KRANTENARTIKELEN - 2008/2009

[Hanco Elenbaas]

Brabants Dagblad, 5 maart 2008

Geheugen maakt rare bokkensprongen

05 mrt 2008, 03:17 - De Heimweefabriek heet het nieuwe boek van Douwe Draaisma. De Groninger hoogleraar vertelt daarin over ons geheugen. "Het geheugen is geen spier die je door training kunt oppeppen." Vrijdag is Draaisma een van de gasten op de literaire manifestatie Ontmoeting met Schrijvers in het Theater aan de Parade in Den Bosch.

Draaisma had nooit gedacht dat hij zo'n hit zou scoren met zijn boek 'Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt'. Zijn nieuweling, De Heimweefabriek, gaat opnieuw over de wondere wereld van het geheugen. Het is een hart onder de riem van al die ouderen die zich zorgen maken over hun vergeetachtigheid. Een normaal ouderdomsverschijnsel, betoogt Draaisma, en slechts zelden een voorbode van dementie.

Voor de grijs geworden geboortegolf komt de troostende boodschap precies op het goede moment. Succes lijkt dus opnieuw verzekerd. Draaisma ontkent dat hij het boek heeft geschreven met het oog op een gat in de markt. "Dan had ik wel een optimistisch boek geschreven over wat je tegen vergeetachtigheid kunt doen."

Maar hij gelooft niet in de trainingsprogramma's, cursussen en therapieën tegen geheugenverlies, laat staan in de drankjes en pillen waarmee de commercie de markt van het grote vergeten bestookt. Ze praten je vooral aan dat het je eigen schuld is dat je niet meer weet of je je voordeur op slot hebt gedaan.

Douwe Draaisma, hoogleraar in de geschiedenis van de psychologie, brengt zijn werkdagen door in het Heymans Instituut in Groningen. Hij is bestookt met aanvragen voor interviews over zijn nieuwe boek. Ook wordt hij veel gevraagd voor lezingen. "Dat doe ik graag. Het zijn vrolijke, levendige bijeenkomsten, ik heb blijkbaar iets geschreven dat resoneert bij de mensen, er ontstaat een sfeer waarin ze ook persoonlijke vragen durven te stellen." Met zijn 54 jaar is Draaisma inmiddels zelf toegetreden tot het leger der vergeetachtigen. "Ik merk dat ik veel kwijt ben van wat ik gelezen heb. Dat ik weer opnieuw moet beginnen aan dat boek dat ik een maand geleden na één hoofdstuk heb weggelegd. Of dat ik pas na twintig minuten merk dat ik die film al eens gezien heb. Dat was vroeger niet zo."

Hoewel, ook dat staat nog te bezien. Want wat je vroeger kon, weet je ook alleen maar dankzij je geheugen. En dat maakt rare bokkensprongen. Sommige dingen die je nog zeker weet blijken bij nader inzien toch niet te kloppen.

Zo wist hij bijvoorbeeld zeker dat een jongen op een oude groepsfoto Harm Wiersma was. Hij had als hbs-er immers zelf nog gedamd tegen de latere wereldkampioen. Maar tot zijn verbijstering was die jongen op de foto iemand anders. Dat vertelde Ton Sijbrands hem, die andere dampkampioen die Wiersma zeer goed kende.

Draaisma had Sijbrands opgezocht om te praten over diens geheugen. Een wonderbaarlijk instrument, dat hem in staat stelde (stelt?) twintig partijen tegelijk blind te dammen. Maar welke boodschappen hij moest kopen in een supermarkt heeft Sijbrands nooit zonder een boodschappenbriefje kunnen onthouden.

Dan zijn we weer terug bij geheugentrainingen. Voor speciale interesses zoals dammen kun je je geheugen trainen, zegt Draaisma, maar je onthoudvermogen neemt daardoor niet in de breedte toe. "Je slijt een bedding uit door de dingen die je doet. Daarom is het mooi als mensen al jong weten wat ze willen, dan profiteren ze het meest van dat effect. Maar voor het vergeten van die film die je hebt gezien of dat boek dat je hebt gelezen bestaat geen training. Het geheugen is geen spier die je door training kunt oppeppen."

