NRC Handelsblad 21-10-1994
Het ongenoegen van de Grote Sijbrands
Door onze redacteur GUUS VAN HOLLAND
VOORST, 21 OKT. Een aangename Gelderse stilte hangt over de landerijen buiten Voorst. Vanuit zijn nederige woning beziet Ton Sijbrands de buitenwereld. Het geschuifel van koeien en het gedraaf van paarden kunnen zijn gemoedsrust niet ontregelen. Hier wordt hij niet opgejaagd door de spanning van de tijd, hier kan hij rustig nadenken over dammen en rustig schrijven over dammen.
Te dammen valt er voor de oud-wereldkampioen weinig. Alleen op clubniveau schuift hij regelmatig aan voor een partijtje. Ter afwisseling is hij dezer dagen zijn Senegalese vrienden N'Diaye en Ba van dienst door met de ex-wereldkampioen Roozenburg een tweekamp tegen de Afrikanen te spelen.
Omdat zijn vrouw Ada reden zag het tienjarige bestaan en de honderdste uitgave van hun blad Dammen luister bij te zetten, werd besloten het jubileum te combineren met de voorbereiding van N'Diaye en Ba op het wereldkampioenschap dat 6 november in Den Haag begint. Vandaar dat Sijbrands (44) zijn brein weer een beetje op de proef kan stellen.
Want de Grote Sijbrands zelf mag niet aan het WK deelnemen, omdat hij zich niet via het Nederlands kampioenschap van dit jaar heeft kunnen kwalificeren. Hij was namelijk niet voor de titelstrijd uitgenodigd, omdat hij vorig jaar het kampioenstoernooi de rug toekeerde wegens geluidsoverlast in een belendende ruimte. Die actie moet volgens Sijbrands het breekpunt zijn geweest in de relatie met de Nederlandse dambond. Een relatie die trouwens nooit hecht was.
"Vanaf het moment dat ik in 1988 na een afwezigheid van vijftien jaar terugkeerde, hebben ze de indruk gewekt mijn komst absoluut niet toe te juichen", weet Sijbrands. "In 1989 heb ik in een brief aan een bestuurslid van de dambond geschreven dat ik tot de ontdekking was gekomen dat het bestuur mij liever kwijt dan rijk was. Die man is hier komen praten en heeft gezegd dat sommigen dat inderdaad vinden."
Na zijn onverhoedse vertrek uit de toernooizaal in 1993 kondigde de dambond een aantal maatregelen af, waaruit Sijbrands concludeerde dat er voor hem geen plaats meer was op het NK. "Ze hebben formeel het recht twee grootmeesters uit te nodigen die niet geplaatst zijn. Na dat incident lieten ze weten dat ze voor de finale van 1994 geen gebruik zouden maken van het recht een grootmeester uit te nodigen. Dat was duidelijk tegen mij gericht. Maar als je ze daar officieel naar vraagt, zeggen ze: 'Er is geen boycot van Sijbrands.' Het zal ook wel niet zwart op wit staan."
Dat er wel degelijk sprake is van een boycot, concludeerde Sijbrands vlak voor het NK van dit jaar. "Wiersma trok zich vlak voor het toernooi terug. Er was niemand die rechten kon doen gelden om hem te vervangen. Toen hebben ze niet mij uitgenodigd maar nummer zoveel van de halve finale. Terwijl ik eerste op de Nederlandse rangslijst sta."
Sijbrands zou dolgraag spelen, zeker op het WK. "Met de werelddambond heb ik wèl een goede relatie. Maar die heeft geen mogelijkheid spelers individueel uit te nodigen voor het WK. Ook al sta je zoals ik tweede op de wereldranglijst."
Inmiddels was gebleken dat de WK-organisatie het deelnemersveld wilde uitbreiden. Sijbrands had gehoord dat men zich in Den Haag afvroeg of hij wilde deelnemen. Natuurlijk wilde hij dat. Dat schreef hij ook aan Theo Dijkstra, organisator van het WK en een van de bestuursleden van de Nederlkandse dambond. Maar Sijbrands liet tevens weten dat de verstoorde relatie met de Nederlandse dambond waarschijnlijk een te groot obstakel zou zijn. "Dijkstra deelde me later mee dat de werelddambond positief was over mijn deelname, ook Harm Wiersma. Maar dat de Nederlandse dambond en sommige spelers de wenselijkheid van mijn deelname niet inzagen."
Een paar dagen voor het WK behandelt de werelddambond een voorstel tot reglementswijziging waardoor op basis van de rating de deelnemerslijst wordt samengesteld. "Dan kan ik op persoonlijke titel meedoen. Maar het duurt nog wel een paar jaar voordat het nieuwe reglement van kracht wordt. En dan zal ik gezakt zijn op de ranglijst. Want zolang ik niet op titeltoernooien speel, scoor ik niet."
Nog voordat Sijbrands in 1988 zijn rentree maakte, werd hij nota bene benoemd tot erelid van de Nederlandse dambond. Wat heeft hem dan vervolgens tot een ongewenst persoon gemaakt? "Wat ik weet is dat er van de kant van de bond erg weinig begrip is voor de wensen van de spelers. En ik ben gewend meer dan andere spelers wensen onder woorden te brengen. Anderen lijken zich te gedragen als geslagen honden die werkelijk àlles pikken.
"Ik wil bijvoorbeeld met mooie, schone borden spelen. En met schijven met viltjes eronder zodat die geen overbodig geluid maken. Dat soort kleine dingen wordt aanstellerij genoemd. Dat geldt helemaal voor het spelen tegen redelijke vergoedingen. En ik kan me voorstellen dat de bond zich zwaar op de pik getrapt voelt doordat ik vorig jaar het titeltoernooi heb verlaten."
