wiersma, die het liever anders gezien had.

In de jaren tachtig is het wel eens voorgekomen dat het NK niet door dreigde te gaan, omdat het bestuur van de KNDB geen sponsor kon vinden. Daarop kwam Wiersma in actie, bracht een sponsor aan en het NK was gered.
Na afloop hoorde je dan gemorrel, omdat Wiersma wel startgeld bedong en daardoor (veel) meer verdiende dan de andere deelnemers...

Tsjizjov moest voor zijn WK-matches in Rusland trouwens ook min of meer alles zelf opknappen à la Wiersma.

Een verhaal dat aansluit op jouw obeservaties:
Tijdens de match Tsjizjow - Baljakin had Wiersma nog even een schaduwmatch Wiersma - Valneris georganiseerd. Er werd gespeeld met elk een uur bedenktijd. Tijdens het begin van de partij Wiersma - Valneris
pleegde Wiersma nog diverse telefoontjes... Hij verloor zo kostbare bedenktijd. Uiteindelijk verkreeg Wiersma na een gambiet een gewonnen eindspel. Op het moment dat Wiersma met een rondslag Valneris' laatste stukken van het bord veegde voel zijn vlag.......... Ik bevond mezelf onder de toeschouwers, want er werd in Leeuwarden gespeeld.
Tsja, je moet wel prioriteiten stellen. Maar je hebt gelijk: Omdat Wiersma zo weinig steun krijgt van de bonden moet hij te veel zelf organiseren.

[Kosmos]

<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 0 VSPACE = 0 ALIGN = middle><PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right]322818223732121841370712464101073430202530241930352414203329223339281822383310144238162131261116373114194035193035240510312722313627101445401419403519303524091444400309494414194035193035240914444004105045141940351930352410144540131827221827282314192314200932281218282307124137273137323136322818224034081323192227190812034842020829231722281721124237061133290913433911173933131823190309191409203430252337312029310229343329344029074044070144503833[/damweb_position]

Wiersma - Valneris
1e matchpartij 1996

[Jelmer Martens]

(..) omdat er bij ons nou eenmaal weinig organisatorisch talent rondloopt.

Met het gevaar om off-topic te raken: in de damwereld loopt juist heel veel organisatorisch talent rond. Het aantal damtoernooien is niet te tellen. Elk jaar worden toch maar weer de NKs voor senioren, junioren, aspiranten en pupillen georganiseerd, inclusief de halve finales.

Wat betreft sponsoring (daar doel je toch eigenlijk op, Hanco?), de verwachtingen van de damsport zijn te hoog en nog steeds gebaseerd op de jaren zeventig. In historisch perspectief waren deze vette jaren een uitzondering.

Ik denk dat heel wat sporten met circa 7000 leden jaloers zouden zijn op de damsport met zijn fijnvertakte organisatie van damclubs, de vele damevenementen en de wekelijkse damrubrieken die er nog steeds zijn.

[Hanco Elenbaas]

In de damwereld vind je geen of onvoldoende organisatorisch talent om echt grote sponsors aan te trekken. Alleen als Ton Sijbrands een WK-match speelde kwamen er redelijke bedragen los. Ton hoefde zelf ook niks te doen om die sponsors binnen te halen. Dat werd altijd voor hem geregeld.

Harm Wiersma moest vrijwel altijd zelf naar sponsors op zoek en vond nooit gewichtige geldgevers zoals voor Ton in de rij stonden. Dat moet frustrerend geweest zijn voor Harm. Het doet een beetje denken aan wat Joshua Livestro vertelde toen hij in 1992 lid werd van Hiltex. Jos wou niet meer in de damvereniging van Ton spelen, want na afloop van de clubavond stond men zich te verdringen om Ton naar het station te rijden, terwijl Jos altijd moest lopen. Zo ongeveer zal Harm Wiersma het ook gevoeld hebben. Ton weigerde altijd de match Sijbrands-Wiersma. Voor Harm was er nooit écht iets te verdienen met de damsport.

Aangezien Harm een bovengemiddelde behoefte aan geld heeft, moest hij op zoek naar andere activiteiten. Dit is ten koste gegaan van zijn damprestaties. Als Harm damde had hij talloze andere zaken aan zijn hoofd, vaak ook nog het organisatorische gebeuren.

Het is vrijwel zeker dat Harm tegenstanders als Jannes van der Wal en Anatoli Gantwarg enkele keren wereldkampioen heeft laten worden in de hoop de volgende matches interessanter te maken voor sponsors en media. In het een ster maken van Jannes hebben Harm en Lélio Marcos een belangrijk aandeel gehad.