"Woorden, namen en plannen vergeten, ze vormen de top-drie van klachten over vergeetachtigheid. Het woord ligt je voor in de mond, maar je kunt er niet opkomen. Ik ken die man al dertig jaar, maar hoe heet hij ook al weer? En nou heb je hem wéér dat boek niet teruggegeven, terwijl ik me dat zo had voorgenomen."

"Al vanaf je twintigste neemt je geheugen gestaag af, maar de vergeetachtigheid van twintigers en vijftigers verschilt volgens tests niet eens zo veel. "Jongeren zijn alleen laconieker. Ze zeggen: Ik heb het zo druk, ik kan niet alles onthouden. Terwijl ouderen zeggen: het komt door mijn vergeetachtigheid. Dat gaat dan gepaard met de zorgelijke vraag: als ik dat als vijftiger al niet meer weet, wat staat me dan over twintig jaar te wachten?"

Pas na de zeventig treedt doorgaans een scherpere daling op van het geheugen. Maar ook dan is van Alzheimer of andere vormen van dementie meestal geen sprake. Dat noodlot treft slechts vijf op de honderd mensen. Bij mensen met ouders met Alzheimer verdubbelt de kans zich. "Maar tien procent is ook nog niet veel. De erfelijkheidsfactor komt pas echt kijken met ouders die op extreem jonge leeftijd, bijvoorbeeld in de veertig, Alzheimer krijgen."

Draaisma's boek gaat ook over de terugkeer op hoge leeftijd van oude herinneringen die kennelijk altijd in je geheugen hebben liggen slapen. Over waarom je meeste herinneringen zich concentreren rond je twintigste levensjaar. Over de betrouwbaarheid van je herinneringen, die vaak bestaan uit herinneringen aan herinneringen. En over 'wijsheid achteraf', die sommige herinneringen pijnlijk maken. Hij beschrijft het met aansprekende alledaagse voorbeelden, soms uit zijn eigen leven. Die ruzie die hij als zestienjarige had met zijn vader omdat hij niet naar de catechisatie wilde en de triomf die hij toen voelde bij zijn sarcastische weerwoord. Van die triomf is niks meer over, hij schaamt zich nu zelfs voor dat sarcasme.

Waarom? Is het dan niet normaal dat een puber zich zo afzet?

"Ja, ontwikkelingspsychologisch heb ik niks fout gedaan. Toch kun je spijt hebben van zo'n scène, van het gebrek aan sensitiviteit dat je dan heb. Je kunt ook voet bij stuk houden omdat je je eigen ideeën hebt ontwikkeld over religie, maar toch meer begrip tonen voor de motieven van je vader."

Wie bepaalt wat sensitief is?

Douwe Draaisma denkt kort na. "De filosoof Kierkegaard schreef: het leven is alleen achterwaarts te begrijpen, maar moet voorwaarts geleefd worden. Als je inziet hoe diep die opmerking is, kom je in de richting van wijsheid."



- Douwe Draaisma. 'De heimweefabriek. Geheugen, tijd en ouderdom'. Historische Uitgeverij, 15 euro.

De heimweefabriek is ook verschenen als luisterboek, voorgelezen door Jan Donkers. Rubinstein, 16.95 euro.

[Hanco Elenbaas]

PZC, 6 maart 2008

Koningin Julianaschool heeft beste dammers

door Michiel Bouwman

‘S-GRAVENPOLDER - Het bordje 'stilte s.v.p.' staat er overbodig, want rumoer is er in overvloed.