Het conflict zou bij te leggen moeten zijn, denkt Sijbrands. Maar wat hij daarvoor zou moeten doen, weet hij niet. "De enige communicatie met de bond loopt via journalisten. Afgelopen zomer kwam ik de voorzitter van de dambond, Anton Schotanus, tegen. Ik kan niet zeggen dat ik me toen begon op te winden. Maar hij zou niet naar me toe hebben moeten komen om mij een hand te geven... In een ingezonden briefje in de Volkskrant had hij net geklaagd dat ik in mijn damrubriek in die krant onvoldoende schreef over Nederlandse toppers. Hij dacht dat ik de Nederlandse dammers boycotte. Ik ben toen zo ontzettend giftig geworden dat ik mijn hele volgende rubriek uitsluitend over Schotanus heb geschreven. Daarop reageerde hij met: 'Ton Sijbrands lijdt aan paranoia. Een zakelijke constatering van 62 woorden noopt hem tot een 6-koloms reactie.' Ik ben er weken door in de war geweest."
Volgende week moet Sijbrands met zijn club naar Leeuwarden, de club van Schotanus. "Het is altijd spannend of hij aan hetzelfde bord zit als ik. Hij is niet de enige die tegen mij is, maar hij is daarvan langzamerhand wel het symbool geworden. Zeker na die onbesuisde actie door dat briefje te schrijven op persoonlijke titel en niet zijn functie bij de dambond te vermelden."
Hij wordt er moe van: "Het is zo zonde als je nog net de leeftijd hebt en de capaciteiten om op hoog niveau mee te draaien. Ik heb niet de illusie dat ik ooit nog wereldkampioen word. Vier jaar geleden had ik dat nog wel. In de uitdagersmatch tegen Tsjizjov, speelde ik 20-20, en miste ik de kans op de titel. In 1992 werd ik op het WK gedeeld tweede. Het zou mooi zijn als ik het nog eens kon proberen. Want straks ben ik een bejaard man."
De Match Sijbrands - Wiersma
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
NRC Handelsblad 13-01-1995
'Ik dacht dat ik al genoeg gestraft was';
Dammer Sijbrands legt zich nog niet neer bij bijrol
Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
Het jarenlange gekrakeel tussen de KNDB en Ton Sijbrands heeft zijn voorlopig dieptepunt bereikt. Vorige week selecteerde het bondsbestuur van de dambond Rob Clerc en niet de oud-wereldkampioen voor het aanstaande kandidaten- toernooi.
ROTTERDAM, 13 JAN. Nog geen week na het besluit van de Nederlandse dambond spreekt Ton Sijbrands zijn verontwaardiging uit over de gang van zaken. "Alles is natuurlijk relatief vergeleken met wat zich allemaal in de kosmos afspeelt, maar het wordt zo langzamerhand toch wel een tikje navrant. Ik ben in een onderlinge wedstrijd nog nooit achter Clerc geëindigd, alleen afgelopen vrijdag, ha ha ha." Hij lacht minzaam, om zich vervolgens te verontschuldigen voor zijn eigen grapje.
De inmiddels 45-jarige Sijbrands maakte in het begin van de jaren zeventig furore met verbluffend sterk spel en twee wereldtitels. Vervolgens nam hij vrijwillig afscheid van de topsport om in 1988 terug te keren op het hoogste niveau. Zijn spel bleek niet of nauwelijks aan kwaliteit te hebben ingeboet. Alleen was hij met de jaren ook een stuk kritischer geworden. Inmiddels is hij het slachtoffer van zijn eigen perfectionisme en een zondebok voor de rancuneuze dambond.
Vorig jaar liep Sijbrands weg tijdens het Nederlands kampioenschap in Apeldoorn, waar hij zich wegens werkzaamheden in een belendende ruimte niet genoeg kon concentreren. Door zijn voortijdige afmars verspeelde hij het recht op deelname aan het WK in Den Haag. En indirect verkleinde hij ook zijn kansen op deelname aan het aanstaande kandidatentoernooi. Hij zou zich op het wereldkampioenschap zonder moeite bij de eerste acht hebben geplaatst en daarmee een startbewijs voor de nieuwe WK-cyclus hebben verworven.
In plaats daarvan lijkt zijn rol als vooraanstaand dammer voorlopig uitgespeeld. Na zijn kritische uitlatingen in Het Parool, waarin hij de Nederlandse collega's Wiersma en Clerc betichtte van omkooppartijen, kreeg Sijbrands de afgelopen maanden nog meer tegenstanders. "Dat artikel heeft zeker meegewogen in onze besluitvorming", zegt bestuurslid Gerrit Draaisma. "De beschuldigingen van Sijbrands zijn niet hard te maken en dus zijn het gewoon beledigingen. Hij heeft nog geluk gehad dat bijvoorbeeld Clerc geen rechtszaak heeft aangespannen."
Bondsvoorzitter Anton Schotanus behoorde tot de minderheid in het bestuur die voor Sijbrands stemde. Toch heeft hij geen problemen met de keuze voor Clerc. "Die is altijd heel loyaal geweest tegenover de bond. Ook als er geen geld te verdienen was, dan speelde hij gewoon mee." Clerc eindigde als negende in Den Haag en kreeg tijdens het WK ruzie over al dan niet gemaakte onkosten. Schotanus: "Men moet niet denken dat wij met Rob nooit problemen hebben gehad. Maar als speler heeft hij zich altijd keurig gedragen. Dat hij in Den Haag minder goed heeft gespeeld, had ook met pech te maken. Hij verloor een paar keer heel ongelukkig."
