Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post Reply
Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Fri Jan 06, 2012 10:03

De Oxford history of board games van David Parlett (1999) zegt op blz. 288 dat de oudste sporen van Chinees schaken in Europa dateren uit de 16e eeuw, toen Jezuïeten in China zendingswerk gingen verrichten. Parlett waarschuwt in zijn boek enige malen voor overleveringen waarin keizers, koningen en andere hooggeplaatste figuren belangrijke uitvindingen doen. Op de door Klaas genoemde site vind je dus een voorbeeld: de beroemde ontdekkingsreiziger Marco Polo zou het Chinese schaken hebben geïntroduceerd. Op deze site ook informatie over het spel go die wetenschappelijke bordspelhistorici afdoen als fantasie. Onderschat niet wat iemand als Parlett bijeen heeft gebracht van onderzoek op alle mogelijke terreinen, zoals archeologie, literatuur, archieven, taalkunde, handschriftkunde en noem maar op. Klaas z'n gedachte dat er in de bibliotheek van het Franse kasteel een boek over dammen is te vinden dat we niet kennen is kansloos, elke bibliotheek is al lang doorgespit.
Onder de naam Board Game Studies opereren wetenschappers en niet-wetenschappers van allerlei disciplines die ideeën uitwisselen en elkaar kritisch de maat nemen. Want ook wetenschappelijke geschiedschrijving zoals de mijne moet kritisch worden bezien. Zo werkt wetenschap, je moet elkaar wakker houden.

Er is een tweedeling zichtbaar tussen wetenschappelijke bestudering van een bordspel en ongefundeerde fantasieverhalen. Het treurige resultaat zien we bijv. op Wikipedia, waar over de geschiedenis van het damspel pure onzin staat, bijv. over dammen in het leger van Napoleon. Wat je dan ziet is, dat de (meestal jonge) webmasters van een damtoernooi informatie van internet kritiekloos overnemen, onbewust van het bestaan van wetenschappelijke geschiedschrijving van het damspel. Je ziet het ook op dit forum: wie heeft er nu de boeken van Westerveld en mij gelezen? Ja, Ton Weenink. Maar het gaat hem duidelijk boven de pet.

Eric van Dusseldorp
Posts: 4245
Joined: Tue Sep 30, 2003 22:11

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Eric van Dusseldorp » Fri Jan 06, 2012 11:14

Arie van der Stoep wrote:De Oxford history of board games van David Parlett (1999) zegt op blz. 288 dat de oudste sporen van Chinees schaken in Europa dateren uit de 16e eeuw, toen Jezuïeten in China zendingswerk gingen verrichten. Parlett waarschuwt in zijn boek enige malen voor overleveringen waarin keizers, koningen en andere hooggeplaatste figuren belangrijke uitvindingen doen. Op de door Klaas genoemde site vind je dus een voorbeeld: de beroemde ontdekkingsreiziger Marco Polo zou het Chinese schaken hebben geïntroduceerd. Op deze site ook informatie over het spel go die wetenschappelijke bordspelhistorici afdoen als fantasie. Onderschat niet wat iemand als Parlett bijeen heeft gebracht van onderzoek op alle mogelijke terreinen, zoals archeologie, literatuur, archieven, taalkunde, handschriftkunde en noem maar op. Klaas z'n gedachte dat er in de bibliotheek van het Franse kasteel een boek over dammen is te vinden dat we niet kennen is kansloos, elke bibliotheek is al lang doorgespit.
Onder de naam Board Game Studies opereren wetenschappers en niet-wetenschappers van allerlei disciplines die ideeën uitwisselen en elkaar kritisch de maat nemen. Want ook wetenschappelijke geschiedschrijving zoals de mijne moet kritisch worden bezien. Zo werkt wetenschap, je moet elkaar wakker houden.

Er is een tweedeling zichtbaar tussen wetenschappelijke bestudering van een bordspel en ongefundeerde fantasieverhalen. Het treurige resultaat zien we bijv. op Wikipedia, waar over de geschiedenis van het damspel pure onzin staat, bijv. over dammen in het leger van Napoleon. Wat je dan ziet is, dat de (meestal jonge) webmasters van een damtoernooi informatie van internet kritiekloos overnemen, onbewust van het bestaan van wetenschappelijke geschiedschrijving van het damspel. Je ziet het ook op dit forum: wie heeft er nu de boeken van Westerveld en mij gelezen? Ja, Ton Weenink. Maar het gaat hem duidelijk boven de pet.
In tegenstelling tot wat sommigen denken, heb ik op Wikipedia niets geschreven over de geschiedenis van het damspel. Wel over allerlei zetjes en zo.