Zestig basisschoolleerlingen in vijftien teams dammen woensdag in het dorpshuis van 's-Gravenpolder om de titel van Zeeuws kampioen schooldammen. Eigenlijk had er een team méér moeten zijn, maar De Casembrootschool uit Sint Annaland liet verstek gaan wegens een tekort aan spelers. "Maar verder is het een geslaagd toernooi", vertelde organisator Pim Filius. "Stiekem had ik de winnaar wel verwacht, maar van dat team dammen ze dan ook allemaal." De Koningin Julianaschool uit 's-Gravenpolder wordt Zeeuws Kampioen bij de pupillen (groepen 7 en 8), terwijl Archipel de Vlieger uit Vlissingen eerste wordt bij de welpen (groepen 5 en 6). In totaal gaan acht teams uit Zeeland naar de landelijke halve finales op 10 mei. Behalve bovenstaande ploegen zijn dat - bij de pupillen - de J.L. de Jongeschool uit Zierikzee, de Heenetrecht uit Oud-Vossemeer, De Louise de Colignyschool en De Wissel uit Vlissingen. Tot de afgevaardigden van de welpen behoren de Theo Thijssenschool uit Zierikzee en de Wissel uit Vlissingen.

[Hanco Elenbaas]

De Stentor, 5 maart 2008

Subsidie voor Flevolandse sportevenementen


FLEVOLAND - Provincie Flevoland trekt bijna 50.000 euro uit voor subsidie van sportevenementen.

De helft van dat bedrag gaat naar kleinschalige manifestaties zoals onder meer het Zeebodemevenement - met onder meer een wedstrijd over 10 mijl - in Lelystad (foto), Indoor Dronten, het NK Dammen, het hippisch weekeinde van de Marknesser Dijkruiters en het Johan Neeskens Sport weekend van Sport Service Flevoland. De andere helft gaat naar Streetmasters Flevoland van de Stichting Playground, een reizende karavaan langs skatelocaties. Ook Trim Slim krijgt geld voor de '30 van Almere'. De provincie Flevoland kreeg in totaal drie aanvragen voor subsidie van grootschalige sportmanifestaties, dertien voor kleinere activiteiten. In de eerste groep zijn er twee gehonoreerd, in de tweede acht.

[Hanco Elenbaas]

De Telegraaf, 8 maart 2008

Pim Meurs - Han Borgman

Pim speelde sterk 33-29, waarna Han dacht met de ruil 18-22 28x17 11x22 op remise af te stevenen.
Pim had echter een onaangename verrassing voor hem in petto...

[Hanco Elenbaas]

De Telegraaf, 8 maart 2008

[Hanco Elenbaas]

De Telegraaf, 8 maart 2008

[Theo Dijkstra]

i

[Hanco Elenbaas]

Algemeen Dagblad, donderdag 06 maart 2008



Damster Karlijn Overes (13): NK als oefentoernooi

door ARCO BOMGAARS

Bijna was de halve finale van het NK dammen bij de vrouwen aan de neus van Karlijn Overes voorbijgegaan, omdat haar inschrijving zoek was. Het uitvallen van een van de deelnemers stelde de Hoogbloklandse tiener alsnog in staat om deel te nemen, én met succes: in november van dit jaar behoort zij tot het tienkoppige deelnemersveld voor de finale van de nationale titelstrijd.


Als dertienjarige is de debuterende gymnasium-scholiere bovendien één van de jongste deelnemers die ooit aan het NK heeft deelgenomen. ,,Ik had het absoluut niet verwacht dat ik me voor de finale zou plaatsen, want ik zat in een zware poule,’’ kijkt Karlijn Overes, die vorig jaar plaatsing voor de eindstrijd op het nippertje miste, terug. ,,Ik had weliswaar de ervaring van het spelen in de poulefase van vorig jaar en ik kende de meeste tegenstanders, maar die hadden een hogere rating en veel meer wedstrijdervaring dan ik.’’ Met één overwinning en vier remises op haar conto klaarde de speelster van het Gorcumse GDC de klus.

Toch was tot de slotdag van de poulefase onzeker of het NK-ticket daadwerkelijk in handen van het damtalent viel. In de laatste ronde moest Karlijn Overes het opnemen tegen koploper Iepie Poepjes, terwijl haar twee puntgelijke concurrenten Gera Hol en Irene Stegeman elkaar troffen. ,,Ik had vooraf rekening gehouden met een barrage, maar omdat Gera won van Irene viel meteen de beslissing en hoefde ik niet naar de herkansing.’’