Clerc maakt gebruik van de wild card die de werelddambond heeft toegewezen aan de KNDB. Sijbrands spreekt van een grote paradox, wanneer hij zich realiseert dat de nummer negen van de wereldranglijst de voorkeur krijgt boven de nummer twee. "Sinds deze week sta ik zelfs op de eerste plaats." Voor Schotanus weegt de kwaliteit van de ene dammer niet op tegen de loyaliteit van diens concurrent. "Het is geen actie tegen Sijbrands. Bovendien kan hij zich als reserve misschien nog kwalificeren. Als er iemand ziek wordt, staat hij bovenaan de lijst." Sijbrands gelooft niet in een reserverol. "Het is een doekje voor het bloeden, een volstrekt loos gebaar."
Toch zegt hij begrip te hebben voor de excuses van de voorzitter. "Het is heel ongelukkig dat hij zich in allerlei bochten moet wringen en spijtig dat hij de mening van zijn collega's moet verdedigen. Dat zouden die mensen zelf moeten doen." Op de vraag wie de bewuste tegenstanders zijn, volgt een kort overleg met zijn echtgenote. "Ik heb geen zin om de namen Van Westerloo en Draaisma te noemen." Hij lacht besmuikt.
Sijbrands beweert dat dit tweetal hem al jaren dwars zit. "Ik dacht dat ik al genoeg gestraft was, maar kennelijk willen ze me blijven straffen." Onlangs kreeg hij nog te horen dat hij ook niet in aanmerking komt voor rechtstreekse plaatsing voor het NK in 1995. Alleen via een voorronde kan de wereldtopper zich kwalificeren voor het nationaal kampioenschap. "Maar ik heb nog wel zoveel eergevoel om me daar iets te goed voor te vinden."
Volgens Draaisma is er helemaal geen sprake van een persoonlijke vete. "Wij hebben er unaniem mee ingestemd dat Sijbrands reserve is voor het NK, wat eigenlijk tegen de regels is want hij heeft het toernooi vorig jaar vroegtijdig verlaten. En je gaat iemand natuurlijk geen gunsten verlenen als je hem tegelijkertijd wilt dwarsbomen. Sijbrands is nog steeds een potentiële wereldtopper, maar je hebt nu eenmaal met randvoorwaarden te maken."
De principiële bestuurder tegenover het lastige genie. Heeft Sijbrands nog wel plezier in de damsport? Of neemt hij voor altijd genoegen met een bijrol? In een eerder vraaggesprek vertelde hij niet meer in een wereldtitel te geloven. Drie maanden later houdt hij de moed er nog een beetje in. Na enige bedenktijd geeft hij een afgewogen antwoord. "Ik probeer de motivatie zo redelijk mogelijk te bewaren."
'Ik dacht dat ik al genoeg gestraft was';
Dammer Sijbrands legt zich nog niet neer bij bijrol
Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
Het jarenlange gekrakeel tussen de KNDB en Ton Sijbrands heeft zijn voorlopig dieptepunt bereikt. Vorige week selecteerde het bondsbestuur van de dambond Rob Clerc en niet de oud-wereldkampioen voor het aanstaande kandidaten- toernooi.
ROTTERDAM, 13 JAN. Nog geen week na het besluit van de Nederlandse dambond spreekt Ton Sijbrands zijn verontwaardiging uit over de gang van zaken. "Alles is natuurlijk relatief vergeleken met wat zich allemaal in de kosmos afspeelt, maar het wordt zo langzamerhand toch wel een tikje navrant. Ik ben in een onderlinge wedstrijd nog nooit achter Clerc geëindigd, alleen afgelopen vrijdag, ha ha ha." Hij lacht minzaam, om zich vervolgens te verontschuldigen voor zijn eigen grapje.
De inmiddels 45-jarige Sijbrands maakte in het begin van de jaren zeventig furore met verbluffend sterk spel en twee wereldtitels. Vervolgens nam hij vrijwillig afscheid van de topsport om in 1988 terug te keren op het hoogste niveau. Zijn spel bleek niet of nauwelijks aan kwaliteit te hebben ingeboet. Alleen was hij met de jaren ook een stuk kritischer geworden. Inmiddels is hij het slachtoffer van zijn eigen perfectionisme en een zondebok voor de rancuneuze dambond.
Vorig jaar liep Sijbrands weg tijdens het Nederlands kampioenschap in Apeldoorn, waar hij zich wegens werkzaamheden in een belendende ruimte niet genoeg kon concentreren. Door zijn voortijdige afmars verspeelde hij het recht op deelname aan het WK in Den Haag. En indirect verkleinde hij ook zijn kansen op deelname aan het aanstaande kandidatentoernooi. Hij zou zich op het wereldkampioenschap zonder moeite bij de eerste acht hebben geplaatst en daarmee een startbewijs voor de nieuwe WK-cyclus hebben verworven.
In plaats daarvan lijkt zijn rol als vooraanstaand dammer voorlopig uitgespeeld. Na zijn kritische uitlatingen in Het Parool, waarin hij de Nederlandse collega's Wiersma en Clerc betichtte van omkooppartijen, kreeg Sijbrands de afgelopen maanden nog meer tegenstanders. "Dat artikel heeft zeker meegewogen in onze besluitvorming", zegt bestuurslid Gerrit Draaisma. "De beschuldigingen van Sijbrands zijn niet hard te maken en dus zijn het gewoon beledigingen. Hij heeft nog geluk gehad dat bijvoorbeeld Clerc geen rechtszaak heeft aangespannen."
