BONN, dinsdag
Met een daverende overwinning in partij vijf zit wereldkampioen Viswanathan Anand op rozen. Zijn voorsprong op uitdager Vladimir Kramnik is opgelopen tot 3,5 – 1,5 met nog zeven partijen te gaan. De psychologische effecten, niet alleen de winst, maar vooral de manier waarop deze tot stand kwam, zullen belangrijk zijn voor het vervolg.
Boven deze vijfde partij hing de vraag ’herhalen beide spelers de Meraner-opening uit partij drie, en zo ja, wie wijkt er dan als eerste af?’ Het Kramnik-kamp had de rustdag gebruikt om de spectaculaire speelwijze van Anand te bestuderen. De zwarte koning staat zo moederziel alleen midden op het bord, dat dat bijna een provocatie is. De eerste vijftien zetten kwamen in no time op het bord en toen verbeterde Kramnik zijn eigen spel met 16. Lf4 (i.p.v .16. Td1). Hij voerde de loperzet met enige kracht uit en keek zijn tegenstander aan met de blik hoe-durf-je-die-onzin-tegen-mij-te-spelen? Dat heeft hij van zijn grote leermeester Kasparov, die er vaak ook nog afkeurend bij snoof.
De reactie van Anand, die een andere leerschool heeft gehad, was typerend. Met de wijsheid van Boeddha en de snelheid van licht, antwoordde hij 16. .. Ld6. Een ding was duidelijk, het nieuwtje van Kramnik was geen nieuwtje voor Anand. De handeling sorteerde direct effect, want over de logische voortzetting 17. Lg3 (waarmee de open g-lijn wordt geplombeerd) dacht wit 17 minuten na. En kwam Anand daar weer overheen met nog zo’n veredelde koffiehuiszet 17. .. f5?!
Op dit moment had Anand pas zeven minuten gebruikt en het beeld uit partij drie herhaalde zich, want wederom verzonk Kramnik in gepeins. Ook al ziet zijn stelling er gezonder uit, het is niet het type stelling waar hij zo goed in is. Kramnik is wereldkampioen push-push-push: in het langzaam maar zeker wegduwen van de tegenstander tot die over de rand van het bord kiepert. Na een uur denken kwam Kramnik met 18. Tf-c1. Hij had de keus tussen allemaal redelijke zetten zoals Pe5, Pxd4, Te1, Td1, a4 en zelfs Kh1 (computer).
Met 27. .. Tc5 zette Anand een duivelse val. Kramnik dacht in zijn inmiddels beperkte bedenktijd regelrecht op winst af te stevenen, toen hij een stuk won en zijn twee verbonden vrijpionnen ongehinderd naar de promotievelden keken. Maar met twee krachtzetten maakte Anand het kunstwerk af. Hij blijft een waardig kampioen.
TITELPROLONGATIE NOG SLECHTS FORMALITEIT VOOR GENADELOZE ANAND
Kramnik knock-out
BONN, woensdag
In de zesde partij voltrok Anand het vonnis over Kramnik. Met een overwinning die meer door slecht spel van Kramnik tot stand kwam dan door bijzonder spel van Anand, is de tussenstand opgelopen tot 4,5 - 1,5. Zelden heeft een uitdager zo weinig kans gehad in een WK-tweekamp.
Ex-wereldkampioen Anatoli Karpov verrichtte de eerste zet, een vertrouwde handeling voor hem. Voor het eerst in de match dacht Anand langer na in de opening. Hij verrast iedereen in dit WK. Om te beginnen speelt hij niet zijn geliefde 1. e4, met open spel, maar grijpt naar 1. d4, wat tot meer gesloten posities leidt. Dan speelt hij heel opmerkelijk met wit rustig en met zwart agressief. En precies op het moment dat Kramnik zal hebben aangenomen dat hij een rustige dag zou krijgen (met remise blijft de grote voorsprong van Anand intact en komt de eindoverwinning dichterbij) gaat Anand ertegenaan alsof hij iets te bewijzen heeft. Het zal allemaal wel onderdeel zijn van een voorbereiding die geheel op de persoon Kramnik is afgestemd.
