Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post Reply
guerra
Posts: 111
Joined: Thu May 20, 2004 21:33

Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by guerra » Fri Dec 03, 2010 12:56

Weet iemand waar het boek 'Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten' van Ton Weenink te koop is?

Eerste dammer blijft grote onbekende

door Anton van Gerner. vrijdag 26 november 2010 | De Stentor

EMMELOORD - Acht jaar klepperde hij alle denkbare musea en bibliotheken af, wroette beschikbare literatuur in diverse talen door en stak zijn licht op bij kenners en historici. Maar het antwoord op de vraag wie nou de eerste dammer is geweest, heeft Ton Weenink niet kunnen vinden.
Weenink presenteerde gisteren zijn boek ‘Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten’. Dat deed hij in Emmeloord, waar de werelddambond bijeen was voor een vergadering over het WK van 2011, dat in Emmeloord en Urk wordt gehouden.
De Steenwijker stak jarenlang energie in zijn boek. Aanvankelijk was het de bedoeling een boekje te schrijven voor jeugd. ,,Maar door de ingewikkelde materie was dat een onbegaanbare weg.” Weenink beet zich vervolgens als een Luis Suarez vast in de historie van het dammen, want opmerkelijk genoeg was dat eigenlijk nog nooit tot op de bodem uitgezocht. Het leidde niet tot het ontdekken van de duidelijke oorsprong van het damspel zoals we dat nu kennen. Wel haalde Weenink met zijn speurwerk theorieën en speculaties van andere auteurs onderuit. ,,Maar ik heb dat zo netjes mogelijk verwoord, want ik wil niet met modder gooien.”
Harry Otten, president van de werelddambond, nam het eerste exemplaar in ontvangst. ,,Ik ben nu een jaar president en krijg regelmatig vragen over de historie van het dammen. Dan schakel ik altijd maar gauw over op het weer”, lacht de voormalig weerman. ,,Ik hoop dat ik alle antwoorden nu hierin kan vinden. Met het WK in Nederland voor de deur kan dit boek op geen beter moment komen.”
Het heden steunt op het verleden

User avatar
Hanco Elenbaas
Posts: 18872
Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Hanco Elenbaas » Thu Dec 09, 2010 18:36

A.L. Weenink wrote: Onderwerp: Persbericht boekpresentatie Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten door A.L. Weenink


PERSBERICHT

Steenwijk, 9 december 2010

Beste mensen,

Hierbij het persbericht en de foto's van de boekpresentatie Beknopte Geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten door A.L. Weenink.

Als u een foto in hogere resolutie willen hebben dan kan ik u die toesturen.

De foto's zijn gemaakt door Gerrit Jan Pierik. U kunt deze vrij van rechten gebruiken.

Met vriendelijke groeten,

Henk Boers


Persbericht

Emmeloord, vrijdag 26 november 2010

Boekpresentatie: “Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten”

Ceremoniemeester IJsbrand Haven heet de genodigden en de pers in de schitterende Torenzaal van restaurant ’t Voorhuys te Emmeloord van harte welkom. Het is een feestelijke dag voor Ton Weenink uit Steenwijk. Na acht jaar onderzoek is vandaag het heuglijke feit dat het eerste exemplaar van het boek met de titel “Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten” overhandigd gaat worden. Je naam blijft in herinnering en je zult nog wel eens geciteerd worden. Haven kent Weenink een beetje, hij weet dat hij ijverig en nauwgezet naar dit boek heeft toegewerkt. Het ziet er heel mooi uit.

Weenink deelt mee dat hij bijzonder verheugd is dat mevrouw J. Kooiker en de heren K.W. Kruijswijk en W.A. van Mourik aanwezig zijn. Vervolgens geeft Weenink uitleg over het boek. De auteur heeft een achttal jaren aan het boek gewerkt en belicht daarin de geschiedenis van het bordspel vanaf de Egyptische Oudheid en het damspel na de Middeleeuwen tot nu toe. De damhistorici Kruijswijk en Van Mourik hebben vanaf het begin de teksten waar nodig van commentaar en kritiek voorzien terwijl de Neerlandica mevr. J. Kooiker aandacht besteedde aan zinsopbouw en andere onregelmatigheden. In het orgaan van de Provinciale Friese Dambond De PFDB’-er stonden in de voorgaande jaren publicaties over het damspel en zijn geschiedenis. Na deze publicaties werd het onderzoek naar de geschiedenis van het damspel voortgezet. Tevens hebben enkele specialisten op het gebied van Egypte, Griekenland, het Romeinse Rijk en de Middeleeuwen de teksten van deze hoofdstukken becommentarieerd en aanvullingen aanbevolen met opmerkingen zoals: bewijs? Hoezo? Waarom? Of „dit moet u de lezers beter uitleggen” etc. Het streven was de verschillende auteurs waarheidsgetrouw te citeren en zo mogelijk elk hoofdstuk met een conclusie af te sluiten. In eerste instantie was het de bedoeling het damboek voor de jeugd te schrijven. Daar is later van afgezien omdat dit door de vrij ingewikkelde materie een onbegaanbare weg bleek te zijn.