Bondsvoorzitter Anton Schotanus behoorde tot de minderheid in het bestuur die voor Sijbrands stemde. Toch heeft hij geen problemen met de keuze voor Clerc. "Die is altijd heel loyaal geweest tegenover de bond. Ook als er geen geld te verdienen was, dan speelde hij gewoon mee." Clerc eindigde als negende in Den Haag en kreeg tijdens het WK ruzie over al dan niet gemaakte onkosten. Schotanus: "Men moet niet denken dat wij met Rob nooit problemen hebben gehad. Maar als speler heeft hij zich altijd keurig gedragen. Dat hij in Den Haag minder goed heeft gespeeld, had ook met pech te maken. Hij verloor een paar keer heel ongelukkig."
Clerc maakt gebruik van de wild card die de werelddambond heeft toegewezen aan de KNDB. Sijbrands spreekt van een grote paradox, wanneer hij zich realiseert dat de nummer negen van de wereldranglijst de voorkeur krijgt boven de nummer twee. "Sinds deze week sta ik zelfs op de eerste plaats." Voor Schotanus weegt de kwaliteit van de ene dammer niet op tegen de loyaliteit van diens concurrent. "Het is geen actie tegen Sijbrands. Bovendien kan hij zich als reserve misschien nog kwalificeren. Als er iemand ziek wordt, staat hij bovenaan de lijst." Sijbrands gelooft niet in een reserverol. "Het is een doekje voor het bloeden, een volstrekt loos gebaar."
Toch zegt hij begrip te hebben voor de excuses van de voorzitter. "Het is heel ongelukkig dat hij zich in allerlei bochten moet wringen en spijtig dat hij de mening van zijn collega's moet verdedigen. Dat zouden die mensen zelf moeten doen." Op de vraag wie de bewuste tegenstanders zijn, volgt een kort overleg met zijn echtgenote. "Ik heb geen zin om de namen Van Westerloo en Draaisma te noemen." Hij lacht besmuikt.
Sijbrands beweert dat dit tweetal hem al jaren dwars zit. "Ik dacht dat ik al genoeg gestraft was, maar kennelijk willen ze me blijven straffen." Onlangs kreeg hij nog te horen dat hij ook niet in aanmerking komt voor rechtstreekse plaatsing voor het NK in 1995. Alleen via een voorronde kan de wereldtopper zich kwalificeren voor het nationaal kampioenschap. "Maar ik heb nog wel zoveel eergevoel om me daar iets te goed voor te vinden."
Volgens Draaisma is er helemaal geen sprake van een persoonlijke vete. "Wij hebben er unaniem mee ingestemd dat Sijbrands reserve is voor het NK, wat eigenlijk tegen de regels is want hij heeft het toernooi vorig jaar vroegtijdig verlaten. En je gaat iemand natuurlijk geen gunsten verlenen als je hem tegelijkertijd wilt dwarsbomen. Sijbrands is nog steeds een potentiële wereldtopper, maar je hebt nu eenmaal met randvoorwaarden te maken."
De principiële bestuurder tegenover het lastige genie. Heeft Sijbrands nog wel plezier in de damsport? Of neemt hij voor altijd genoegen met een bijrol? In een eerder vraaggesprek vertelde hij niet meer in een wereldtitel te geloven. Drie maanden later houdt hij de moed er nog een beetje in. Na enige bedenktijd geeft hij een afgewogen antwoord. "Ik probeer de motivatie zo redelijk mogelijk te bewaren."
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
NRC Handelsblad, 26-03-1999
Dromen van damschijven met viltjes
Door onze redacteur ROBERT MISSET
ROTTERDAM, 26 MAART. Het Nederlandse kampioenschap dammen in Huissen moet het vanaf komende zondag wederom stellen zonder Ton Sijbrands. De voormalige wereldkampioen speelt alleen nog in de clubcompetitie. `De geringste onvolkomenheid kan mij uit balans brengen.'
Harm Wiersma weigerde zijn Nederlandse damtitel te verdedigen, omdat het bestuur van de Koninklijke Nederlandse Dambond (KNDB) hem geen startgeld kon garanderen. Het bleek tevens vergeefse moeite Ton Sijbrands uit te nodigen, want de 49-jarige grootmeester bevindt zich momenteel in ,,een windstille fase'' van zijn carrière. De oud-wereldkampioen veroverde zijn eerste nationale titel reeds in 1967. De zesde en voorlopig laatste triomf boekte Sijbrands in 1988. ,,Terwijl ik in al die jaren slechts acht keer heb deelgenomen aan het nationale kampioenschap.''
Creëert Sijbrands zorgvuldig zijn eigen mythe door niet te spelen? Hij verdween al eerder vijftien jaar van het internationale podium, toen de felle kritieken op zijn `Match van de Geeuw' met Andreiko in 1973 diepe wonden bij hem hadden geslagen. ,,Toen kon ik me niet voorstellen ooit nog een damsteen aan te raken.'' Na zijn terugkeer in 1988 verloor Sijbrands een WK-match van de Rus Tsjizjov en sinds 1995 heeft hij de confrontatie met de wereldtop gemeden. ,,Een tweede rentree lijkt me onwaarschijnlijk. Ik word in december 50 jaar en dat is behoorlijk oud voor een dammer. Schwarzmann is pas 30 en toch heeft hij er bijna tien jaar over gedaan om wereldkampioen te worden.''
Sijbrands damt nog slechts in de Nederlandse clubcompetitie. ,,Mijn prestaties wekken niet de indruk dat een mythe om mij heen hangt'', zegt hij met gevoel voor zelfspot. ,,Ik heb daar ooit mijn wekelijke rubriek in de Volkskrant aan gewijd onder de kop `Elke winstpartij een geschenk uit de hemel'. Al geldt dat wellicht voor elk damtoernooi dat wordt gehouden. Ik kan mijn niveau momenteel moeilijk inschatten. Ik denk dat Wiersma en ik mondiaal nog tot de topvijf zouden kunnen behoren. Ik vond het in elk opmerkelijk dat Harm meteen kampioen werd, toen hij vorig jaar weer aan het NK deelnam.''