Met 10. g4 kwam wit al snel gevaarlijk opzetten op de koningsvleugel, maar de dameruil op zet 15 luidde een gelijkwaardig strategisch middenspel in. Met de paniekerige opstoot 18. .. c5?! gaf Kramnik plotseling kansen weg die er niet waren indien hij simpel 18. .. Tf-e8 had gespeeld. Is hij murw geslagen door de twee eerdere nederlagen?
Kramnik kwam een volle pion achter en mocht slechts hopen op een blauw oog met remise. Hij offerde nog maar een tweede pion voor enige stellingcompensatie. Het mocht allemaal niet baten, na 47 zetten gaf hij op. Er werd niet meer nagepraat, er viel niets meer te zeggen. Anand heeft 6,5 punt nodig om zijn titel te prolongeren, dat is een formaliteit geworden. Het is alleen nog interessant om te zien of Kramnik nog eenmaal wraak kan nemen voor deze zware vernedering. Karpov vond hem nota bene vooraf de betere matchspeler.
De spanning rond de tweekamp begint op te lopen en dat kun je ook merken aan de managers. Hans Walter Schmidt behartigt de belangen van Anand en is vooral bekend als organisator van het traditionele Fischer-random schaaktoernooi in Mainz. Kramnik laat zich vertegenwoordigen door Carsten Hensel en die relatie stamt vanuit de tweekamp Kasparov-Kramnik in 2000. Hensel heeft veel ervaring met de professionele sportbeoefening, want hij was ook manager van de voetbalclub Borussia Dortmund en speelde vroeger in de top bij tafeltennis.
• De tweekamp om de wereldtitel schaken wordt steeds meer een machtsdemonstratie van de ongenaakbare Viswanathan Anand (l.). De titelverdediger heeft Vladimir Kramnik in zes partijen al op een schier onoverbrugbare achterstand van drie volle punten geschaakt.
FOTO: AFP
Opmerkelijk is dat de managers zijn overeengekomen om het totale prijzenfonds van 1,5 miljoen euro fiftyfifty te verdelen, ongeacht de uitslag. Dat is een hoogst ongebruikelijke gang van zaken in de sportwereld in het algemeen en ook in de schaakwereld, waar de winnaar standaard 5/8e deel kreeg. Men speelt dus alleen voor de eer van wereldkampioen.
“The modern banking system manufactures money out of nothing... If you want to be slaves of the bankers, and pay the costs of your own slavery, then let the banks create money.”
- Lord Josiah Stamp, former Director of the Bank of England
AMSTERDAM - De tweekamp om het wereldkampioenschap schaken is zo goed als beslist. Viswanathan Anand won ook de zesde partij en vergrootte zijn voorsprong op Vladimir Kramnik tot 4,5-1,5. In de goede oude tijd, toen in een WK-match 24 partijen werden gespeeld, zou Kramniks positie precair zijn geweest. In Bonn, waar slechts twaalf duels op het programma staan, is zijn situatie hopeloos.
Gari Kasparov gaf maandagavond ongevraagd advies aan Kramnik: `Na de blunder in de vijfde partij zou het onverstandig zijn de volgende dag grote risico’s te nemen. Overleven is nu Kramniks eerste zorg. Hij moet dinsdag remise zien te maken en daarna op de rustdag een plan opstellen voor de slotpartijen.’
Hiermee zal Kramnik het van harte eens zijn geweest, alleen lukte het hem niet het eerste deel van die raad op te volgen. De problemen begonnen bij de negende zet, toen hij andermaal werd getroffen door een nieuw openingsidee van Anand. Het was geen buitengewoon giftig nieuwtje en de balans werd er zeker niet beslissend door verstoord. Wel werd snel duidelijk dat Kramnik hard zou moeten werken voor het halve punt.
In goede vorm zou Kramnik die opdracht met een paar zuivere, exacte manoeuvres hebben uitgevoerd. Maar de uitdager is zichzelf niet meer. Zijn 17de zet was discutabel en zijn poging een zet later de problemen met geweld op te lossen had een averechts effect. Hij bleef een pion achter zonder compensatie.