Om de lezer te laten zien waar de Nederlandse en de verschillende (meestal door de auteur vertaalde) Duitse, Engelse, Franse en Latijnse teksten te vinden zijn, werden in de tekst en achter elk hoofdstuk noten toegevoegd. Voor de ruim zeventig zwart-wit- en kleurenafbeeldingen is verantwoording afgelegd in het hoofdstuk Herkomst van de afbeeldingen (XVIII). Nederlandse en buitenlandse musea en bibliotheken waren bereidwillig om afbeeldingen in de vorm van kopieën, foto’s en cd-roms te leveren. Hoewel behoorlijk veel damliteratuur bij de dam– en schaakafdeling van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag beschikbaar is, werd ook literatuur van andere bibliotheken in Nederland geraadpleegd. Voorbeelden van bezochte bibliotheken zijn de Bijzondere collectie van de Universiteit van Amsterdam, het stadsarchief en de Athenaeumbibliotheek te Deventer, het Fries Historisch en Letterkundig Centrum te Leeuwarden en de Universiteitsbibliotheek van Leiden.

Het boek is interessant voor iedereen die belangstelling heeft voor de geschiedenis van de bordspelen in het algemeen en voor het dammen in het bijzonder. Bovendien bestaan er volgens de auteur weinig actuele en geïllustreerde boeken over de geschiedenis van het damspel. In dit verband dient opgemerkt te worden dat het eerste Nederlandse boek over de geschiedenis van het damspel van K.W. Kruijswijk uit 1966 (Algemene historie en bibliografie van het damspel), niet meer verkrijgbaar is. Dankzij verder onderzoek van de Nederlandse damhistorici G. Bakker, R.B.C. Jansen, K.W. Kruijswijk, W.A. v. Mourik en A. v.d. Stoep na 1966, is men meer te weten gekomen over de geschiedenis van het damspel. Deze historici hebben op hun beurt weer geprofiteerd van het onderzoek dat o.a. de Engelsman H.J.R. Murray destijds heeft verricht op het gebied van het schaakspel en andere bordspelen waaronder het damspel. Volgens de bewaard gebleven literatuur is het damspel in de zestiende eeuw voor het eerst in Spanje op het schaakbord gespeeld. Niettemin blijft de ontstaansgeschiedenis van het damspel ondanks alle onderzoek in nevelen gehuld. Wel hebben, gezien de leemten in de historie van het bord- en damspel, meerdere auteurs hypotheses en speculaties gepubliceerd. Het (logische) uitgangspunt is dat spelregels, eventueel vergezeld van een afbeelding, het bewijs dienen te leveren of er inderdaad sprake is van damspel. Deze basis geldt trouwens ook voor het schaakspel, dat sinds de tiende eeuw in Europa aantoonbaar aanwezig is. Houdt men zich namelijk minder strikt aan de wezenskenmerken van het damspel, zoals het sprongsgewijze slaan van een vijandelijk stuk, de promotie van een schijf tot dam bij het bereiken van de basislijn van de tegenpartij en het gebruik van een geschakeerd bord, dan kan men gemakkelijk een ander bordspel uit het verleden voor damspel laten doorgaan.

De auteur wil in het gepubliceerde damboek tevens vragen beantwoorden zoals: waar komt de notatie van de speelvelden vandaan? Waarom spelen de dammers op de donkere ruiten en niet op de lichte? Wie heeft voor het eerst het blinddammen beoefend en wat weten wij bijvoorbeeld van E. van Emden, de auteur van het eerste Nederlandse damboek uit 1785? Een ander aspect van het damspel is de problematiek. Wat betekenen de strenge regels voor de problemist? Wanneer is het damspel in Nederland populair geworden en wie hebben daaraan een belangrijke bijdrage geleverd? Wanneer is het standaarddamspel op de honderd ruiten ontstaan? In hoofdstuk V krijgt de etymologie van het woord damspel (Herkomst van het woord damspel) ruime aandacht. Hoe is de damsport nationaal en internationaal georganiseerd? Kortom, niet alleen wordt aandacht geschonken aan een aantal hypotheses en speculaties, ook de pragmatische kant van het damspel komt ruimschoots aan bod.

Na zijn toespraak overhandigt Weenink het eerste exemplaar aan Harry Otten, president van de FMJD (werelddambond).

Otten deelt mee dat hij het een grote eer vindt en er trots op is om het eerste exemplaar in ontvangst te mogen nemen. Hij kan een historisch boek goed gebruiken want hij wordt vaak met vragen over de ontstaansgeschiedenis van het damspel geconfronteerd. Hij verwacht dat Weenink veel pret en vooral napret zal hebben met zijn boek. Volgens Otten is een boek schrijven hard ploeteren. Hij weet dat uit eigen ervaring want hij heeft reeds vijf boeken over het weer geschreven. Otten heeft veel bewondering voor Weenink want een boek schrijven is monnikenwerk. De foto op het omslag geeft al aan dat de damsport vroeger door oude en wijze heren werd gespeeld.