Sijbrands zegt geen speciale reden te hebben het NK te negeren. Zijn hardnekkige strijd met het bestuur van de KNDB is geluwd en zijn conflict met aartsvijand Rob Clerc, de favoriet op het NK, valt toch niet op te lossen. ,,Dat nemen we allebei ons graf in'', meent Sijbrands. Clerc zou in het verleden bewust partijen hebben verloren om zijn concurrent in de wielen te rijden, verklaarde Sijbrands enkele jaren geleden. Clerc noemde de `Kasparov van de damsport' vervolgens ,,paranöide'' en sindsdien hebben beide dammers niet meer met elkaar gesproken. ,,Ik heb geen enkele neiging die uitspraak te herroepen, maar ik voel ook niet te behoefte het vuurtje weer aan te wakkeren'', zegt Sijbrands.
Hij is trouwens de eerste om te erkennen dat zijn gecompliceerde karakter moeilijk valt te doorgronden. ,,Ik ben wellicht de meest neurotische dammer van allemaal. Ik ben overgevoelig voor de omstandigheden waaronder ik moet spelen. De geringste onvolkomenheid kan mij uit balans brengen. Grote toernooien roepen bij mij zoveel emoties en stress op dat ik al bij voorbaat besluit van deelname af te zien.'' En hoe bespottelijk het ook klinkt, zelfs het geluid van schuivende stenen kan Sijbrands al uit zijn ritme halen. Ooit verliet hij een NK omdat de organisatie had verzuimd viltjes onder de stenen te plakken. ,,De schakers zijn niet anders gewend'', zegt Sijbrands.
Toch stelt Sijbrands minder eisen aan het materiaal als hij een schaakpartij speelt. ,,Mijn rating stelt geen reet voor, daarom stel ik me als schaker bescheiden op. Jannes van der Wal was een betere schaker dan ik. Maar ik speel graag met mooie stenen of schaakstukken. Laatst moest ik schaken op een plastic bord en met plastic stukken, dan hoeft het voor mij al niet meer. Ik neem graag mijn eigen materiaal mee. Mooie, houten stukken inspireren mij.'' Lachend: ,,Ik droom zelden van dammen. Maar als er damstenen in mijn dromen voorkomen, zitten er altijd viltjes onder.''
Sijbrands mag dan gelden als de schrik van elke organisator van damtoernooien; voor één evenement heeft hij slechts een houten schot en een kop koffie nodig. In 1993 bracht Sijbrands het wereldrecord blindsimultaan op 18 tegenstanders. Na dertienenhalf uur dammen liet hij 14 overwinningen en vier remises aantekenen. Het lijkt een absurde vorm van masochisme, een monsterlijke zelfkwelling die in Rusland ooit bij het schaken werd verboden omdat het tot krankzinnigheid zou leiden.
Maar Sijbrands wil zijn record graag scherper stellen. ,,Ik wil nu blind tegen 20 dammers spelen. Volgens mij kan ik er nog iets meer hebben. Het is fascinerend om op deze manier je grenzen af te tasten. Maar het probleem is zoveel mensen bereid te vinden bijna veertien uur achter het bord te zitten en al die tijd tegen een slechte stelling aan te kijken.'' Het is een bijna luguber beeld. Urenlang zit Sijbrands met het hoofd in de handen eenzaam achter een houten schot dat hem van zijn tegenstanders scheidt. Hij krijgt de zetten van zijn opponenten op een briefje doorgespeeld, meer hulp heeft hij niet. Bovendien is Sijbrands gedwongen een winstpercentage van 75 te boeken, anders telt de wereldrecordpoging niet.
Het menselijk brein kan blijkbaar veel verdragen. ,,Tijdens mijn eerste blindsimultaan in 1987 in IJmuiden ging ik onder begeleiding van de arbiter naar het toilet. Een nietsvermoedende toeschouwer schudde me uitgebreid de hand en begon tegen me te praten alsof ik niets anders te doen had. Toch kan ik al mijn partijen scherp voor de geest houden zonder de stellingen tot in details voor me te zien. Ik heb wel een week nodig om te herstellen van zo'n blindsimultaan, want de eerste dagen dansen de damstenen voor mijn ogen.''
Foto-onderschrift: Dammer Ton Sijbrands: `Ik ben wellicht de meest neurotische dammer van allemaal.' (Foto Herman Zonderland)
Dromen van damschijven met viltjes
Door onze redacteur ROBERT MISSET
ROTTERDAM, 26 MAART. Het Nederlandse kampioenschap dammen in Huissen moet het vanaf komende zondag wederom stellen zonder Ton Sijbrands. De voormalige wereldkampioen speelt alleen nog in de clubcompetitie. `De geringste onvolkomenheid kan mij uit balans brengen.'
Harm Wiersma weigerde zijn Nederlandse damtitel te verdedigen, omdat het bestuur van de Koninklijke Nederlandse Dambond (KNDB) hem geen startgeld kon garanderen. Het bleek tevens vergeefse moeite Ton Sijbrands uit te nodigen, want de 49-jarige grootmeester bevindt zich momenteel in ,,een windstille fase'' van zijn carrière. De oud-wereldkampioen veroverde zijn eerste nationale titel reeds in 1967. De zesde en voorlopig laatste triomf boekte Sijbrands in 1988. ,,Terwijl ik in al die jaren slechts acht keer heb deelgenomen aan het nationale kampioenschap.''