Dit is een aardig stukje over Harm Wiersma uit NRC/Handelsblad van 6 april 1998:

Revolutionair aan het dambord

Door onze redacteur ROBERT MISSET

Zijn mobiele telefoon piept nog net niet tijdens de partijen, maar dammer Harm Wiersma lijkt altijd tijd te kort te komen. De rusteloosheid straalde ook uit zijn ogen toen hij een uur te laat het Oranjehotel in Leeuwarden binnenrende.

Een bouwproject, een gast die veel aandacht vraagt en tussendoor ook nog het NK in Hoogezand-Sappemeer, waar alle ogen zaterdag op hem waren gericht. Geen wonder eigenlijk dat Wiersma bij zijn rentree op eieren moest lopen om een blamage tegen Johan Krajenbrink te voorkomen.

Gastcommentator Ton Sijbrands voorspelde tijdens het middenspel dat zijn oude rivaal alleen nog op remise mocht hopen. ,,Maar Harm heeft in dit soort standen wel vaker kans gezien nog te ontsnappen.'' Dat gebeurde dan ook en gisteren had de zesvoudig wereldkampioen geen kind aan debutant Alex Mathijsen, waardoor hij één punt achter koploper Gérard Jansen staat. Eindelijk kan Wiersma zich weer geheel concentreren op zijn oorspronkelijke beroep, want de afgelopen jaren had hij zich voornamelijk als zakenman gemanifesteerd. Vier jaar geleden combineerde Wiersma het eerste deel van zijn tweekamp met titelhouder Tsjizjov in Rusland met de handel. Zo moest de damgrootmeester even bellen om één miljoen flessen wodka uit de haven van Riga los te krijgen en exporteerde hij afgekeurde gokautomaten naar Moskou waar ze op menig metrostation zijn geïnstalleerd. Wiersma heeft die activiteiten nu op een laag pitje gezet. ,,Omdat ik het dammen er op een gegeven ogenblik maar een beetje bij deed en dat kon onmogelijk de bedoeling zijn.''

Hoewel ook Wiersma ontdekte dat Moskou momenteel veel weg heeft van het Chicago uit de jaren twintig waar de miljoenen voor het oprapen liggen, dreigde hij ook verstrikt te raken in de bureaucratie. ,,Van de mafia heb ik in elk geval weinig last gehad. Wel van de ondoorzichtige regelgeving, de douane en noem maar op. Die zaken kostten me te veel energie.'' Hij vond in Rusland wel zijn nieuwe liefde. Wiersma: ,,De mentaliteit van de mensen in het Oostblok heeft me altijd aangetrokken. Het zijn niet zulke druktemakers als de Amerikanen. De Russen hebben charisma, gevoel voor cultuur én historisch besef. Daarom heb ik in het verleden ook graag in Rusland gespeeld.''

Nu komt hij er nog zelden. Sinds zijn ongeluk in 1996 heeft Wiersma zijn werkterrein afgebakend. De sportman wint het nu weer van de zakenman. Twee jaar geleden werd hij plotseling onwel, zakte in elkaar en kwam zo ongelukkig terecht dat hij er een schedelbasisfractuur aan overhield. Wiersma: ,,Het was in feite een onbenullig incident. Ik had iets verkeerds gegeten en ik werd beroerd. Ik kwam zo hard op mijn kop terecht dat de revalidatie bijna twee jaar heeft geduurd. Ik functioneer pas sinds kort weer voor honderd procent. Zelfs mijn karakter is door het ongeluk veranderd, dat was een bizarre ervaring.''

Soms herkende Wiersma zichzelf niet meer. ,,De neuroloog had me al gewaarschuwd. Ik reageerde feller en scherper dan ik van mezelf gewend was. Ik was voortdurend met mezelf in debat. Als ik ergens kwaad om werd, vroeg ik me af of dat voor dat ongeval ook zou zijn gebeurd. Tegelijkertijd heb ik een scherper oog gekregen voor mijn omgeving. Een barst in je kop is niet bevorderlijk voor het dammen. Toch heb ik het idee dat ik de beschikking heb gekregen over een tweede bewustzijn. Ik ben benieuwd of mijn spel er een nieuwe dimensie door kan krijgen.''