Verder vertelt Otten dat de gemeente Noordoostpolder goed aan de weg timmert. Volgend jaar bestaat de Koninklijke Nederlandse Dambond (KNDB) honderd jaar. Waar kun je dat beter vieren dan in de gemeente Noordoostpolder? Waar is een beter tijdstip denkbaar om dit jubileum te vieren dan tijdens het Wereldkampioenschap Dammen 2011 volgend jaar mei in de gemeente Noordoostpolder en op Urk? Hij bedankt Weenink nogmaals voor het prachtige boek.

Johan Haijtink neemt met genoegen het tweede exemplaar in ontvangst. Voor het geld hoef je volgens hem geen damboek te schrijven, je moet het doen om iets te onderzoeken en om iets te willen produceren. Mensen willen graag weten wat onduidelijk is en wat de waarheid is en dit vastleggen in een boek. Het boek gaat ongetwijfeld vragen oproepen en discussies op gang brengen in de damwereld. In de loop der jaren zijn er meerdere boeken over de damgeschiedenis verschenen. Een technisch boek over dammen schrijven is veel gemakkelijker dan een geschiedenisboek. Haijtink feliciteert Weenink met het boek en vindt het een geweldige prestatie.

IJsbrand Haven krijgt het derde boek aangeboden. Hij vindt het eveneens een grote eer het boek in ontvangst te mogen nemen. Hij hoopt dat het boek een stimulans wordt voor andere onderzoekers. Volgens Haven heeft Weenink geschiedenis geschreven. Het bestuur van Stichting Aanzet was graag bereid om de boekpresentatie in de pauze van de GIBO Groep WK Dammen 2011-vergadering van Stichting Aanzet met de FMJD en de KNDB te houden.

Wim van Mourik spreekt over de beginperiode van het boek. Die was niet best, maar hij zag Weenink in de loop der jaren groeien. Het was voor Van Mourik een genoegen om de correcties met Weenink door te nemen. Van Mourik kijkt al met al op een leuke periode van samenwerking terug.

Weenink is een ieder zeer erkentelijk voor de hulp die hij of zij hem geboden heeft en voor de aanmoedigingen om door te gaan met het boek. Tot slot bedankt Weenink iedereen voor de getoonde belangstelling. Na afloop van de presentatie biedt hij de genodigden een broodmaaltijd aan.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

A.L. Weenink

Koterhoek 42

8332 CX Steenwijk

T: 0521-517553

U kunt het boek bestellen door 34,90 euro over te maken bij de Ingbank op rekeningnummer 21.53.95.3 t.n.v. A.L. Weenink te Steenwijk.
Image

Image

Image

Image
Last edited by Hanco Elenbaas on Fri Aug 10, 2012 15:34, edited 1 time in total.

User avatar
Hanco Elenbaas
Posts: 18872
Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Hanco Elenbaas » Thu Dec 16, 2010 04:26

Arie van der Stoep wrote:Een persbericht zou geen onjuiste informatie moeten bevatten. Ik onderschrijf de ideeën van Harold Murray over het ontstaan van het dammen helemaal niet, integendeel. De man baseert zich op een woord dat schakers en dammers gezamenlijk gebruiken en concludeert dan arrogant zonder onderzoek: 'Dat woord namen dammers van schakers over'. De andere genoemden nemen inderdaad die onzin -want dat is het, dat durf ik wel te stellen- klakkeloos over. Het is heel treurig.

Bert Zwart
Posts: 2199
Joined: Tue Sep 30, 2003 01:52

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Bert Zwart » Thu Dec 16, 2010 17:07

Hanco Elenbaas wrote:
Arie van der Stoep wrote:Een persbericht zou geen onjuiste informatie moeten bevatten. Ik onderschrijf de ideeën van Harold Murray over het ontstaan van het dammen helemaal niet, integendeel. De man baseert zich op een woord dat schakers en dammers gezamenlijk gebruiken en concludeert dan arrogant zonder onderzoek: 'Dat woord namen dammers van schakers over'. De andere genoemden nemen inderdaad die onzin -want dat is het, dat durf ik wel te stellen- klakkeloos over. Het is heel treurig.
Ben blij dat ik geen historicus ben. Wat is er precies onjuist in het persbericht?

User avatar
Hanco Elenbaas
Posts: 18872
Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Hanco Elenbaas » Thu Dec 16, 2010 17:32

Bert Zwart wrote:
Hanco Elenbaas wrote:
Arie van der Stoep wrote:Een persbericht zou geen onjuiste informatie moeten bevatten. Ik onderschrijf de ideeën van Harold Murray over het ontstaan van het dammen helemaal niet, integendeel. De man baseert zich op een woord dat schakers en dammers gezamenlijk gebruiken en concludeert dan arrogant zonder onderzoek: 'Dat woord namen dammers van schakers over'. De andere genoemden nemen inderdaad die onzin -want dat is het, dat durf ik wel te stellen- klakkeloos over. Het is heel treurig.
Ben blij dat ik geen historicus ben. Wat is er precies onjuist in het persbericht?
Deze regels stelt Arie niet erg op prijs: "Dankzij verder onderzoek van de Nederlandse damhistorici G. Bakker, R.B.C. Jansen, K.W. Kruijswijk, W.A. v. Mourik en A. v.d. Stoep na 1966, is men meer te weten gekomen over de geschiedenis van het damspel. Deze historici hebben op hun beurt weer geprofiteerd van het onderzoek dat o.a. de Engelsman H.J.R. Murray destijds heeft verricht op het gebied van het schaakspel en andere bordspelen waaronder het damspel."