Creëert Sijbrands zorgvuldig zijn eigen mythe door niet te spelen? Hij verdween al eerder vijftien jaar van het internationale podium, toen de felle kritieken op zijn `Match van de Geeuw' met Andreiko in 1973 diepe wonden bij hem hadden geslagen. ,,Toen kon ik me niet voorstellen ooit nog een damsteen aan te raken.'' Na zijn terugkeer in 1988 verloor Sijbrands een WK-match van de Rus Tsjizjov en sinds 1995 heeft hij de confrontatie met de wereldtop gemeden. ,,Een tweede rentree lijkt me onwaarschijnlijk. Ik word in december 50 jaar en dat is behoorlijk oud voor een dammer. Schwarzmann is pas 30 en toch heeft hij er bijna tien jaar over gedaan om wereldkampioen te worden.''
Sijbrands damt nog slechts in de Nederlandse clubcompetitie. ,,Mijn prestaties wekken niet de indruk dat een mythe om mij heen hangt'', zegt hij met gevoel voor zelfspot. ,,Ik heb daar ooit mijn wekelijke rubriek in de Volkskrant aan gewijd onder de kop `Elke winstpartij een geschenk uit de hemel'. Al geldt dat wellicht voor elk damtoernooi dat wordt gehouden. Ik kan mijn niveau momenteel moeilijk inschatten. Ik denk dat Wiersma en ik mondiaal nog tot de topvijf zouden kunnen behoren. Ik vond het in elk opmerkelijk dat Harm meteen kampioen werd, toen hij vorig jaar weer aan het NK deelnam.''
Sijbrands zegt geen speciale reden te hebben het NK te negeren. Zijn hardnekkige strijd met het bestuur van de KNDB is geluwd en zijn conflict met aartsvijand Rob Clerc, de favoriet op het NK, valt toch niet op te lossen. ,,Dat nemen we allebei ons graf in'', meent Sijbrands. Clerc zou in het verleden bewust partijen hebben verloren om zijn concurrent in de wielen te rijden, verklaarde Sijbrands enkele jaren geleden. Clerc noemde de `Kasparov van de damsport' vervolgens ,,paranöide'' en sindsdien hebben beide dammers niet meer met elkaar gesproken. ,,Ik heb geen enkele neiging die uitspraak te herroepen, maar ik voel ook niet te behoefte het vuurtje weer aan te wakkeren'', zegt Sijbrands.
Hij is trouwens de eerste om te erkennen dat zijn gecompliceerde karakter moeilijk valt te doorgronden. ,,Ik ben wellicht de meest neurotische dammer van allemaal. Ik ben overgevoelig voor de omstandigheden waaronder ik moet spelen. De geringste onvolkomenheid kan mij uit balans brengen. Grote toernooien roepen bij mij zoveel emoties en stress op dat ik al bij voorbaat besluit van deelname af te zien.'' En hoe bespottelijk het ook klinkt, zelfs het geluid van schuivende stenen kan Sijbrands al uit zijn ritme halen. Ooit verliet hij een NK omdat de organisatie had verzuimd viltjes onder de stenen te plakken. ,,De schakers zijn niet anders gewend'', zegt Sijbrands.
Toch stelt Sijbrands minder eisen aan het materiaal als hij een schaakpartij speelt. ,,Mijn rating stelt geen reet voor, daarom stel ik me als schaker bescheiden op. Jannes van der Wal was een betere schaker dan ik. Maar ik speel graag met mooie stenen of schaakstukken. Laatst moest ik schaken op een plastic bord en met plastic stukken, dan hoeft het voor mij al niet meer. Ik neem graag mijn eigen materiaal mee. Mooie, houten stukken inspireren mij.'' Lachend: ,,Ik droom zelden van dammen. Maar als er damstenen in mijn dromen voorkomen, zitten er altijd viltjes onder.''
Sijbrands mag dan gelden als de schrik van elke organisator van damtoernooien; voor één evenement heeft hij slechts een houten schot en een kop koffie nodig. In 1993 bracht Sijbrands het wereldrecord blindsimultaan op 18 tegenstanders. Na dertienenhalf uur dammen liet hij 14 overwinningen en vier remises aantekenen. Het lijkt een absurde vorm van masochisme, een monsterlijke zelfkwelling die in Rusland ooit bij het schaken werd verboden omdat het tot krankzinnigheid zou leiden.
Maar Sijbrands wil zijn record graag scherper stellen. ,,Ik wil nu blind tegen 20 dammers spelen. Volgens mij kan ik er nog iets meer hebben. Het is fascinerend om op deze manier je grenzen af te tasten. Maar het probleem is zoveel mensen bereid te vinden bijna veertien uur achter het bord te zitten en al die tijd tegen een slechte stelling aan te kijken.'' Het is een bijna luguber beeld. Urenlang zit Sijbrands met het hoofd in de handen eenzaam achter een houten schot dat hem van zijn tegenstanders scheidt. Hij krijgt de zetten van zijn opponenten op een briefje doorgespeeld, meer hulp heeft hij niet. Bovendien is Sijbrands gedwongen een winstpercentage van 75 te boeken, anders telt de wereldrecordpoging niet.
Het menselijk brein kan blijkbaar veel verdragen. ,,Tijdens mijn eerste blindsimultaan in 1987 in IJmuiden ging ik onder begeleiding van de arbiter naar het toilet. Een nietsvermoedende toeschouwer schudde me uitgebreid de hand en begon tegen me te praten alsof ik niets anders te doen had. Toch kan ik al mijn partijen scherp voor de geest houden zonder de stellingen tot in details voor me te zien. Ik heb wel een week nodig om te herstellen van zo'n blindsimultaan, want de eerste dagen dansen de damstenen voor mijn ogen.''