Ondanks een paar nerveuze momenten slaagde Anand er daarna in de zaken onder controle te houden en langzaam zijn positie te versterken. Een wanhopige poging van Kramnik bij de 30ste zet versnelde het einde. Bij de 41ste zet kon Anand op verschillende manieren winnen. Hij koos een wat omslachtige methode, die niettemin ruim voldoende was.
De persconferentie na de partij liet even op zich wachten, omdat beide spelers zich aan een dopingcontrole moesten onderwerpen. ‘Volkomen zinloos natuurlijk’, zei Anand. ‘Dopingcontroles horen bij andere sporten. Al begrijp ik dat ze passen bij het streven van de FIDE schaken deel te laten zijn van de olympische beweging.’
Kramnik beperkte zich tot korte antwoorden. Hij zei dat hij op de rustdag zou nadenken over de te volgen strategie: ‘Het ziet er natuurlijk slecht uit, maar gelukkig is de match nog niet voorbij. Ik zal proberen een partij te winnen en daarna de situatie heroverwegen.’
In het verleden hebben in WK-matches wederopstandingen plaatsgevonden die Kramnik zouden kunnen inspireren. In 1954 stond Smyslov tegen Botwinnik ook met 4,5-1,5 achter, maar vijf partijen later stond hij voor met 6-5. En in 1986 maakte Karpov tegen Kasparov een achterstand van drie punten in drie partijen goed. Beide huzarenstukjes hadden geen effect. Kasparov won met 12,5-11,5 en Smyslov - Botwinnik eindigde in 12-12, waardoor Botwinnik wereldkampioen bleef.
“The modern banking system manufactures money out of nothing... If you want to be slaves of the bankers, and pay the costs of your own slavery, then let the banks create money.”
- Lord Josiah Stamp, former Director of the Bank of England
BONN, vrijdag
De zevende partij bij het wereldkampioenschap schaken tussen Viswanatan Anand en Vladimir Kramnik is na een rustig maar volledig gevecht in remise geëindigd. Kramnik stond onder druk, maar hield het hoofd dit keer wel koel. Met een voorsprong van 5-2 heeft Anand in de resterende vijf partijen slechts 1,5 punt nodig om zijn titel te prolongeren.
In deze zevende partij zat Anand wederom achter de witte stukken, net zoals in partij 6. Wat een storende verandering in het normale patroon! Er moet een gedachte achter zitten dat deze wijziging een eerlijker verloop geeft, alsof er twee matches gehouden worden van zes partijen waarbij iedere speler een keer mag beginnen met wit. Zoiets. Dat is nog nooit vertoond in de geschiedenis en hopelijk wordt die rariteit ook nooit meer herhaald.
Kramnik sloeg met 4. .. dxc4 het pad Aangenomen Dame-gambiet in. Na achttien zetten waren de openingsschermutselingen voorbij en gingen de spelers een gelijkwaardig middenspel in. Er ontstond enige beroering toen Anand acht minuten nadacht over het gedwongen terugslaan van de dame op zet 22. Kennelijk had Kramnik een remisevoorstel gelispeld dat door niemand gehoord was. Anand wilde echter verder spelen, niet zozeer vanwege de stelling, maar omdat hij Kramnik in zijn achterstand wil laten lijden. Het is geen pretje om voor het oog van de wereld zo kansloos te zijn.
Met 26. .. fxe5 loste Kramnik de spanning in het centrum op. Met 31.g4! sloot Anand alle kansen voor de zwarte koning af om binnen te vallen via f5. Met 31. .. a5! leek Kramnik te kiezen voor een mix van va-banque en harakiri. Maar het was uiteindelijk zijn enige redding. Met een onpeilbaar lachje gaf Anand remise, hij weet dat zijn doel voor het grijpen ligt.
“The modern banking system manufactures money out of nothing... If you want to be slaves of the bankers, and pay the costs of your own slavery, then let the banks create money.”