Govert Westerveld wordt niet eens genoemd door Weenink. Ik ben benieuwd naar de recensies van het Weeninkboek door Arie en Govert. :D

Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Thu Dec 16, 2010 19:32

Wel haalde Weenink met zijn speurwerk theorieën en speculaties van andere auteurs onderuit. ,,Maar ik heb dat zo netjes mogelijk verwoord, want ik wil niet met modder gooien.” De heer Weenink heeft de mij onbekende Anton van Gerner maar wat op de mouw gespeld Weenink haalt helemaal niks onderuit, hij geeft er duidelijk blijk van helemaal niks van wat ik schrijf over de geschiedenis te hebben begrepen. Dat is geen schande, want het is moeilijke stof, maar trek dan niet zo'n grote broek aan.

Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Fri Dec 17, 2010 16:58

Nog even en ik ben 60 jaar dammer. In zo'n lange tijd vergroei je met het spel, net als voedsel en slaap is het onderdeel van je dagelijkse ritme.
Weeninks boek is prachtig uitgegeven. Daar ben ik als dammer blij mee, zo'n mooi boek straalt ook op mij af. De inhoud van sommige hoofdstukken is zeer droevig, en dat bezorgt me weer een gevoel van plaatsvervangende schaamte.
In 2006 schreef Weenink me een brief. Hij had mijn ideeën over het ontstaan het van 100-ruitendammen en het eerste dammen in eigen woorden weergegeven. Ik schrok. Zijn uitdrukkingsvermogen was abominabel en hij had van mijn boek uit 2005 [Draughts in relation to chess and alquerque, tweede druk 2007] niets begrepen.
Weenink wimpelde mijn bezorgde woorden weg: een neerlandica zou de tekst corrigeren. Dat is inderdaad gebeurd, de buitenkant (spelling, interpunctie) is goed. Er staan echter nogal wat kromme zinnen in Weeninks boek. Of de neerlandica niet tegen haar taak was opgewassen of dat Weenink eventuele kritiek wegwoof weet ik niet. Naar mij wilde hij in elk geval niet luisteren.
Ook mijn advies zich te verdiepen in argumentatie wimpelde hij weg als onzin. K.W. Kruijswijk heeft een andere kijk op het ontstaan van het 100-ruitendammen dan Gerhard Bakker of Wim van Mourik. Kruijswijk zegt: ons spel is ontstaan in Parijs omstreeks 1722; Bakker, Van Mourik en ik zeggen dat de oudste sporen van 100-ruitendammen uit Nederland komen. Niemand roept zomaar wat, iedereen heeft zijn argumenten, heeft aanwijzingen of bewijzen. Weenink hield vast aan zijn eigen werkwijze. Dat mag, het is zijn boek. Het resultaat is dat hij met argumenten/bewijzen strooit zonder uit te leggen waarom hij juist die belangrijk vindt. In een afsluitende paragraaf Conclusies kiest hij voor een bepaalde visie. Tja, als een collega-dammer het woord conclusie gebruikt zonder te weten wat het betekent, krijg ik kromme tenen (Andere dammers krijgen weer kromme tenen omdat ik kritiek lever op een damboek, ik weet het).
Waar komt ons 100-ruitendammen vandaan? De Franse dammer M. Manoury schreef in 1787: het is uitgevonden in Parijs omstreeks 1722 door een Fransman en een Poolse vreemdeling. Ze damden op een bord met 64 ruiten, vergrootten dit tot 100 ruiten en bedachten nieuwe spelregels. Om de Pools vreemdeling eer te bewijzen werd het nieuwe spel Pools dammen genoemd. Weenink: dit is de waarheid zolang we geen bron van vóór 1722 vinden waarin de spelregels staan beschreven.
Wat een onzinnig uitgangspunt. Zo gaat historisch onderzoek niet. Noordzeevissers halen mammoetbotten en een hyenakeutel boven water die daar tussen 30.000 en 40.000 is gedeponeerd. 'In die tijd was Engeland verbonden met het Europese vasteland', concluderen wetenschappers. Weenink veegt deze conclusie van tafel als strijdig met zijn uitgangspunt, want de wetenschappers hebben geen schriftelijke bewijzen.
Wat zijn de aanwijzingen die Weeninks visie onderuit halen?
1. Nederlandse borden van vóór 1722 met aan de ene kant 100 ruiten en aan de andere kant molenspel. We vinden ze van 1696 tot begin 20e eeuw. Na 1722 waren ze voor dammen, vóór 1722 dus ook. Weenink: je hebt geen bewijs dat er vóór 1722 op zo'n bord werd gedamd.
2. In een woordenboek van 1710 staat de spelnaam Pools dammen. Dan zeggen Bakker, Van Mourik en ik: Manoury's verhaal over het ontstaan van Pools dammen kan dus niet kloppen. Weenink: geen bewijs dat Pools dammen slaat op dammen op 100 ruiten.
3. In 1617 schrijft een Noord-Hollander: "Om me heen damt iedereen met 2x15 schijven". Nou, dammen met 2x15 lukt alleen op een 100-ruitenbord [Rob Jansen 1991]. Weenink noemt deze bron niet. Dat noem ik geschiedvervalsing.
4. Vroeger beschreef een notaris bij overlijden iemands bezittingen. Sinds ongeveer 1550 maken Nederlandse notarissen onderscheid tussen dambord en schaakbord, Nederlanders damden dus kennelijk al sinds die tijd op 100 ruiten [Stoep 2005, 2007]. Weenink negeert dit. Dat noem ik geschiedvervalsing.
Waar ons damspel op 100 ruiten vandaan komt, weet ik niet. Ik weet wel waar het in elk geval níet vandaan komt: uit Parijs omstreeks 1722.