Maar los daarvan: het leuke van amateurencyclopedie Wikipedia is juist dat je slechte verhalen kunt bijstellen of zelfs vervangen. Het artikel over de geschiedenis van het damspel lijkt inderdaad op zijn minst aan aanpassing toe.
Dus, Arie: Ctrl-A, Ctrl-X en typ je eigen verhaal.
http://www.ericsdamsite.com
http://www.thailandopen.nl
http://dammen.startpagina.nl

Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Fri Jan 06, 2012 11:34

Nee Eric, die informatie op Wikipedia is van iemand die zich Freaky noemt. Ik ben op Wikepedia ingeschreven. Mijn pogingen om een bijdrage te leveren liepen echter vast op de tamelijk hoge eisen die worden gesteld aan de layout. Ook het inzetten van afbeeldingen om mijn betoog te ondersteunen lukten niet, omdat er (terecht natuurlijk) hoge eisen aan het auteursrecht werden gesteld. Het materiaal ligt klaar, maar in 2012 vragen zaken buiten het dammen veel van m'n aandacht en tijd, buiten de verzorging van De Problemist kan ik niet veel doen. Wat mogelijk is dat iemand door mij aangeleverd materiaal op Wikipedia zet.

Piet Bouma
Posts: 3574
Joined: Sun Nov 02, 2003 13:05
Location: Harlingen

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Piet Bouma » Fri Jan 06, 2012 21:13

Er is een oud mythologische Friese sage, die slechts bij weinig ingewijden bekend is. In de Romeinse tijd waren er vriendschappelijke banden tussen de Friese koningen en de Romeinse keizers. Merk op dat de Friezen ook nooit echt onderworpen zijn door de Romeinen, maar door hen als een gelijkwaardige beschaving werd beschouwd. De Romeinse keizers speelden onder meer het Frysk spul Oer alles tegen de Friese koningen. Zij, liefhebbers van het tientalstelsel en spelen waren gefascineerd door de 10x10 opstelling van de velden. Wel introduceerden die Romeinen het alleen schuin slaan op het dambord. Rare jongens, die Romeinen. :)
Het verhaal gaat dat de keizer een keer een fantastische slag op het dambord uithaalde en een Friese koning versloeg. Naast een zogenaamde gouden Fibula-speld leverde dit hem ook een nacht op met de dochter van de koning. Het nageslacht van deze dochter werd vervolgens DHeer genoemd een verbastering van Ceasar/Tsaar. De Romeinen verspreiden vervolgens het Friese damspel in verschillende verschijningsvormen in alle contreien van hun rijk, inclusief de Arabische wereld.
De veel oudere geschiedenis van het damspel zal bevestigd worden wanneer in 2012/2013 tijdens het boren van een tunnel onder het Van Harinxmakanaal bij Harlingen een ontzettend oud dambord met daarop de afbeelding van de legendarische slagzet van Aris de Heer wordt gevonden. Alsmede een hoeveelheid gouden fibulaspelden en resten van Romeinse lauwerkransen vergelijkbaar met de Friese kaatskransen. DNA-onderzoek bij de familie De Heer zal een rechtstreekse connectie met de Romeinse keizerfamilies aantonen. Vrijwilliger Harm Wiersma zal ook DNA afstaan, daarmee de stelling bewijzend dat alle Friese topdammers weer gelieerd zijn aan de familie De Heer.
Kortom deze mythe/mythologie is in plaats van de etymologie de beknopte geschiedenis van het damspel op de 100 ruiten. De enige etymologische onderbouwing die er gevonden wordt, is dat het woord “damjen”, niet door de Romeinen was uit te spreken en dit verbasterd hebben tot “dama”. Vergelijkbaar met de huidige situatie waarbij de Hollanders nog steeds niet het magische gezegde: ” Bûter, brea en griene tsiis” uit hun strot kunnen krijgen. :D
Zo nu alleen nog die Kerstpuzzel in De Telegraaf oplossen. :wink:
https:toernooibase.kndb.nl More than 415.000 games on applet, more than 1.300.000 results, more than 21.000 games broadcasted (semi-)live, more than 12.900 inserted tournaments!