Foto-onderschrift: Dammer Ton Sijbrands: `Ik ben wellicht de meest neurotische dammer van allemaal.' (Foto Herman Zonderland)
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
NRC Handelsblad 21-04-1999
Minder remises, minder hersenspinsels
Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
ZWOLLE, 21 APRIL. Op initiatief van Harm Wiersma strijden de beste spelers ter wereld om het WK rapid dammen. Het gewone dammen heeft een negatief imago vanwege de vele remises. Met minder bedenktijd zijn de winst- en verlieskansen groter. `Remises zijn de tragiek van de damsport.'
Op de eerste wedstrijddag van het wereldkampioenschap rapid dammen werd Harm Wiersma afgelopen vrijdag verrast door de dood van zijn vader. Maar omdat heit het zo gewild zou hebben besloot de Friese dammer toch deel te nemen aan het toernooi dat op zijn initiatief werd georganiseerd. Ook al kan hij zich deze week moeilijk concentreren. Maandag leed hij ,,tot overmaat van ramp'' een nederlaag tegen de Russische jeugdkampioen Alexander Georgiev. ,,Alles komt er even tragisch uit'', zegt Wiersma over de samenloop van sportieve en familiaire omstandigheden.
De koopmanszoon uit Leeuwarden moest eerst het verdriet verwerken en vervolgens de uitvaart regelen. Op de rustdag van het damtoernooi speelde hij gisteren de partijen die voor vandaag op het programma stonden. Hij kwam twee keer remise overeen met zijn oude rivaal Anatoli Gantwarg. Vandaag wordt de vader van Wiersma in Leeuwarden begraven. Dankbare gevoelens overheersen bij de voormalige wereldkampioen.
<center>
Harm Wiersma en zijn vader bellen met de familie
om te vertellen dat Harm weer wereldkampioen is,
26 oktober 1979 </center>
<center>
Harm Wiersma voor het eerst Wereldkampioen!
Amsterdam, 25 augustus 1976, met ouders en zus
Wiersma met moeder en vader bij viering eeste wereldtitel </center>
,,Ik was negen toen mijn vader mij heeft leren dammen. Op zondagochtend, naast het ouderlijk bed. Wij hadden thuis nog een rustpunt en dat was dammen. Tegenwoordig zitten kinderen achter de computer, leest pa een boek en luistert ma naar muziek. De familieband is soms ver te zoeken.''
Wiersma en zijn collega's vechten tegen de tijdgeest, die nauwelijks ruimte biedt voor denken en schuiven. Nederlands kampioen Rob Clerc vertelt over zijn veertienjarige zoon die computerprogramma's uitwisselt met een leeftijdgenoot uit Londen. Volgens Clerc zijn gezelschapsspelletjes uit de tijd. ,,Onze uitstraling met die platte houtjes is natuurlijk ook niet bevorderlijk. We hebben te maken met een saai imago. Bij elke remise in de krant denkt de lezer dat hij niks gemist heeft.''
Clerc en Wiersma hebben dezelfde mening over het aantrekkelijk maken van hun favoriete bezigheid. Met minder bedenktijd maken de grootmeesters logischerwijs meer fouten. Bij het WK blitz dammen kregen de dammers vorig jaar slechts tien minuten bedenktijd. De geluksfactor was groot, maar de winnaar was dezelfde speler die het gewone WK dammen op zijn naam schreef. En deze Rus Alexander Schwarzman leidt het tussenklassement bij het WK rapid dammen. ,,Alle varianten geven blijkbaar een eerlijke weergave van de krachtsverhoudingen'', concludeert Wiersma.
Bij het WK rapid dammen krijgen de deelnemers drie kwartier bedenktijd. Het spelpeil heeft nauwelijks te lijden onder de beperkte tijdsduur. Wel is het aantal remises drastisch gedaald. Het toernooi leidt volgens Wiersma tot lovende reacties. ,,Alleen Sijbrands vindt het niks. Hij is gebaat bij het traditionele speeltempo.''
Ton Sijbrands is de grote afwezige bij het WK rapid dammen. De notoire dienstweigeraar is wel als explicateur aanwezig. De rest van de wereldtop is sinds vorige week in tien verschillende gemeenten te bewonderen. Op elke speeldag dammen de grootmeesters twee partijen tegen elkaar, afwisselend met de witte en de zwarte stukken. Hun beperkte bedenktijd wordt gecompenseerd door een toegift van vijftien seconden na elke zet. Dit bonussysteem is bedacht door het Amerikaanse schaakfenomeen Bobby Fischer, die daarmee verlies door tijdsoverschrijding wilde tegengaan.
De Friese dammer Auke Scholma kan een ironische glimlach niet onderdrukken, wanneer hij een negatief aspect van het bonussyteem ter sprake brengt. ,,Ik mis nu het genoegen om iemand door de vlag te jagen. Bij het gewone dammen heb je van die waanzinnige tijdnoodmomenten die een bepaalde kick kunnen geven.'' Scholma wijt zijn lage klassering aan de oorlog in de Balkan. ,,Ik lees 's ochtends te veel trieste verhalen. Dan zit ik in de trein en ga ik het leven relativeren.''
Clerc vertelt in een geestige bui dat de vaak verliezende Scholma alleen is uitgenodigd omdat hij als `remisedoder' bekend staat. Clerc bevindt zich net als Wiersma in de middenmoot. Clerc heeft vooral praktische bezwaren tegen de nieuwe regelgeving. ,,Ik mis de wandelingen door de speelzaal. Even meekijken bij een andere partij is er niet meer bij.''