In de voetsporen van haar generatiegenootje Heike Verheul, die vorig jaar op het NK aanwezig was en ook straks in november weer van de partij zal zijn, meldt Karlijn Overes zich onbevangen tussen de damelite van Nederland. ,,Voor mij is het NK straks een oefentoernooi,’’ laat zij zich ontvallen. ,,Ik ga er heen met de verwachting dat ik uiteindelijk tiende zal worden. Voor mij is het mooi dat ik me met hele goede speelsters mag meten. Maar eigenlijk hoor ik daar natuurlijk nog niet te staan op mijn leeftijd. Mijn tijd komt nog wel. Het Nederlands kampioenschap bij de aspiranten in juni is belangrijker,’’ geeft de nummer twee van het NK bij de pupillen en de nummer vier van Europa in 2007 aan.

Bij het NK, waar Tanja Chub haar titel zal verdedigen, belandt Karlijn Overes in een vreemde situatie. In één van haar partijen zal ze het gaan opnemen tegen Nina Hoekman, die haar de fijne kneepjes van het dammen bijbracht. ,,Spelen tegen mijn trainster zal een rare ervaring zijn, maar heel leerzaam’’ lacht Karlijn Overes, die op 15 april veertien jaar wordt. ,,Maar dammen is voor mij nog steeds verbeteren, situaties doorzien en nog beter leren rekenen. Naast de trainingen met Ron Heusdens speel ik regelmatig partijen op internet en doe ik veel aan zelfstudie om beter te worden.’’

[Hanco Elenbaas]

Limburgs Dagblad, 8 maart 2008


De Vaste Zet terug in de ereklasse


CEMA/De Vaste Zet heeft vandaag promotie naar de ereklasse bewerkstelligd. De Geleners wonnen in eigen huis na verlenging de play-off tegen SNA uit Heerhugowaard.

Van onze verslaggever

De ontmoeting met normale bedenktijd eindigde na ruim vijf uur in 10-10. Een barrage, met partijen van 5 minuten bedenktijd, plus 5 seconden extra per voltooide zet, moest de beslissing brengen. In de eerste vijf minuten gebeurde er niet veel en liep De Vaste Zet zelfs een 0-2 achterstand op. Daarna verliep alles heel snel in Geleens voordeel. De Vaste Zet won deze barrage - vooral door het virtuoze sneldammen van zijn drie Afrikanen - nog heel ruim met 13-7. CEMA/De Vaste Zet is daarmee na een afwezigheid van een jaar weer terug in de ereklasse van het dammen.

[blondegod]

Een barrage, met partijen van 5 minuten bedenktijd, plus 5 seconden extra per voltooide zet,

Hmm, waarom hier geen 10 min.? Zo ging het in Wanswert namelijk wel!

[Hanco Elenbaas]

Een barrage, met partijen van 5 minuten bedenktijd, plus 5 seconden extra per voltooide zet,

Hmm, waarom hier geen 10 min.? Zo ging het in Wanswert namelijk wel!

In de wedstrijdvoorwaarden stond 5 minuten plus 5 seconden (zie laatste regel van de bijlage).
Misschien speelden ze in Wanswert niet met digitale klokken?

[Piet Bouma]

Sjoerd Huitema - Frank Teer 0-2 (foto Jouke Geertsma)
Een echte Garde klok.
Het schijnt dat er afgelopen woensdagavond in de wedstrijd Wanswerd - De Oldehove nog
een heus incident is geweest, waarbj de vlag niet wilde vallen....
Bastiaan Hollander tikte een paar keer op de klok, vlag viel en Johan Lemstra moest daarna in een kloknederlaag berusten.