govert
Posts: 34
Joined: Sun Jan 26, 2003 20:55
Location: Spain
Contact:

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by govert » Sat Jan 07, 2012 11:45

espinelcejas@gmail.com

Beste Arie:

Hierboven zie je het email addres van Hr. Espinel. Ik weet niet of hij met vreemde talen overweg kan, want ik heb alles met hem in het Spaans gedaan. Probeer het maar met hem in het Engels.
Groetjes, Govert
Free book of the game and history of checkers & draughts
Libro gratuito sobre el juego y la historia del juego de damas
Livre gratuit sur le jeu et histoire du Jeu de dames
http://www.damasweb.com/dutch/

govert
Posts: 34
Joined: Sun Jan 26, 2003 20:55
Location: Spain
Contact:

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by govert » Sat Jan 07, 2012 12:23

Het populaire damspel dat volgens Van der Stoep is ontstaan in Frankrijk en volgens de etymologische studies en afstamt van het
alquerque-12 spel gaat straks toch wel veel meer verwarring opleveren.
Mijn onderzoek naar het alquerque-12 spel levert op dit momento de volgende archeologische vondsten van oude alquerque-12 borden op:

Spanje 85
Portugal 30
Peru 23
Italië 22
Engeland 5
Frankrijk 1
Noorwegen 1
Duitsland 1
Croacia 1
Zwitserland 1

(Een deel van Italië behoorde vroeger aan het koningsrijk Aragon toe). (7 januari, 2012).
Free book of the game and history of checkers & draughts
Libro gratuito sobre el juego y la historia del juego de damas
Livre gratuit sur le jeu et histoire du Jeu de dames
http://www.damasweb.com/dutch/

govert
Posts: 34
Joined: Sun Jan 26, 2003 20:55
Location: Spain
Contact:

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by govert » Sat Jan 07, 2012 12:42

In November 2009 I participated with my youth friend, Harm Wiersma, Six times World Champion Draughts between the years 1976 – 1984, at a Conference in Valencia. The conference treated about “The power of the new powerful Valencian Dama” referring to the Queen Isabelle of Castile, during the festivities of the “Valencia, birthplace of modern chess”, where people could see the exhibition match between Gary Kasparov and Anatoly Karpov. Many of the foreign chess journalists came to Spain for further information and to discuss our research work. Arne Moll of Chesvites was one of them. In one of his article there was a reaction of a certain reader with the synonym “Bert de Bruut”. Since his questions were rather interesting and showed a deep understanding of the various problems, I hereunder give his text :

A minor critical remark on the elegant and tempting hypothesis of Garzon Roger & Westerveld might be that poets (or politicians) usually don’t invent new rules for games – only players themselves are in the position to understand the needed improvements. It would therefore seem more likely that the poets have ‘merely’ taken account of changes that occured in, so to speak, the local gaming community of Valencia – unless the two groups coincided and the authors were indeed players themselves. This of course is a minor issue that most likely can never be resolved.

One unmentioned peculiarity is, that, under the new rules, not only the power of the Queen was greatly increased, but also that of the Church. Formerely impotent Elephants gained, as Bishops, equal strength to the King’s Cavalry! This is an obvious change to consider, especially in that era, once the change of ‘Fers’ to Queen is considered: just as the Queen sits next in power to the King, the Church sits next in power to the Crown. And this change is indeed made in several languages, but not in Spanish of course. To this day in Spanish the bishop is known by its original arabic name ‘Alfil’. It would therefore seem that the poets missed an excellent opportunity to even more please their Catholic Monarchs (who were perhaps very devout, but as monarchs must also have been naturally inclined to the opinion that the power of the Crown supersedes that of the Church). Perhaps fear of the mighty Inquisition made the poets still think the better of it? I wonder whether this point is addressed in any of the studies and I am looking forward to read (or hear) more about it.

Till now I did not like to refer to this matter, because my hypothesis of the fact that the new powerful dama was based on the queen Isabelle of Castile was already indigestible enough.