- Lord Josiah Stamp, former Director of the Bank of England
Eric van Dusseldorp wrote:Grappig dat jij de cartoon hebt geplaatst zonder 'm zelf te begrijpen.
Och, Hans Böhm schrijft al jaren aardige stukjes over schaken zonder te weten hoe je de voornaam van de wereldkampioen spelt. Die cartoon van Kosmos is ook leuk zonder dat je iets van Fawlty Towers weet.
“The modern banking system manufactures money out of nothing... If you want to be slaves of the bankers, and pay the costs of your own slavery, then let the banks create money.”
- Lord Josiah Stamp, former Director of the Bank of England
BERLIJN, zaterdag
Omdat de achtste partij bij het WK-schaken uiteindelijk na 39 zetten in remise eindigde, is de tussenstand Anand-Kramnik 5,5-2,5. Degene die 6,5 punt haalt, is de winnaar. Het Anand-team zou graag in polonaise door de speelzaal hossen, maar men blijft voor de buitenwereld cool ’het is pas over na de laatste zet’.
Uitdager Kramnik zat achter de witte stukken en hij vocht voor zijn allerlaatste kans. Dit keer zocht hij Anand wijselijk niet op in de Meraner-opening, waarmee hij in de partijen 3 en 5 zo verschrikkelijk verloor, maar greep hij terug op de oude structuren van het Aangenomen Damegambiet. Dat was vermoedelijk een zwaarbevochten advies van het secondantenteam, want schakers zijn hun eigen repertoire zeer trouw. Na twintig zetten vertoonde de stelling dezelfde kenmerken als bij die twee cruciale ontmoetingen, maar het grote verschil zit in het ontbreken van die ijzersterke loper op b7. Het tussenoordeel luidde: wit staat beter. Er was geen compensatie voor de dubbele f-pion en de geïsoleerde h-pion. Voor het eerst in deze tweekamp stond Kramnik gunstig in het middenspel!
Maar was het voldoende voor de winst? Hij liet een kans lopen toen hij niet voor 25. Dc2 gevolgd door 26. Td2 ging, om daarmee de belangrijke d-lijn te bezetten. Zoals het ging, mocht Kramnik de zwarte koning heel vaak schaak zetten, maar hij kwam niet in de buurt van een matbeeld met die eenzame dame. Al doende heeft Anand nog maar een punt nodig uit de resterende vier partijen.
Er wordt wat gezeurd over de legitimiteit van Anand en Kramnik, als zouden er betere spelers zijn. Onder andere exwereldkampioen Karpov wees fijntjes op de wereldranglijst, waar de heren op plaats vier en vijf staan. Dit is zeer onterecht. Inmiddels heeft Anand door zijn ruime voorsprong op Kramnik de Bulgaar Topalov al weer (virtueel) van de eerste plaats gestoten. En verder dansen Anand en Kramnik sinds 2000 om de wereldtitel heen en mag alleen Topalov af en toe aftikken. In deze tijdsspanne is Anand de terechte wereldkampioen en in deze vorm zou hij van iedereen winnen.
• De Rus Vladimir Kramnik (l) vecht voor zijn laatste kans, maar kan tegen zijn
Indiase opponent Viswanathan Anand geen overwinning afdwingen.
FOTO: AFP
Dan hoor je in de wandelgangen ook opmerkingen als zou de creativiteit van Anand zijn afgenomen door zijn intensieve samenwerking met de computer. Die duivelse Meraner-variant zal zonder twijfel met behulp van het schaakmachien gecheckt zijn, maar wat een creatieve speelwijze! Als dat de uitkomst is van die samenwerking, dan hoopt de liefhebber op nog vele herhalingen.
• Ivan Sokolov heeft – met nog één ronde te spelen – het twaalfde Essent Toernooi in Hoogeveen op zijn naam geschreven. Hij heeft na zijn overwinning op Jan Smeets vierenhalf uit vijf en is niet meer in te halen. Jan Smeets is al drie dagen ziek en kan nauwelijks uit zijn ogen kijken terwijl hij speelt. Smeets vervult zijn sportieve plicht, maar heeft het niet goed getroffen in zijn Hoogeveen-debuut.