Maar of Wiersma het dammen ooit een beter imago kan bezorgen? Blijft zijn sport niet het stiefkind van het schaken? Om zijn beroep een professioneel aanzien te geven, onderstreept de bondscoach vooral zijn marktwaarde. ,,Dammen mag van mij best elitair zijn en voor exclusiviteit moet worden betaald'', zegt Wiersma. ,,Daarom heb ik bij de bond ook startgeld bedongen alvorens me beschikbaar te stellen voor het NK. Het grote publiek denkt helaas nog steeds dat dammen een spelletje is, een beetje schuiven met die stenen. De diepgang van het damspel gaat aan de meeste mensen voorbij.''

Zo vreemd is dat ook niet in een sport die wordt ondermijnd door de geringe winstmarges. Wiersma, instemmend: ,,Misschien is het spel wel zo ondoorgrondelijk dat zelfs de weg naar de overwinning bijna niet te vinden is. Zeker aan de top zijn de niveauverschillen zo klein dat remises vaak onvermijdelijk zijn. Nou en? Sinds wanneer is een gelijkspel minderwaardig? Het is dus onze taak de schoonheid van een remise uit te leggen. Je moet voorzichtig zijn met het invoeren van nieuwe spelregels.''

Die nieuwlichterij doet hem huiveren. ,,Ook dammers spelen al sets in plaats van partijen en er is zelfs gedacht aan het toekennen van bonuspunten voor het behalen van een dam'', zegt hij, bijna verontwaardigd. ,,Maar ik vind dat een versneld speeltempo niet tot excessen mag leiden. Het is toch bespottelijk dat een wereldtitel schaken wordt beslist in vluggertjes van vijf minuten? Ik kan een dergelijk WK niet serieus nemen. De schaakgrootmeesters hebben zich wel erg snel neergelegd bij dit potsierlijke concept, omdat ze vorstelijk kregen betaald. Maar het is een gevaarlijke tendens dat de sponsor tevens bepaalt welke spelregels worden gehanteerd. Straks heeft een bokser zijn partij pas verloren als hij dood neervalt, omdat de geldschieters dat het leukste vinden.''

Hoewel Wiersma zich verzet tegen een te grote invloed van de commercie is het zakenleven zijn onmisbare partner in de door hem ontworpen revolutie. Zij het een fluwelen revolutie waarvan vooral de elite moet profiteren. Wiersma droomt van een alternatief voor het huidige wereldkampioenschap, omdat hij niet langer wenst te worden omringd door krullenjongens of notoire remiseschuivers. Twee jaar geleden sneuvelde de zesvoudig wereldkampioen op het WK in Ivoorkust al in de voorronde en verloor hij zelfs van de enige vrouwelijke deelneemster Goloebjeva.

,,De topspelers worden onvoldoende beschermd in de huidige opzet'', klaagt Wiersma. ,,In Ivoorkust deden wel veertig spelers mee van wie de meeste niet op een WK thuishoren. Het systeem met groepen slaat nergens op, als die formule wordt gehandhaafd doe ik niet meer mee. Ik sta niet alleen in die kritiek. Zelfs Rob Clerc, die toch tweede werd in Ivoorkust, had moeite met het systeem. Ook bij het schaken kon iedereen een maand lang meedoen om de wereldtitel, ik vind dat niet geloofwaardig.''

Wiersma hoopt binnenkort zijn variant op het WK te presenteren. ,,Zonder dat ik zoals Kasparov een nieuwe bond wil oprichten, want daar komt heel veel bij kijken. Natuurlijk heb ik wel eens met die gedachte gespeeld. Maar ik vind ook weer niet dat alleen enkele toppers het voor het zeggen moeten hebben. Waar het mij om gaat is een wereldkampioenschap te ontwerpen dat ook commercieel aantrekkelijk is.'' Het idee is simpel. Zet de beste twaalf dammers van de wereldranglijst bij elkaar en iedereen begrijpt dat de winnaar zich in theorie wereldkampioen zou mogen noemen.

Wiersma: ,,Ik noem mijn toernooi bewust geen WK, maar een toptoernooi voor de wereldtop. Ik heb wel de garantie dat alle topspelers, waaronder Tsjizjov, Schwarzmann, Valneris, Sijbrands, Clerc, enkele Afrikanen en ik, zullen deelnemen. Ik kan slechts een tipje van de sluier oplichten, maar dit toernooi zal nog dit jaar plaatsvinden. Je kunt het prijzengeld nog niet vergelijken met de bedragen die in het schaken omgaan. Het dammen kent geen steenrijke voorzitter als FIDE-president Iljoemzjinov. Maar als mijn toernooi een succes wordt en tot een alternatief WK kan uitgroeien, heb ik daar uiteraard geen problemen mee. Al is het storend dat zo'n initiatief moet komen van een speler die daar eigenlijk helemaal geen tijd voor heeft.''