User avatar
Hanco Elenbaas
Posts: 18872
Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Hanco Elenbaas » Fri Dec 17, 2010 20:12

Arie van der Stoep wrote:Nog even en ik ben 60 jaar dammer. In zo'n lange tijd vergroei je met het spel, net als voedsel en slaap is het onderdeel van je dagelijkse ritme.
Weeninks boek is prachtig uitgegeven. Daar ben ik als dammer blij mee, zo'n mooi boek straalt ook op mij af. De inhoud van sommige hoofdstukken is zeer droevig, en dat bezorgt me weer een gevoel van plaatsvervangende schaamte.
In 2006 schreef Weenink me een brief. Hij had mijn ideeën over het ontstaan het van 100-ruitendammen en het eerste dammen in eigen woorden weergegeven. Ik schrok. Zijn uitdrukkingsvermogen was abominabel en hij had van mijn boek uit 2005 [Draughts in relation to chess and alquerque, tweede druk 2007] niets begrepen.
Weenink wimpelde mijn bezorgde woorden weg: een neerlandica zou de tekst corrigeren. Dat is inderdaad gebeurd, de buitenkant (spelling, interpunctie) is goed. Er staan echter nogal wat kromme zinnen in Weeninks boek. Of de neerlandica niet tegen haar taak was opgewassen of dat Weenink eventuele kritiek wegwoof weet ik niet. Naar mij wilde hij in elk geval niet luisteren.
Ook mijn advies zich te verdiepen in argumentatie wimpelde hij weg als onzin. K.W. Kruijswijk heeft een andere kijk op het ontstaan van het 100-ruitendammen dan Gerhard Bakker of Wim van Mourik. Kruijswijk zegt: ons spel is ontstaan in Parijs omstreeks 1722; Bakker, Van Mourik en ik zeggen dat de oudste sporen van 100-ruitendammen uit Nederland komen. Niemand roept zomaar wat, iedereen heeft zijn argumenten, heeft aanwijzingen of bewijzen. Weenink hield vast aan zijn eigen werkwijze. Dat mag, het is zijn boek. Het resultaat is dat hij met argumenten/bewijzen strooit zonder uit te leggen waarom hij juist die belangrijk vindt. In een afsluitende paragraaf Conclusies kiest hij voor een bepaalde visie. Tja, als een collega-dammer het woord conclusie gebruikt zonder te weten wat het betekent, krijg ik kromme tenen (Andere dammers krijgen weer kromme tenen omdat ik kritiek lever op een damboek, ik weet het).
Waar komt ons 100-ruitendammen vandaan? De Franse dammer M. Manoury schreef in 1787: het is uitgevonden in Parijs omstreeks 1722 door een Fransman en een Poolse vreemdeling. Ze damden op een bord met 64 ruiten, vergrootten dit tot 100 ruiten en bedachten nieuwe spelregels. Om de Pools vreemdeling eer te bewijzen werd het nieuwe spel Pools dammen genoemd. Weenink: dit is de waarheid zolang we geen bron van vóór 1722 vinden waarin de spelregels staan beschreven.
Wat een onzinnig uitgangspunt. Zo gaat historisch onderzoek niet. Noordzeevissers halen mammoetbotten en een hyenakeutel boven water die daar tussen 30.000 en 40.000 is gedeponeerd. 'In die tijd was Engeland verbonden met het Europese vasteland', concluderen wetenschappers. Weenink veegt deze conclusie van tafel als strijdig met zijn uitgangspunt, want de wetenschappers hebben geen schriftelijke bewijzen.
Wat zijn de aanwijzingen die Weeninks visie onderuit halen?
1. Nederlandse borden van vóór 1722 met aan de ene kant 100 ruiten en aan de andere kant molenspel. We vinden ze van 1696 tot begin 20e eeuw. Na 1722 waren ze voor dammen, vóór 1722 dus ook. Weenink: je hebt geen bewijs dat er vóór 1722 op zo'n bord werd gedamd.
2. In een woordenboek van 1710 staat de spelnaam Pools dammen. Dan zeggen Bakker, Van Mourik en ik: Manoury's verhaal over het ontstaan van Pools dammen kan dus niet kloppen. Weenink: geen bewijs dat Pools dammen slaat op dammen op 100 ruiten.
3. In 1617 schrijft een Noord-Hollander: "Om me heen damt iedereen met 2x15 schijven". Nou, dammen met 2x15 lukt alleen op een 100-ruitenbord [Rob Jansen 1991]. Weenink noemt deze bron niet. Dat noem ik geschiedvervalsing.
4. Vroeger beschreef een notaris bij overlijden iemands bezittingen. Sinds ongeveer 1550 maken Nederlandse notarissen onderscheid tussen dambord en schaakbord, Nederlanders damden dus kennelijk al sinds die tijd op 100 ruiten [Stoep 2005, 2007]. Weenink negeert dit. Dat noem ik geschiedvervalsing.
Waar ons damspel op 100 ruiten vandaan komt, weet ik niet. Ik weet wel waar het in elk geval níet vandaan komt: uit Parijs omstreeks 1722.
Nu nog de recensie van Govert Westerveld en het boek van Weenink kan binnenkort voor een aanvaardbare prijs worden opgehaald bij De Slegte. Heeft het wél mooie illustraties Arie?