Dit is een gedeelte van mijn boek, en natuurlijk heb ik een antwoord op hetgeen Bert de Bruut vraagt. Dat heb ik tot op heden nooit onthult, want daar is de tijd nog niet rijp voor. Maar ondertussen gaat het idee van Isabel la Católica gretis door in Spanje.

http://www.chessbase.com/espanola/newsd ... sp?id=8065
Attachments
CL20100315134506lareina.jpg
CL20100315134506lareina.jpg (43.86 KiB) Viewed 9946 times
Free book of the game and history of checkers & draughts
Libro gratuito sobre el juego y la historia del juego de damas
Livre gratuit sur le jeu et histoire du Jeu de dames
http://www.damasweb.com/dutch/

User avatar
Klaas van der Laan
Posts: 898
Joined: Wed Sep 24, 2003 13:19
Real name: Klaas van der Laan

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Klaas van der Laan » Sat Jan 07, 2012 14:54

Over dammen in de intellectuele scene van Parijs rond 1800: http://www.draughtshistory.nl/polish15.htm Ook Montesquieu, die vooral 's winters in Parijs woonde, wordt daarbij genoemd (4e alinea). Deze pagina komt uit een zeer uitgebreid en mooi overzicht van de geschiedenis van het dammen ( http://www.draughtshistory.nl/ ) van Arie van der Stoep. Ik wist niet dat dit boekwerk uit 1984 ook op internet stond.

Montesquieu had ook iets met Persië, dat vaak als bakermat van bordspelen in Europa wordt genoemd, gezien zijn eerste publicatie: Persische Brieven. ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Perzische_brieven ) Hierin stelt hij (anoniem) de onredelijkheid van het absolutisme van die dagen aan de kaak. Dit wordt (met zijn volgende filosofische werken) wel gezien als een aanzet voor de latere verlichting die via de trias politica uiteindelijk democratie bracht. Dit boek is in 2002 vertaald door Jeanne Holierhoek en uitgegeven door de Wereldbibliotheek. Het is op dit moment uitverkocht (zelfs 2e hands) maar binnenkort verschijnt een nieuwe druk.

Ik herken o.a. in de Occupy-beweging eenzelfde opkomst tegen het globale absolutisme van tegenwoordig.
Flow with the Go

Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Wed Jan 11, 2012 12:30

Govert en Klaas, bedankt voor alle informatie. Het kasteel van Montesquieu wordt in de lente weer opengesteld voor bezoekers, meldt mijn Franse contact. Hij belooft er dan meteen naar de damborden te gaan kijken. Met de cruciale vraag: behoren deze borden tot de oorspronkelijke bezittingen van Montesquieu? Het mooist zou wezen indien de borden zouden voorkomen op rekeningen en/of inventarisaties. Weet Klaas of die er zijn? Mijn A history of draughts van 1984 geeft een opsomming van spelborden in inventarisaties en rekeningen van Fransen in de middeleeuwen en later, maar daar zit Montesquieu niet bij. Wellicht is een publicatie aan m'n aandacht ontsnapt, of is die van recente datum.

Wat moet ik in een discussie over de geschiedenis van ons spel met dat bericht van Piet Bouma? Dat voor hem alleen een bord met stenen telt en dat hij alles daarbuiten onzin vindt? Is het de presentatie van een dammer met bewustzijnsvernauwing, een waardig lid van de Koninklijke Nederlandse Dampartijen Bond? (zoals ik de KNDB noem in een bijdrage van het mooie Jubileumboek). Wanneer we de conservator van het Montesquieu-kasteel kunnen interesseren voor de waarde van die damborden, doen we meer voor het imago van het damspel dan een WK.

Piet Bouma
Posts: 3574
Joined: Sun Nov 02, 2003 13:05
Location: Harlingen

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Piet Bouma » Wed Jan 11, 2012 20:23

Arie van der Stoep wrote: Wat moet ik in een discussie over de geschiedenis van ons spel met dat bericht van Piet Bouma? Dat voor hem alleen een bord met stenen telt en dat hij alles daarbuiten onzin vindt? Is het de presentatie van een dammer met bewustzijnsvernauwing, een waardig lid van de Koninklijke Nederlandse Dampartijen Bond? (zoals ik de KNDB noem in een bijdrage van het mooie Jubileumboek).
Ach, ik dacht een stukje relativerende humor wordt wel gewaardeerd. Maar het schijnt dat dit een topic is waar alleen serieuze respectabele wetenschappers mogen acteren, die minstens boeken van 500 a 600 blz. op hun naam hebben.
Toch had een en ander wel een licht serieuze ondertoon.