[Hanco Elenbaas]

Over de WK-match Wiersma-Tsjizjov 1993-1994 staan in het Internet-archief van Trouw minstens twee interessante artikelen. Is iemand geabonneerd op Trouw? Ik kan ze niet ophalen omdat je bij Trouw tegenwoordig aan Internetbankieren moet doen om artikelen te kunnen downloaden.

Het gaat om:

http://archief.trouw.nl/artikel?REC=tr- ... -000049137

Wiersma al voor WK dammen in tijdnood

dinsdag 14 december 1993 (1085 woorden)

ROTTERDAM - Houdt Harm Wiersma zich van de domme, of begint hij morgen in Izjevsk tegen Alexe Tsjizjov daadwerkelijk vrijwel onvoorbereid aan de tweekamp om de wereldtitel dammen? Vrijwel, want ...

en

http://archief.trouw.nl/artikel?REC=tr- ... -000052221

Onbeslist kan zelfs na twaalf partijen leuk zijn Wiersma en Tsjizjov hebben plezier in rondreizend circus van WK dammen


dinsdag 11 januari 1994 (843 woorden)

GROUW - Hoe wankel het evenwicht strategisch vaak ook is, cijfermatig is het in de tweekamp om de wereldtitel dammen nog niet verstoord. De volmaakte balans is in sport veelal ...

[Hanco Elenbaas]

Met hartelijke dank aan Jeroen Kos! :

Trouw, dinsdag 14 december 1993

Wiersma al voor WK dammen in tijdnood

door ROB VELTHUIS

ROTTERDAM - Houdt Harm Wiersma zich van de domme, of begint hij morgen in Izjevsk tegen Alexe Tsjizjov daadwerkelijk vrijwel onvoorbereid aan de tweekamp om de wereldtitel dammen? Vrijwel, want de uitdager zegt zijn secondant Auke Scholma verzocht te hebben even alle partijen van de titelverdediger na te spelen.

(foto)
De onvoorbereide Harm Wiersma hoopt het eerste deel van de tweekamp zonder kleerscheuren door te komen. FOTO KLAAS-JAN VAN DER WEIJ

Of daarmee de zwakheden van de vijfvoudige wereldkampioen uit de Oeral zijn blootgelegd, is gissen; er adequaat op inspelen lijkt in een kort tijdsbestek onmogelijk. “Ik hoop dat ik de eerste helft van de tweekamp ongeschonden door kom”, luidde de reactie van Wiersma tijdens een vorige week in Rotterdam belegde persconferentie.

Als die bijeenkomst illustratief is voor het verloop van het duel Wiersma-Tsjizjov, dan is het cynische geesten geraden de aandacht erbij te houden. Want de organisatie koos voor een opening geheel in damstijl en dat betekent traditiegetrouw een aaneenschakeling van onverwachte wendingen en ongewenste verwikkelingen, die bij de buitenstaander nogal eens leedvermaak opwekken.

Dammen is een sport voor denkers, zo denken de dammers. Vraag niet om de mening van schakers. Af en toe lijkt het er in Nederland op dat slechts Ton Sijbrands serieus bezig is met zijn vak. Zijn tragiek is, dat hij na zijn come-back tegen Tsjizjov in 1989 aan 20-20 niet genoeg had om zijn wereldtitel te heroveren. Harm Wiersma komt over als een flierefluiter, die zich na zes wereldtitels in 1984 terugtrok uit de damsport om zich op uiteenlopende zakelijke projecten te storten, waarvan hij nimmer rijk werd. Zijn terugkeer achter het bord met schijven in 1992 werd ook ingegeven door zakelijk belang, zo onderstreepte hij. Hij richtte zich op de handel met Russische bedrijven en wat was handiger dan zijn bekendheid als dammer te combineren met het signeren van lucratieve overeenkomsten?