[Hanco Elenbaas]

Friesch Dagblad, 10 maart 2008

Franeker/Wânswert flikt het in de barrage


Wânswert - Het zag er zaterdag even slecht uit voor de dammers van Wânswert/Franeker. Als een armworstelaar wiens hand bijna tegen de tafel gedrukt wordt, zo dicht waren de Friezen bij het mislopen van de promotie naar de ereklasse. Toch weet Excelsior uit Den Bosch/Rosmalen in dorpshuis Eldorado in Wânswert niet door te drukken en via een sneldambarrage kan het Friese tiental toch nog de champagnekurken laten knallen. Na Damclub Leeuwarden, Huizum, De Oldehove en Rinsumageest is Franeker/Wânswert de vijfde Friese club die in de nationale top gaat meedraaien.

door JOHAN VELLINGA

De ontlading is enorm na een bloedstollende middag dammen. Willem Leijenaar geeft Wânswert/Franeker een vroege voorsprong omdat zijn tegenstander Mari van Ballegooijen blundert terwijl juist de Fries in hevige tijdnood zit. Omdat Sjoerd Huitema daarna zijn partij verliest en de volgende zeven potjes geen winnaar brengen volgt iedereen vol spanning de verrichtingen aan het bord van Bruno Fopa, die het moeilijk heeft. Maar de Kameroense dammer houdt stand tegen Wim van der Kooij, de sterkste speler van de nummer tien uit de ereklasse.

Tot tevredenheid van de toekijkende Friese oud-wereldkampioen Harm Wiersma. De Goutumer had de Friese club nog geholpen door het tiental vooraf informatie te geven over de sterktes en zwaktes van de tegenstanders die hij het afgelopen seizoen met zijn eigen club DVSB al was tegengekomen in de ereklasse. ,,Ze zijn aan elkaar gewaagd”, zegt Wiersma halverwege de wedstrijd. ,,Maar Franeker kent weinig zwakke plekken en is een constant team. ,,Ik hoop dat ze winnen en we voor het eerst sinds jaren weer een Friese club in de ereklasse krijgen.”

De gemiddeld veel jongere Friezen slaan toe in de barrage. Gerlof Kolk was er al niet bang voor. ,,We zijn jonger en dus frisser.” Door overwinningen van Taeke Kooistra, Bastiaan Hollander, Foeke Tiemensma en Leijenaar en een nederlaag van Sjoerd Huitema wordt met de 13-7 overwinning na zes uren spelen de promotie naar het damwalhalla alsnog een feit.

Opluchting dus in het Friese kamp, dat zo graag in de hoogste divisie wil spelen. Want twee weken geleden werd een zeker lijkend kampioenschap in de hoofdklasse nog op de slotdag weggegeven. Volendam sloeg toe in IJmuiden en de Friese club leed een kleine nederlaag tegen Lunteren. ,,We hadden echt niet verwacht dat we hier vandaag zouden spelen. Franeker hoort ook gewoon in de ereklasse thuis”, vindt Roep Bhawanibhiek van Excelsior.

Teambaas Douwe Edelenbos staat met tranen in zijn ogen als duidelijk is dat zijn club naar de ereklasse promoveert. ,,Ik voelde de hele dag geen spanning, maar toen het afgelopen was, bleek dat ik die wel degelijk had. We hebben het toch maar mooi klaar gespeeld, ondanks de teleurstelling twee weken geleden.”

Hij is een van de initiatiefnemers van het project dat met een Fries team in vijf jaar de nationale titel wil pakken. Het is ook de droom van clubvoorzitter Tjeerd Jaasma. Nu de eerste stap gezet is kan de club bezig met volgend seizoen. Ook Kolk, een van de spelers die zijn nek uitsteekt voor Edelenbos, is dolgelukkig. Hij zou zijn vorige week veroverde plek op het NK zo voor promotie inruilen. ,,Promoveren is voor mij het belangrijkste.”

Franeker/Wânwert wil Wiersma, die voor het laatst in 1975 voor een Friese club in de ereklasse speelde, er volgend seizoen graag bijhebben. ,,De geruchten gaan”, lacht hij minzaam. ,,We moeten het nog maar even bekijken.” Zijn ja-woord hangt onder meer af van de vergoedingen die de Friese club kan betalen. Niettemin draagt hij het initiatief een warm hart toe. ,,Natuurlijk. Friesland in een sterke damprovincie en het leeft hier ook sterk.” Edelenbos: ,,Wiersma erbij zou voor ons hetzelfde zijn als dat Johan Cruijf terugkeert bij Ajax.”