Bert Zwart
Posts: 2199
Joined: Tue Sep 30, 2003 01:52

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Bert Zwart » Sat Dec 18, 2010 01:31

Arie, ik hoop dat je erom kan lachen, zoniet, bedenk je dan dat jij je boek/proefschrift succesvol hebt kunnen verdedigen voor een panel van historici.

Overigens Arie, is hetgeen waarvoor je staat dan niet waar volgens de argumentatie die Weenink volgens jou volgt? Immers, heb je je bewering niet (net zoals Manoury) opgeschreven!?

Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Sat Dec 18, 2010 12:34

Weeninks boek is het enige boek over damcultuur en damgeschiedenis dat kan wedijveren met uitgaven van onze collega-schakers. Het papier glanst, de schilderijen en tekeningen, de meeste in kleur, zijn scherp afgedrukt, het gelijmde blok is opgehangen in een hardkartonnen omslag. Voorop op het omslag een mooi schilderij uit de 18e eeuw, ook in kleur. Het boek doorbladeren is een esthetisch genoegen, het is qua uiterlijk een sieraad voor de boekenkast van een dammer of voor op de salontafel. Het is zijn geld heus wel waard.
Maar ja, de inhoud van sommige hoofdstukken… Weenink heeft voor dit boek kosten noch moeite gespaard. Daarom is het bijna tragisch te noemen, dat hij klakkeloos accepteert wat een Engelse schaakhistoricus bijna honderd jaar geleden over het ontstaan van het eerste dammen en het ontstaan van onze damspelvariëteit heeft gefantaseerd respectievelijk overgeschreven uit een Frans boek van 1787 en wat door onze eigen K.W. Kruijswijk kritiekloos in zijn boek van 1966 als historische waarheid werd overgenomen. Bijdragen aan de geschiedenis van Rob Jansen, van Gerhard Bakker, van Wim van Mourik en mij schuift Weenink, als ik het goed zie gesouffleerd door Kruijswijk, zonder vorm van argumentatie als niet-relevant terzijde. Waarom heeft Weenink geen advies gevraagd aan een dammer met een universitaire opleiding tot historicus, bijvoorbeeld Hein Wilsens?
De hoofdstukken over andere onderwerpen deugen misschien wel, daar ben ik nog niet serieus aan toegekomen. Behalve het hoofdstuk over problematiek. Ook dat laat duidelijk het gemis zien van een strenge corrector, want te veel zinnen gaan mank aan gebrek aan interne logica. Zie De Problemist van februari 2011.

Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Sat Dec 18, 2010 13:31

Nee Bert, ik zou willen dat ik erom kan lachen, maar dat lukt me niet. Weenink heeft voor een aantal hoofdstukken allerlei geleerde dames en heren geraadpleegd. Die hebben het boek uiteraard gekregen. Ze stuiten dan op kromme zinnen, op onlogische zinnen en op beweringen die meteen al aperte onzin zijn. Het damspel is sociologisch gezien niet bepaald een bordspel van de eerste orde, in tegenstelling tot het schaakspel. Met zo'n boek zien ze hun vooroordeel alleen maar bevestigd. Zoiets trek ik me persoonlijk aan. Kennelijk ben ik een tobberig persoon.
Wat bedoel je met je zin over argumenten?; die begrijp ik niet.