Tijd voor het dammen schoot er nauwelijks over, verzekerde hij destijds in een interview met Trouw en toch schopte hij het tot uitdager van wereldkampioen Tsjizjov. Hoogst persoonlijk - en dus voor een uitdager hoogst ongewoon - zette hij zich intensief in voor de organisatie van de tweekamp. Het vergaren van prijzengeld valt niet mee in de damsport, vooral ook omdat het de zich superieur achtende schakers tegenwoordig ook steeds moeilijker valt. Dus besloot Wiersma met zijn vlotte babbel deuren te openen, die voor anderen dicht blijven. Het plannen van de eerste zeven partijen in de woonplaats van Tsjizjov past natuurlijk in die strategie. Zoals niet voor niets het leeuwedeel van de 'Nederlandse' partijen in Wiersma's thuisland, Friesland, is ondergebracht. Het is opmerkelijk, zo concludeerde Wiersma, hoe veel makkelijker het in een land met een rampzalige economie is, om geld los te krijgen. Voor de totale match is 200 000 gulden aan prijzengeld beschikbaar; de organisatie in de Oeral zegde daarvan 80 000 dollar toe. De winnaar krijgt 55 procent. Het paaien van sponsors verliep in Nederland aanmerkelijk moeizamer. Koning Wiersma krijgt in Izjevsk een huis met tien kamers tot zijn beschikking en gespeeld wordt in een theaterzaal met 1100 zitplaatsen. De spelers kunnen er vermoedelijk gaan zitten waar ze willen. De twee partijen in het Estlandse Tallinn worden ondergebracht in een postkantoor.

In de weer
Tot zover het Russische deel van de organisatie, waarin Wiersma veel vertrouwen zegt te hebben. Hij reisde tweemaal naar de Oeral om zich van de ontwikkelingen op de hoogte te stellen. Onduidelijker is de situatie in eigen land. Op het moment dat vorige week vrijdag in Rotterdam de op het laatste moment aangekondigde persconferentie een aanvang moest nemen, was hotelpersoneel nog druk in de weer met stoelen. “Sorry, we hoorden pas een kwartier geleden dat het daadwerkelijk door zou gaan. Problemen, ja.”

Van de organisatie was op dat moment nog niemand binnen. Tot opluchting van de twee (!) schrijvende persvertegenwoordigers arriveerde Wiersma slechts iets te laat, maar hij trok zich samen met onder anderen Wouter van Beek, voorzitter van de werelddambond, en organisator Fokkink in een vergaderkamertje terug. Er blijken nog plooien te moeten worden gladgestreken. In Friesland blijkt in de gemeenten Weststellingwerf, Scharsterland en Boarnsterhim onduidelijkheid over het wel dan niet onderbrengen van een partij. Ruim drie kwartier later werd begonnen met de verstrekking van de nog incomplete informatie. Het humeur van de laconieke Wiersma leek door de valse start niet aangetast. De gangbare reglementen zijn voor de tweekamp aangepast. Zo is de wereldkampioen het voordeel ontnomen van titelbehoud bij gelijke stand. Indien na twintig partijen - waarvan tien in Nederland - sprake is van cijfermatig evenwicht, dan moeten drie partijen met een versneld tempo (elke speler een uur bedenktijd voor veertig zetten) de beslissing brengen. Eventueel volgen daarna 'vluggertjes' die moeten leiden tot sudden death. Tijdens het toernooi om het WK in Toulon (1992) waren de deelnemende spelers vrijwel unaniem van mening dat een gelijke stand niet ten voordele van de zittende kampioen mag uitvallen.

Een ander nieuwtje is dat Wiersma en Tsjizjov veertig zetten moeten spelen, voordat zij tot remise besluiten. In het verleden was het te vaak voorgekomen dat toeschouwers bij de speelzaal arriveerden om tot de ontdekking te komen dat reeds na vijftien zetten een salonremise overeen was gekomen. Met name vanuit commercieel oogpunt (sponsors en organisatie) bleek dat onverteerbaar. Op de vraag aan Van Beek of daarmee niet onnodig een volstrekt oninteressante partij met 25 zetten kan worden opgerekt, luidde het antwoord: “In dit geval niet. Wiersma en Tsjizjov zijn beiden spelers die echt voor hun punten willen spelen. We voorkomen mogelijk juist dat een interessante partij wegens tijdnood al na vijftien zetten remise wordt gegeven.”

