de Volkskrant, Sport, 2 april 2005
Combinatievermogen kracht Douwe de Jong
door Ton Sijbrands
Dit stukje handelt over de man die bij het toernooi om het Nederlands kampioenschap 2005, dat morgen in Groningen van start gaat, als hoofdarbiter zou optreden. Zou. Want precies twee weken geleden overleed Douwe de Jong totaal onverwacht; hij werd slechts 63 jaar.
Voor wie ook maar enigszins thuis is in de damwereld, behoeft de figuur van Douwe de Jong nauwelijks introductie. Zo bekleedde De Jong gedurende vele jaren diverse bestuursfuncties binnen de KNDB.
In de periode 1963-1975 nam De Jong tien keer deel aan de nationale titelstrijd. Bij de meeste van die gelegenheden kwam hij tot scores die net (dan wel ruim) onder de 50 procent bleven. In 1972 en 1973 daarentegen behaalde De Jong plusscores (respectievelijk 12 uit 11 en 15 uit 13) die hem een eervolle eindklassering opleverden.
Het zou onjuist zijn te beweren dat De Jong als een groot strateeg bekend stond: zijn positiespel maakte soms (niet altijd) een gedateerde indruk. Maar zijn onmiskenbare kwaliteiten op het tactische vlak vergoedden veel. De volgende twee partijen, beide uit de tweede helft van de jaren zestig, brengen zijn grote combinatievermogen treffend in beeld.
Douwe de Jong - Maarten Storm
Halve finales NK 1969
<APPLET CODEBASE = "
http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 0 VSPACE = 0 ALIGN = middle><PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right]32281822373212184137071246410107342920253934192328191423322823323728162141372126373226373241222744391822504410143530051040351420423713184842091444400309292318293324224424191423302420293430253438332938401812234305445005325017[/damweb_position]
1.32-28 18-22 2.37-32 12-18 3.41-37 7-12 4.46-41 1-7 5.34-29 20-25 6.39-34 19-23 7.28x19 14x23 8.32-28 23x32 9.37x28 16-21 10.41-37 21-26 11.37-32 26x37 12.32x41 22-27 13.44-39 18-22 14.50-44 10-14 15.35-30 5-10 16.40-35 14-20 17.42-37 13-18 18.48-42 9-14 19.44-40 3-9?
<img src="
http://fmjd.org/dias/save/11126375465.png">
Zwarts laatste zet maakt onbedoeld een verborgen combinatie mogelijk:
20.29-23! 18x29 21.33x24!! 22x44 22.24-19! 14x23 23.30-24! 20x29 24.34-30! 25x34 25.38-33 29x38 26.40x18 12x23 27.43x5
Waarna Storm het uiterst zorgwekkende (zwart komt tenslotte twee stukken achter), maar misschien nog niet hopeloze macroeindspel na
27...44-50 28.5x32 50-17 voor gezien hield: hij gaf het op.
Douwe de Jong - Krijn Toet
Utrecht 1969
<APPLET CODEBASE = "
http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 0 VSPACE = 0 ALIGN = middle><PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right]32282025312719243732141941371014342905102920152440342430352419304540303550451722281711313627131946410913413603093731071133281015393319244439354439501419423711174339182347420107494317214540121840350712312615202617122136310207342923343930253428231939383339283225214142374132433832434808[/damweb_position]
1.32-28 20-25 2.31-27 19-24 3.37-32 14-19 4.41-37 10-14 5.34-29 5-10 6.29x20 15x24 7.40-34 24-30
Het mag opmerkelijk heten dat De Jong deze enigszins obscure openingsvariant (obscuur van de kant van zwart, welteverstaan) tussen 14 juni en 17 juli 1969 tot liefst driemaal toe op het bord wist te krijgen: eerst tegen oudwereldkampioen Roozenburg (trainingspartij Terwispel), vervolgens in een oefenwedstrijd van het Nederlands tiental tegen een Noorden ZuidHollands gelegenheidsteam (zie het onderhavige duel tegen Krijn Toet) en ten slotte, in de interland SovjetUnie Nederland van Riga 1969, tegen Bjeloroes.
8.35x24 19x30 9.45-40 30-35 10.50-45
Tegen Roozenburg ging het verder met 10.46-41 18-23 11.28x19 13x24.
10...17-22
Een week later zou Bjeloroes hier voor 10...17-21 (11.37-31 21-26 12.42-37) kiezen.
11.28x17 11x31 12.36x27 13-19 13.46-41 9-13 14.41-36 03-09 15.37-31 7-11 16.33-28 10-15 17.39-33 19-24 18.44-39 35x44 19.39x50 14-19 20.42-37 11-17 21.43-39 18-23 22.47-42 1-7 23.49-43 17-21 24.45-40 12-18 25.40-35 7-12 26.31-26 15-20 27.26x17 12x21
Met 28.34-29 gevolgd door 30.28-23 enz. en na al het slaan 34.50-44! 34-40 35.25-20! 40x38 36.20x29 kan wit nu al naar een plusremise afwikkelen. De Jong jaagt echter op groter wild:
28.36-31?!!
<img src="
http://fmjd.org/dias/save/11126393354.png">
Nuchter beschouwd is deze zet niet helemaal correct, omdat zwart na 28...21-26!! 29.34-29 enz. meer dan voldoende compensatie voor de geofferde schijf krijgt. Maar in de praktijk ligt zo'n drastische beslissing niet erg voor de hand...
28...2-7?
Toet overziet de daverende slagzet die De Jong op slinkse wijze in de stand gevlochten heeft en waarmee de witspeler de partij in één klap beslist:
29.34-29!! 23x34 30.39x30 25x34 31.28-23! 19x39 32.38-33 39x28 33.32x25 21x41 34.42-37! 41x32 35.43-38 32x43 36.48x8
Zwart geeft het op.
Copyright: Sijbrands, T.