User avatar
Kosmos
Posts: 7564
Joined: Mon Sep 29, 2003 15:21
Real name: Tj. Goedemoed
Location: Ktar
Contact:

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Kosmos » Sat Dec 18, 2010 15:09

Arie van der Stoep wrote:Weeninks boek is het enige boek over damcultuur en damgeschiedenis dat kan wedijveren met uitgaven van onze collega-schakers. Het papier glanst, de schilderijen en tekeningen, de meeste in kleur, zijn scherp afgedrukt, het gelijmde blok is opgehangen in een hardkartonnen omslag. Voorop op het omslag een mooi schilderij uit de 18e eeuw, ook in kleur. Het boek doorbladeren is een esthetisch genoegen, het is qua uiterlijk een sieraad voor de boekenkast van een dammer of voor op de salontafel. Het is zijn geld heus wel waard.
Maar ja, de inhoud van sommige hoofdstukken… Weenink heeft voor dit boek kosten noch moeite gespaard. Daarom is het bijna tragisch te noemen, dat hij klakkeloos accepteert wat een Engelse schaakhistoricus bijna honderd jaar geleden over het ontstaan van het eerste dammen en het ontstaan van onze damspelvariëteit heeft gefantaseerd respectievelijk overgeschreven uit een Frans boek van 1787 en wat door onze eigen K.W. Kruijswijk kritiekloos in zijn boek van 1966 als historische waarheid werd overgenomen. Bijdragen aan de geschiedenis van Rob Jansen, van Gerhard Bakker, van Wim van Mourik en mij schuift Weenink, als ik het goed zie gesouffleerd door Kruijswijk, zonder vorm van argumentatie als niet-relevant terzijde. Waarom heeft Weenink geen advies gevraagd aan een dammer met een universitaire opleiding tot historicus, bijvoorbeeld Hein Wilsens?
De hoofdstukken over andere onderwerpen deugen misschien wel, daar ben ik nog niet serieus aan toegekomen. Behalve het hoofdstuk over problematiek. Ook dat laat duidelijk het gemis zien van een strenge corrector, want te veel zinnen gaan mank aan gebrek aan interne logica. Zie De Problemist van februari 2011.
Een van de argumenten van Kruijswijk over de herkomst van het honderd-ruiten-bord is inderdaad nogal tragisch.
Er zijn in Nederland diverse honderd-ruiten-borden gevonden zo rondom 1700 gedateerd, waaronder het beroemde bord van 1696. Dat mag toch als bewijs dienen dat in Nederland voor 1700 al op een bord met honderd ruiten werd gedamd, zou je zeggen. Kruijswijk echter maakt mensen wijs dat er wel eens Turks schaak op die borden gespeeld is...
Dit argument is bizar. Op de achterkant van genoemde borden staat een molenspel. Dat duidt op damborden. Ook is er een hele geschiedenis voortgekomen uit die damborden, maar uit Turks schaken niet.
In een telefoongesprek van mij met Wendel opperde Kruijswijk dit argument ook weer. Wellicht heeft hij dit ook aan Weenink wijsgemaakt.
Ik ga er zelf vanuit dat Van der Stoep gelijk heeft dat in Nederland voor het eerst op het honderd-ruitenbord is gespeeld.
Heaven is no location, but a state of mind

User avatar
composite
Posts: 730
Joined: Sat Oct 25, 2003 01:21

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by composite » Sat Dec 18, 2010 16:59