Morgen schuiven twee dammers achter het speelbord die bekend staan om hun creatieve speelstijl. Tsjizjov maakt voor elke match een uitgebreide studie van het spel van zijn tegenstander. Wiersma zegt nauwelijks tijd te hebben gehad om zich op de strategieen van Tsjizjov voor te bereiden en de vraag is in hoeverre het gebrek aan studie van invloed is op zijn reputatie als spelvernieuwer. “Helemaal optimaal verschijn ik helaas niet aan de start”, bekent Wiersma. “Ik heb mijn secondant opdracht gegeven alle partijen van Tsjizjov na te spelen. Dat kost je normaal gesproken een paar maanden. Het zal zwaar worden, maar we zijn aan elkaar gewaagd, omdat ik een rijke ervaring heb in het spelen van matches.” Slechts een keer troffen Wiersma en Tsjizjov elkaar achter het dambord, tijdens de WK in Toulon. Het werd remise. In gedachten speelt Wiersma de partij uit zijn hoofd na, als wordt gevraagd naar de speelduur: “Ongeveer vijftien zetten.”

Copyright: Trouw

Trouw, dinsdag 11 januari 1994

Onbeslist kan zelfs na twaalf partijen leuk zijn Wiersma en Tsjizjov hebben plezier in rondreizend circus van WK dammen

door ROB VELTHUIS

GROUW - Hoe wankel het evenwicht strategisch vaak ook is, cijfermatig is het in de tweekamp om de wereldtitel dammen nog niet verstoord. De volmaakte balans is in sport veelal een persoonlijk streven, gericht op een harmonieverstoring bij de tegenstander. Pas dan kan via triomf de euforie worden bereikt.

Onbeslist, in zekere zin synoniem voor onbevredigend. Zo was het gisteren in Grouw voor de twaalfde achtereenvolgende maal tussen Harm Wiersma en Alexe Tsjizjov in hun wedloop naar de wereldtitel. Het vergt diepgaande kennis van het spel om achter de ogenschijnlijke eentonigheid van de uitslagen de finesses en het fascinerende van de zettencombinaties te zien. Oppervlakkige beoordeling laat alle ruimte voor een ongenuanceerde uitspraak als 'match van de geeuw'. Onder de chauvinisten - in dit geval dus de Friezen - was gisteren de teleurstelling hoorbaar op het moment (zet 34) dat oud-wereldkampioen Ton Sijbrands een variant op het demonstratiebord toonde, die voor wit tot een voordelige stelling zou hebben geleid, maar die in de praktijk door Wiersma niet werd gevolgd. De kenners verlustigen zich wel degelijk aan de boeiende spelverlopen die met name de op Friese bodem gespeelde partijen hebben opgeleverd.

De praktijk speelde zich gisteren af in de trou- en riedsael van het Riedhus Boarnsterhim in Grouw. Een oud, stijlvol gebouw, waarin ook het plaatselijke museum De Trije Gritenijen is ondergebracht. Gezien de geringe omvang van de speelzaal werd onder de dammers verondersteld dat Boarnsterhim een piepkleine gemeenteraad moet hebben. De demonstratieruimte lag driehonderd meter verderop. “Over de brug rechts”, stond op de deur van het gemeentehuis, maar het kostte een diepgaande speurtocht om de verstopt gelegen kantine van het gemeentekantoor daadwerkelijk te vinden. De makkelijkste wijze daartoe was het volgen van de kabel die het speelbord met elektroden verbindt met een demonstratiescherm in de kantine. Met een praktisch probleem had de organisatie geen rekening gehouden. Om de verbinding niet te verbreken kon de brug gistermiddag niet voor de scheepvaart worden geopend.

Schakers zouden er niet over hebben gepeinsd, maar die hebben nog niet altijd door dat 'sport' in de huidige maatschappij verkoopbaar moet zijn. Wiersma en Tsjizjov hebben er geen bezwaar tegen dat hun tweekamp een rondreizend circus is geworden. Tijdens het eerste deel van de match viel het nog mee, toen zeven partijen werden afgewerkt in Izjevsk, de plaats waar men in 1993 inwoner Tsjizjov tot 'man van het jaar' koos. Na twee remises in Tallin werd de reis gemaakt naar Friesland, waar elke dag een andere speellocatie wordt bezocht. “Schakers hebben hun eigen ideeen over hoe je dit soort matches moet spelen”, drukt Wiersma zich diplomatiek uit. “Elke dag een andere speelplaats, je kan het als een nadeel of als een uitdaging beschouwen. Dammers zijn wat dat betreft andere types dan schakers. Zoals wij ook harmonieuzer met elkaar omgaan, conflicten komen niet veel voor. Het zou voor mij niets zijn om tegen iemand te spelen, waarmee ik geen goede verhouding heb.”
Het enige probleem waarmee de organisatie tijdens de Elfstedentocht-met-afwijkende-route te kampen heeft, is de keuze van de stoelen voor de twee matadoren. In Drachten werd vorige week een aantal meubels door spelers als ongeschikt voor een uur of vijf zitten afgewezen. In Grouw liep de demonstratieruimte gedurende de partij gestaag vol. Op de 'dode' momenten is gezorgd voor volksvermaak in de vorm van simultaandammen. Een met Tsjizjov meegereisde Russische kunstenaar tekent op verzoek karikaturen.