Allereerst werd ik getriggerd door berichten op internet dat bij het boren van de Noord-Zuid-tunnel in Amsterdam archeologen zaken ontdekt hebben van meer dan 4000 jaar oud, waardoor men bewijs meent te hebben dat Amsterdam veel eerder bewoond werd dan rond het jaar 1200 wat tot dusver werd aangenomen.
Dat is nog wel wat. Je zou zeggen dat in Amsterdam al heel veel archeologisch onderzoek is geweest en dan toch nog zo’n opzienbarende ontdekking.

Doorfilosoferend kan zo’n zelfde doorbraak best in de damwereld plaatsvinden. Een dambord, goed in de grond bewaard, dat duidelijk ouder blijkt te zijn dan alle eerdere gevonden damborden c.q. bewaarde damborden in kastelen etc..
En je mag je zelfs misschien wel afvragen of bij eerdere archeologisch onderzoeken vondsten van damborden en schijven niet gewoon waren en zulke zaken daarom op een brandstapel terecht zijn gekomen. Mogelijk heeft men nooit C-14 onderzoek daarop losgelaten. Nee, liever vindt men natuurlijk klokbekers en afwijkende borden van spelen, die nu niet meer voorkomen. Enfin, ik ben geen archeoloog en weet ook niet of men damborden/schaakborden en schijven uit bijv. veertiende, vijftiende en zestiende eeuw (of eerder) nu echt bijzonder vindt. Misschien wel de schaakstukken want die kunnen natuurlijk bijzonder gesneden zijn. Zo’n simpele schijf afgezaagd uit een stoelpoot stelt natuurlijk niet veel voor.

Wat mij ook intrigeert is de geschiedenis rond de slagzet van Aris de Heer. Begin 1900 heeft men vastgesteld dat deze niet door Aris de Heer is uitgevoerd, maar het mysterie is verder nooit opgelost. En dat is toch wel heel apart.
Kinderen en kleinkinderen verklaren dat dat Aris de Heer dit niet gespeeld kon hebben omdat hij nimmer op deze wijze speelde (vrij vertaald).
Maar wat als de desbetreffende stand wel in de familie bekend was?
Het is denk ik wel algemeen te bewijzen dat in veel (boeren)families het damspel generatie op generatie is doorgegeven. En met de grote gezinnen in het verleden werd het damspel in West-Friesland en Friesland (en vast ook in andere streken) populair. Dat is overigens iets wat Leo Mous ergens anders al aanstipte. Wij dammers planten ons niet meer voort (met mijn vijf kinderen heb ik wel eens een potje gedamd. Maar flitsende computerspelletjes op DS, etc. zijn gewoon veel interessanter). Dat was in het verleden anders.
Wat als – heeft men de nazaten van Aris daar ooit naar gevraagd? – als de slagzet op naam staat van een ander familielid. Mogelijk zelfs een zwart schaap in de familie (bijv. grootvader Jakob Ariszoon van Aris), die verder werd doodgezwegen…

Tja, dat waren wat overwegingen voor het schrijven van een wat humoristisch stukje (verpakt in een sage, zodat gelijk duidelijk is dat er geen sprake is van wetenschap) van een partijspeler, die zijdelings wel geïnteresseerd is in damhistorie. Net zoals ik sommige dingen in de problematiek ook mooi vind. Zoals die Lacoön van Hermelink, waarvan Eric Sanders terecht zegt: wow!
Niet echt bewustzijnsvernauwend, maar misschien zelfs met een onbevangen ruimere blik.
Arie van der Stoep wrote: Wanneer we de conservator van het Montesquieu-kasteel kunnen interesseren voor de waarde van die damborden, doen we meer voor het imago van het damspel dan een WK.
Deze uitsmijter kan ik daarentegen niet volgen. Dit lijkt met toch wel erg eng denkend……
Maar met meer uitleg misschien ook voor een merendeels KNDampartijenspelerB weer te begrijpen. :D
https:toernooibase.kndb.nl More than 415.000 games on applet, more than 1.300.000 results, more than 21.000 games broadcasted (semi-)live, more than 12.900 inserted tournaments!

Fred van Amersfoort
Posts: 1780
Joined: Sun Nov 02, 2003 17:13

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Fred van Amersfoort » Thu Jan 12, 2012 10:03

Wetenschapper Van der Stoep denkt dat het terugvinden van een eeuwenoud dambord vol houtworm van enorm belang is. Nog belangrijker dan een WK zelfs. Er is dus geen enkele reden meer deze meneer serieus te nemen. Waarschijnlijk is zijn echte naam Van der Poets, een programma vergelijkbaar met Banana Split.

Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Thu Jan 12, 2012 13:10

In Het Nieuwe Damspel (1972-1992) heeft o.m. door onderzoek van Rob Jansen (die ook heel veel bijgedragen heeft aan het boek van Govert Westerveld van 1997) allerlei informatie over de familie De Heer gestaan. Later heeft ook Cock van Leeuwen (in Ton Sijbrands' Dammen) over de familie geschreven.

Pseudo-historische verhaaltjes als van Fred en Piet horen niet op dit deel van het forum thuis. Die werken in mijn ogen alleen maar tegen het damspel, dus tegen onszelf. Ik probeer uit te leggen waarom.

Voor mensen die belang stellen in de historie, is de geschiedenis van het damspel zoals dat sinds 1952 (een publicatie van de schaakhistoricus H.J.R. Murray) is vastgelegd, volkomen oninteressant. Het is namelijk voortgekomen uit het schaakspel. Dat is omstreeks 1900 bedacht door Murray en andere schaakhistorici. De gedachte wordt nu nog verdedigd door mensen als Govert Westerveld en Ton Weenink. Waarom dachten de schaakhistorici dat? Ze keken naar de naam van het damspel in bijvoorbeeld het Spaans: juego de damas. Die naam betekende volgens hen letterlijk "spel met schaakkoninginnen", want het Spaanse woord dama betekent schaakkoningin. Onderzoek zat er niet achter, ze riepen maar wat. Serieus onderzoek was ook niet mogelijk, want de taalkunde zat nog in het begin van haar ontwikkeling. Een eeuw later is de taalkunde uitgegroeid tot een aparte wetenschappelijke discipline en was wél serieus onderzoek naar de spelnaam juego de damas mogelijk. Conclusie van dat onderzoek: die naam komt uit het Frans en betekent letterlijk "spel der dammen"; dam op te vatten als dijk, waterkering. En het Spaanse woord voor schaakkoningin, dama, komt uit de damtaal.
Ik ben met mijn onderzoek begonnen in 1975. Wat weet ik anno 2012? Dat het damspel tot tweemaal toe het schaakspel fundamenteel heeft beïnvloed. Aan het einde van de middeleeuwen, toen in Spanje de koningin werd gemodelleerd naar het voorbeeld van de lange dam in het damspel en bij die gelegenheid ook de nieuwe naam dama kreeg. In de 18e eeuw, toen de er in Frankrijk een nieuwe strategie werd ontwikkeld die was afgekeken van de opzet van een dampartij.
Mijn onderzoek wijst uit, of voorzichtiger: maakt aannemelijk, dat het damspel in de 14e eeuw ergens in Europa werd overgezet van een lijnenbord op het schaakbord. Dat lijnenbord was het bord voor het spel alquerque. Dat alquerque was volgens mij damspel, het werd gespeeld met promotie.
Volgens Murray en zijn navolgers (op het forum Govert) werd alquerque gespeeld zonder promotie; de stenen mogen dus alle kanten uitspelen, ook achteruit. Alquerque is beschreven in een Spaans manuscript van 1283. Alquerque kun je op twee manieren winnen, schrijft de klerk: door alle stenen van je tegenstander te slaan of door hem op te sluiten. Hoe denken jullie daarover?, heb ik onlangs gevraagd. Je kunt je tegenstander toch niet opsluiten als die alle kanten op mag schuiven? Er kwam geen antwoord. Alquerque dateert van vóór 500 n.C. Blijkbaar interesseert het dammers geen fuck hoe oud hun spel is.

In mijn onderzoek heb ik veel aandacht besteed aan de vraag hoe populair dammen is geweest in vergelijking met andere bordspelen, zoals schaken (zie boven), en ook aan de vraag door welke sociale klassen het damspel en andere bordspelen werden gespeeld. Wat blijkt? Tot halverwege de 19e eeuw werd gedamd en geschaakt door de elite, kunstenaars en intellectuelen inbegrepen. Na 1850 gaan intellectuelen zich voor het schaakspel interesseren. Ze gaan de geschiedenis van het spel bestuderen en het ook spelen. Sindsdien wordt het schaakspel beschouwd als een intellectueel spel.
Arbeiders en ambachtslieden voelen zich niet thuis op de schaakclub met die intellectuelen, die gaan dammen. Voor dammen hoef je dus niet intellectueel te zijn, werd rond 1900 de gedachte, dammen moet veel eenvoudiger zijn dan schaken. Het damspel is thans gedevalueerd tot een spel voor kinderen (bijv. Duitsland) of voor de lagere klassen (bijv. Engeland, Frankrijk). 'Dammen is een plat spel', aldus schaakgrootmeester Jan-Hein Donner.