Kosmos wrote:
Arie van der Stoep wrote:Weeninks boek is het enige boek over damcultuur en damgeschiedenis dat kan wedijveren met uitgaven van onze collega-schakers. Het papier glanst, de schilderijen en tekeningen, de meeste in kleur, zijn scherp afgedrukt, het gelijmde blok is opgehangen in een hardkartonnen omslag. Voorop op het omslag een mooi schilderij uit de 18e eeuw, ook in kleur. Het boek doorbladeren is een esthetisch genoegen, het is qua uiterlijk een sieraad voor de boekenkast van een dammer of voor op de salontafel. Het is zijn geld heus wel waard.
Maar ja, de inhoud van sommige hoofdstukken… Weenink heeft voor dit boek kosten noch moeite gespaard. Daarom is het bijna tragisch te noemen, dat hij klakkeloos accepteert wat een Engelse schaakhistoricus bijna honderd jaar geleden over het ontstaan van het eerste dammen en het ontstaan van onze damspelvariëteit heeft gefantaseerd respectievelijk overgeschreven uit een Frans boek van 1787 en wat door onze eigen K.W. Kruijswijk kritiekloos in zijn boek van 1966 als historische waarheid werd overgenomen. Bijdragen aan de geschiedenis van Rob Jansen, van Gerhard Bakker, van Wim van Mourik en mij schuift Weenink, als ik het goed zie gesouffleerd door Kruijswijk, zonder vorm van argumentatie als niet-relevant terzijde. Waarom heeft Weenink geen advies gevraagd aan een dammer met een universitaire opleiding tot historicus, bijvoorbeeld Hein Wilsens?
De hoofdstukken over andere onderwerpen deugen misschien wel, daar ben ik nog niet serieus aan toegekomen. Behalve het hoofdstuk over problematiek. Ook dat laat duidelijk het gemis zien van een strenge corrector, want te veel zinnen gaan mank aan gebrek aan interne logica. Zie De Problemist van februari 2011.
Een van de argumenten van Kruijswijk over de herkomst van het honderd-ruiten-bord is inderdaad nogal tragisch.
Er zijn in Nederland diverse honderd-ruiten-borden gevonden zo rondom 1700 gedateerd, waaronder het beroemde bord van 1696. Dat mag toch als bewijs dienen dat in Nederland voor 1700 al op een bord met honderd ruiten werd gedamd, zou je zeggen. Kruijswijk echter maakt mensen wijs dat er wel eens Turks schaak op die borden gespeeld is...
Dit argument is bizar. Op de achterkant van genoemde borden staat een molenspel. Dat duidt op damborden. Ook is er een hele geschiedenis voortgekomen uit die damborden, maar uit Turks schaken niet.
In een telefoongesprek van mij met Wendel opperde Kruijswijk dit argument ook weer. Wellicht heeft hij dit ook aan Weenink wijsgemaakt.
Ik ga er zelf vanuit dat Van der Stoep gelijk heeft dat in Nederland voor het eerst op het honderd-ruitenbord is gespeeld.
Weenink heeft inderdaad geen contact met me gezocht. Zelf heb ik zijn boek (nog) niet gelezen. Wel het proefschrift van Arie. En dat was indrukwekkend. Wat hij daarin doet is op basis van een ongelooflijke hoeveelheid bronnenmateriaal aannemelijk maken dat het 100-ruitige damspel uit onze contreien afkomstig is. Zekerheid kon hij niet bieden, maar nogmaals: het indirecte bewijs is overtuigend.
De geschiedwetenschap is er net als alle andere wetenschappen een die zich bedient van voortschrijdende inzichten. Een historicus dient zich daarom te baseren op de meest recente bronnen. Dat niet te doen is een doodzonde. Nog erger is het om die bronnen wel te kennen, maar zonder tegenargumenten als irrelevant van de hand te wijzen. Daarvoor worden historici in het hiernamaals opgehangen.
... And I'll bury my soul in a scrapbook...
Leonard Cohen

Arie van der Stoep
Posts: 36
Joined: Wed Dec 15, 2010 16:22

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Arie van der Stoep » Mon Dec 20, 2010 18:15

Kosmos schrijft over een Nederlands 100-ruitenbord waarop zou zijn geschaakt. Daaraan zit een anekdote vast. De Nederlander Cornelis de Bruijn schreef eind 17e eeuw een boek over zijn reizen. Hij reisde ook naar Turkije. Hij illustreert zijn verhalen met tekeningen. Op een van zijn tekeningen schaken twee Turken op een bord met 100 ruiten. "De Bruijn was helemaal niet verbaasd", schreef Kruijswijk, "dat wijst erop dat hij schaken op 100 ruiten kende uit Nederland". Een paar bladzijden verder schrijft De Bruijn over wat er gebeurt wanneer de sultan een opvolger krijgt. Wel, die laat de hele familie van zijn voorganger vermoorden. Hij noteert het als een feit. Ik heb toen geschreven: "De Bruijn is helemaal niet verbaasd over zo'n moordpartij. Met de argumentatie van Kruijswijk kun je dus bewijzen dat een Nederlandse hoogwaardigheidsbekleder, bijvoorbeeld de commissaris van de koningin (die functie bestond maar heette in de 17e eeuw anders), na zijn aantreden de hele familie van zijn voorganger liet ombrengen. Zo levert Kruijswijk een geweldige bijdrage aan de Nederlandse geschiedenis".
Mijn stukje hielp niet, Kruijswijk hield vast aan zijn mening en schreef over Nederlandse 100-ruitenborden uit 1696, 1710 en 1724: "Het is onverantwoord om die als dambord te zien, want het is zeer onzeker of daar op werd gedamd of werd geschaakt".
In het boek van Weenink vind je die onzin gewoon terug. Het komt geen seconde in zijn hoofd op dat je de claim dat er in Nederland op 100 ruiten werd geschaakt moet natrekken. In een ander hoofdstuk schrijft hij trouwens dat in Nederland nauwelijks werd geschaakt, zich baserend op onderzoek van mij. Die uitspraak staat dus haaks op die Nederlandse 100-ruitenborden voor schakers.
Als je een boek schrijft over damgeschiedenis moet je vooral kritisch zijn op wat er aan eerder onderzoek is gedaan, maar dat mis ik ten enenmale. Weenink accepteert klakkeloos wat Kruijswijk heeft geschreven, onzin of niet. Hij schrijft ook uitkomsten van onderzoek van mij kritiekloos over. Maar wie zegt dat ik daar niet fout mee zit?

User avatar
Hanco Elenbaas
Posts: 18872
Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49

Re: Beknopte geschiedenis van het damspel op de honderd ruiten

Post by Hanco Elenbaas » Sat Jan 08, 2011 11:54

Wordt het onderzoek van Govert Westerveld ook nog genoemd in het boek van Weenink?

Post Reply