In Rusland volgde op twee enerverende openingspartijen een lange stilte. Beide spelers keken een beetje de kat uit de boom, in de wetenschap dat op dit niveau een fout fataal kan zijn. Bovendien geloofde Tsjizjov niets van Wiersma's uitspraak dat van een serieuze voorbereiding op de tweekamp geen sprake zou zijn geweest. “Maar was hij in zijn beste vorm, dan had ik meer risico gelopen. Was dit boksen, dan zou ik op punten hebben voorgestaan”, verklaarde hij vorige week voor het begin van de tweede matchhelft.

Maar in het dammen zijn er pas punten bij knock-outs, en die worden tot dusverre niet uitgedeeld. Als dat de komende dagen in Franeker (vandaag), Joure (morgen), Sloten (14 januari), Sneek (15), Surhuisterveen (17), Leeuwarden (18), Heerenveen (19) en weer Leeuwarden (21) nog zo is, dan moet een beslissing worden geforceerd. De tijd is voorbij dat de regerende wereldkampioen een gelijke stand als beslissende voorsprong mag aanmerken.

Op 22 januari in Leeuwarden worden bij gelijke stand drie partijen gespeeld waarbij de spelers elk een uur bedenktijd per spel krijgen. In een kortere speelduur konden beide spelers zich niet vinden, omdat zij 'vluggertjes' onder een andere speldiscipline rangschikken. Valt die dag nog geen beslissing, dan wordt met het sudden death-systeem verder gespeeld in een tempo van drie partijen per dag. Toen vorige week in Drachten werd gewezen op de mogelijke eindeloosheid van een dergelijk speelrooster, merkte Tsjizjov lachend op: “Het wordt een heel groot feest voor het dammen.” Niet voor de verliezer, als wordt doorgeschoven tot de dood erop volgt. En van evenwicht geen sprake meer is.

Copyright: Trouw

[Kosmos]

Wiersma moest tijdens die match tegen Tsjizjov na afloop ook nog de borden opruimen en verhuizen, de sponsorcontacten onderhouden, de vloer vegen en de wc's schoonmaken.

Ik dacht al tijdens de match: Waarom neemt Wiersma toch steeds een teiltje en een wc-borstel mee naar de WC?

[Eric van Dusseldorp]

Wat betreft sponsoring (daar doel je toch eigenlijk op, Hanco?), de verwachtingen van de damsport zijn te hoog en nog steeds gebaseerd op de jaren zeventig. In historisch perspectief waren deze vette jaren een uitzondering.

In de jaren zeventig was er juist veel minder sponsoring dan heden ten dage. Even uit het hoofd: DC IJmuiden had toen een geldschieter, Côte d'Or en volgens mij was er bij RDG ook wel wat geld. Voor derest nauwelijks of niet.

Dat duurde min of meer tot de tweede helft van de jaren tachtig. Rond 1987 is VAD nog twee keer landskampioen geworden met een team waarvan alle spelers gewoon contributie moesten betalen...

Anno 2008 zijn bijna alle ereklasseteams gesponsord en ook een deel van de teams uit de hoofdklasse.

Er worden heden ten dage ook veel meer wedstrijden georganiseerd dan -pak 'm beet- dertig jaar geleden. Nu alweer het Europees kampioenschap voor studenten.

Dus: sponsoring genoeg, al gaat het inderdaad niet om honderdduizenden euro's. En wedstrijden: ik zou bijna zeggen meer dan genoeg.

Het probleem van nu is niet dat er te weinig organisatiedrift of te weinig geld is, maar er zijn te weinig dammers. En er komen er ook niet veel meer bij.

[Hanco Elenbaas]

Wiersma moest tijdens die match tegen Tsjizjov na afloop ook nog de borden opruimen en verhuizen, de sponsorcontacten onderhouden, de vloer vegen en de wc's schoonmaken.