Hoe vijzel je nu het imago van het damspel op? Of interesseert ook dat dammers geen fuck? Opvijzelen doe je niet door het organiseren van een WK, want het blijft een WK voor beoefenaren van een plat spel, simpele lieden die minder goed kunnen denken dan schakers. Dat het niet waar is doet niet terzake, het gaat erom dat er zo tegenaan wordt gekeken. In mijn ogen moet je het image verbeteren door de nadruk te leggen op aspecten die intellectuelen interesseren. Het zijn nog steeds intellectuelen die het imago van een verschijnsel bepalen. Iemand als Wim van Mourik is bezig in ons imago verbetering te brengen door in historische tijdschriften en op historische sites over de geschiedenis van het damspel te schrijven. Zo laat je zien dat dammen meer is dan het simpele spelletje voor domme lieden dat "men" erin ziet. En vanuit die gedachte schreef ik, dat je meer doet aan het imago van het damspel indien een conservator van een Frans kasteel ontdekt dat de in Frankrijk aanbeden intellectueel Montesquieu heeft gedamd, dat een spelletje dammen voor hem en andere knappe koppen gewoon was, dan door het organiseren van een WK.

User avatar
Jan Pieter
Posts: 2432
Joined: Sat Sep 27, 2003 05:37
Real name: Jan Pieter Drost

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Jan Pieter » Thu Jan 12, 2012 16:45

Arie van der Stoep wrote:Je kunt je tegenstander toch niet opsluiten als die alle kanten op mag schuiven?
Hoezo niet? Bijvoorbeeld:

Image

Wit wint via:
20-14 15-20
24*15 4-9
13*4 en zwart staat opgesloten.

Koos van Amerongen
Posts: 352
Joined: Wed Nov 11, 2009 19:38
Location: IJsselstein

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Koos van Amerongen » Thu Jan 12, 2012 17:03

Op vele fora heb ik tot dusver behoorlijk moeten lachen.
Dhr. v.d.Stoep weet echter mijn lachspieren op dit forum nog veel actiever te maken dan voorheen.
Wat wilt u nou precies, meneer van der Stoep? Een monopolie op alles dat met de historie van het dammen te maken heeft?
Tot dusver probeert u elke bijdrage van anderen aan dit forum de grond in te boren.

Een bijzondere mooie opmerking vind ik deze:
Wanneer we de conservator van het Montesquieu-kasteel kunnen interesseren voor de waarde van die damborden, doen we meer voor het imago van het damspel dan een WK.
Volgens mij zijn er slechts een paar mensen in de damwereld die zich interesseren in de historie van het spel.
Voor velen zal de één na laatste pagina van het Damspel een standaard 'oversla'-bladzijde zijn.

Doch, mijnheer v.d. Stoep, ik waardeer het bijzonder dat er mensen zijn die onderzoek naar deze historie doen.
Maar om te beweren dat dit het imago van het damspel verbetert?
Alsof een kind van 11 het uitmaakt of een dambord uit Spanje of Frankrijk komt?
Don't make me laugh!

MenO
Posts: 1211
Joined: Thu Mar 17, 2005 16:32
Location: Phnom Penh

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by MenO » Thu Jan 12, 2012 17:08

Een interessant betoog van Arie van der Stoep, wat ik op zich voor een groot deel kan volgen, en waarvoor hij m.i. onterecht beschimpt wordt - hoewel een dergelijke opmerking over het WK natuurlijk wel om reactie vraagt. De centrale hypothese
opheldering van de geschiedenis -> het interesseren van intellectuelen in het spel -> imagoverbetering onder intellectuelen -> imagoverbetering onder de massa -> meer dammers
is nogal een 'far stretch', maar ik kan me er wel in vinden dat dit zou kunnen lukken. Toenemend probleem hierbij is wel dat het in Wikiworld steeds minder de intellectuele elite en steeds meer de massa is die het imago van iets bepaalt.

Dus om in de lijn van Van der Stoep te blijven: een dam-equivalent van WordFeud zou het spel meer opleveren dan 100 ontdekkingen van Franse edelen die in de x00 jaar geleden het spel speelden.

Post Reply