Versterkingen

Edelenbos is inmiddels druk bezig met het zoeken naar sponsoren voor langere tijd. Extra geld is hard nodig want: ,,Wij willen Harm niet voor één jaar, maar voor vier jaar vastleggen.” Hoe dan ook moet er versterking komen. Op zo’n drie plekken, schat sterspeler Tjalling Goedemoed in. Getracht wordt Friese toppers als Hendrik van der Zee, Auke Scholma, Rein van der Pal en Wiebe van der Wijk bij het team halen. Grote plannen dus, maar niets ligt vast. Ondanks dat het eerste doel gehaald is er dus nog veel werk aan de winkel voor Edelenbos c.s.

[Hanco Elenbaas]

Brabants Dagblad, 10 maart 2008

Dammers Excelsior gelijk weer uit ereklasse


10 mrt 2008, 03:20 - WANSWERD - Na één seizoen in de ereklasse keert Heijmans Excelsior weer terug naar de hoofdklasse van het dammen. Het Rosmalense tiental kon het zaterdag niet bolwerken tegen Franeker. De reguliere wedstrijd eindigde nog wel in 10-10, maar in het sneldammen toonden de Friese dammers zich het meest bedreven: 13-7.

In de wedstrijd met normaal tempo eindigden acht van de tien partijen in remise. Teamleider Frank Teer vond dat zijn ploeggenoten zich prima aan de opdracht hadden gehouden. "Vrijwel aan alle borden kwam er een behoorlijke stand op het bord. Dit keer geen dubieuze omsingelingen en maar één verliespartij."

Die verliespartij kwam op naam van Mari van Ballegooijen. In het middenspel trok de Aalburger het initiatief naar zich toe, maar in de tijdnoodfase ging het helemaal fout. Teer: "Beide spelers hadden hun zetten niet meer genoteerd en dachten daardoor te lang dat ze nog steeds in tijdnood zaten. In paniek werd er doorgespeeld om niet op de klok te verliezen. Mari maakte op de 55ste zet een beslissende fout."

Die nederlaag was door Teer zelf al weggepoetst. Via een kleine 'forcing' won hij in de tijdnoodfase van Sjoerd Huitema. Knappe remises van Gijs voor de Poorte tegen topper Tjalling Goedemoed en Ingo Greveraars tegen NK-finalist Gerlof Kolk leverden uiteindelijk een 10-10 eindstand op.

In het zesde speeluur speelde Wim van der Kooij aan het eerste bord nog wel lang door voor de winst, maar het eindspel van drie dammen plus twee schijven tegen twee dammen en één schijf bleek in alle varianten een remise te zijn.

[Hanco Elenbaas]

Algemeen Dagblad, zondag 9 maart 2008

Denk en Zet blijft in de hoofdklasse

HARDINXVELD - Het Hardinxveldse Denk en Zet blijft in de hoofdklasse. In het beslissingsduel tegen PSV Dammen viel de beslissing pas na sneldammen.

In Het Spoor eindigde de reguliere wedstrijd in een 10-10 gelijkspel, waarin alleen Kees Brandwijk aan bord tien tot winst wist te komen. Eef Stam verloor zijn partij aan bord negen. Als ook het sneldammen in 10-10 was geëindigd, zou de winst aan het hoogste bord in de reguliere wedstrijd de doorslag geven (in dit geval derhalve in het voordeel van PSV), maar zo ver kwam het niet. Na verlies van Kees Brandwijk wonnen Piet Trapman sr., Peter Hartog en Peter de Hek hun duels. Met remises van Eef Stam, Jos van der Wielen, Piet Trapman jr., Peter van Noordennen en Wim Verschoor kwam de score op elf punten, waarna Wim Kalis met zijn remise tegen WK- deelnemer Youri Lagoda de eindstand op 12-8 bepaalde.