Ik dacht al tijdens de match: Waarom neemt Wiersma toch steeds een teiltje en een wc-borstel mee naar de WC?

Ik heb nooit geweten dat er zoveel prijzengeld was voor de WK-match Wiersma-Tsjizjov!!

[Kosmos]

Wat betreft sponsoring (daar doel je toch eigenlijk op, Hanco?), de verwachtingen van de damsport zijn te hoog en nog steeds gebaseerd op de jaren zeventig. In historisch perspectief waren deze vette jaren een uitzondering.

In de jaren zeventig was er juist veel minder sponsoring dan heden ten dage. Even uit het hoofd: DC IJmuiden had toen een geldschieter, Côte d'Or en volgens mij was er bij RDG ook wel wat geld. Voor derest nauwelijks of niet.

Dat duurde min of meer tot de tweede helft van de jaren tachtig. Rond 1987 is VAD nog twee keer landskampioen geworden met een team waarvan alle spelers gewoon contributie moesten betalen...

Anno 2008 zijn bijna alle ereklasseteams gesponsord en ook een deel van de teams uit de hoofdklasse.

Er worden heden ten dage ook veel meer wedstrijden georganiseerd dan -pak 'm beet- dertig jaar geleden. Nu alweer het Europees kampioenschap voor studenten.

Dus: sponsoring genoeg, al gaat het inderdaad niet om honderdduizenden euro's. En wedstrijden: ik zou bijna zeggen meer dan genoeg.

Het probleem van nu is niet dat er te weinig organisatiedrift of te weinig geld is, maar er zijn te weinig dammers. En er komen er ook niet veel meer bij.

Het valt mij ook op dat de gedrevenheid van dammers iets te organiseren groot is. Er wordt heel veel georganiseerd.
Dat is wat mij hoop geeft.
Het schijnt echter veel moeilijker te zijn mensen te vinden voor lange termijn projecten, zoals jeugdclubs runnen.
Wiersma is ook wel eens een contract met een groot bedrijf misgelopen door weer eens te laat te komen. Eigenlijk wel een rode draad door zijn leven: Altijd te laat.

[Rein Halbersma]

Tsjizjow - Wiersma
Eerste matchpartij 1993

Wiersma speelde 41... 3-9?
Eeuwig zonde. Hoe was de match verlopen als hij 41... 18-23!! had gespeeld?
Ik heb zo'n voorgevoel dat Rein gaat aantonen dat 18-23 daadwerkelijk in alle varianten wint...

Dat klopt: na 18-23 staat zwart analytisch gewonnen. De varianten zijn vrijwel hetzelfde als die in Dammen nr 92 hebben gestaan, op een paar belangrijke details na.

Tsjizjow schijnt na afloop de volgende verdediging te hebben aangedragen na 18-23 (door Sijbrands een "veredelde wanhoopsactie" genoemd) 2. 35-30 23-28 3. 33x22 21-26 4. 22-18 26x28 5. 18x9 3x14 6. 30-24 11-17 7. 45-40 17-21 8. 24-20 21x32 9. 20x9 4x13 10. 25-20 32-37 11. 20-15



De eerste variant begint nu met 11....37-41 12. 15-10 Zoals in Dammen wordt opgemerkt, is de verdienste van 12.15-10 dat na 12...41-47? 13. 10-15 niet direct verboden is. Sterker nog, volgens de 8-stukken database is het zelfs gelijk remise na 12...41-47. Wel winst is 12...41-46! 13. 10-4 13-19 14. 4-15



Nu kan zwart weliswaar niet met zijn dam spelen en weet wit ook na 14...28-32 15. 15-42! met een blokkade de remise binnen te halen. Sijbrands vermoedt echter terecht dat bovenstaand diagram gewonnen is, maar zijn aangedragen zet 14..16-21? is juist remise! In bovenstaand diagram is alleen 14...19-23! gewonnen voor zwart.

Dit is gelijk ook de enige weg naar winst, want in tegenstelling tot in Dammen wordt gesteld, leidt in het eerste diagram 11...37-42 niet tot winst, onder meer omdat zwart na 12. 15-10 28-32 niet 13.10-4? 32-37! 14. 4x36 42-47 met winst voor zwart speelt, maar in plaats daarvan met 13. 39-33! 13-19 14. 33-29! 32-38 15. 10-5 de remise binnen haalt.

Conclusie: in het eerste diagram leidt alleen de opmars 37-41-46! tot winst (en dus geen 37-42 of 37-41-47).