Toch is Clerc een voorstander van de beperkte bedenktijd. Hij kan intens genieten van een spannende remise, maar hij beseft dat de minder geoefende toeschouwers gebaat zijn bij winst of verlies. ,,Remises zijn de tragiek van de damsport. We moeten de mensen meer vermaken. Als we op de oude voet verder blijven gaan, kunnen we beter op een zolderkamertje zonder pottenkijkers gaan spelen.''
Dammen moet zich volgens de meeste spelers spiegelen aan de schaaksport, die interessante persoonlijkheden en aanvallende tactieken voortbrengt. Clerc weigert de twee denksporten met elkaar te vergelijken en beroept zich op een uitspraak van oud-wereldkampioen schaken Max Euwe. ,,Snijbonen en sperziebonen smaken ook heel verschillend.''
Minder remises, minder hersenspinsels
Door onze redacteur JAAP BLOEMBERGEN
ZWOLLE, 21 APRIL. Op initiatief van Harm Wiersma strijden de beste spelers ter wereld om het WK rapid dammen. Het gewone dammen heeft een negatief imago vanwege de vele remises. Met minder bedenktijd zijn de winst- en verlieskansen groter. `Remises zijn de tragiek van de damsport.'
Op de eerste wedstrijddag van het wereldkampioenschap rapid dammen werd Harm Wiersma afgelopen vrijdag verrast door de dood van zijn vader. Maar omdat heit het zo gewild zou hebben besloot de Friese dammer toch deel te nemen aan het toernooi dat op zijn initiatief werd georganiseerd. Ook al kan hij zich deze week moeilijk concentreren. Maandag leed hij ,,tot overmaat van ramp'' een nederlaag tegen de Russische jeugdkampioen Alexander Georgiev. ,,Alles komt er even tragisch uit'', zegt Wiersma over de samenloop van sportieve en familiaire omstandigheden.
De koopmanszoon uit Leeuwarden moest eerst het verdriet verwerken en vervolgens de uitvaart regelen. Op de rustdag van het damtoernooi speelde hij gisteren de partijen die voor vandaag op het programma stonden. Hij kwam twee keer remise overeen met zijn oude rivaal Anatoli Gantwarg. Vandaag wordt de vader van Wiersma in Leeuwarden begraven. Dankbare gevoelens overheersen bij de voormalige wereldkampioen.
<center>
Harm Wiersma en zijn vader bellen met de familie
om te vertellen dat Harm weer wereldkampioen is,
26 oktober 1979 </center>
<center>
Harm Wiersma voor het eerst Wereldkampioen!
Amsterdam, 25 augustus 1976, met ouders en zus
Wiersma met moeder en vader bij viering eeste wereldtitel </center>
,,Ik was negen toen mijn vader mij heeft leren dammen. Op zondagochtend, naast het ouderlijk bed. Wij hadden thuis nog een rustpunt en dat was dammen. Tegenwoordig zitten kinderen achter de computer, leest pa een boek en luistert ma naar muziek. De familieband is soms ver te zoeken.''
Wiersma en zijn collega's vechten tegen de tijdgeest, die nauwelijks ruimte biedt voor denken en schuiven. Nederlands kampioen Rob Clerc vertelt over zijn veertienjarige zoon die computerprogramma's uitwisselt met een leeftijdgenoot uit Londen. Volgens Clerc zijn gezelschapsspelletjes uit de tijd. ,,Onze uitstraling met die platte houtjes is natuurlijk ook niet bevorderlijk. We hebben te maken met een saai imago. Bij elke remise in de krant denkt de lezer dat hij niks gemist heeft.''
Clerc en Wiersma hebben dezelfde mening over het aantrekkelijk maken van hun favoriete bezigheid. Met minder bedenktijd maken de grootmeesters logischerwijs meer fouten. Bij het WK blitz dammen kregen de dammers vorig jaar slechts tien minuten bedenktijd. De geluksfactor was groot, maar de winnaar was dezelfde speler die het gewone WK dammen op zijn naam schreef. En deze Rus Alexander Schwarzman leidt het tussenklassement bij het WK rapid dammen. ,,Alle varianten geven blijkbaar een eerlijke weergave van de krachtsverhoudingen'', concludeert Wiersma.
Bij het WK rapid dammen krijgen de deelnemers drie kwartier bedenktijd. Het spelpeil heeft nauwelijks te lijden onder de beperkte tijdsduur. Wel is het aantal remises drastisch gedaald. Het toernooi leidt volgens Wiersma tot lovende reacties. ,,Alleen Sijbrands vindt het niks. Hij is gebaat bij het traditionele speeltempo.''
Ton Sijbrands is de grote afwezige bij het WK rapid dammen. De notoire dienstweigeraar is wel als explicateur aanwezig. De rest van de wereldtop is sinds vorige week in tien verschillende gemeenten te bewonderen. Op elke speeldag dammen de grootmeesters twee partijen tegen elkaar, afwisselend met de witte en de zwarte stukken. Hun beperkte bedenktijd wordt gecompenseerd door een toegift van vijftien seconden na elke zet. Dit bonussysteem is bedacht door het Amerikaanse schaakfenomeen Bobby Fischer, die daarmee verlies door tijdsoverschrijding wilde tegengaan.
De Friese dammer Auke Scholma kan een ironische glimlach niet onderdrukken, wanneer hij een negatief aspect van het bonussyteem ter sprake brengt. ,,Ik mis nu het genoegen om iemand door de vlag te jagen. Bij het gewone dammen heb je van die waanzinnige tijdnoodmomenten die een bepaalde kick kunnen geven.'' Scholma wijt zijn lage klassering aan de oorlog in de Balkan. ,,Ik lees 's ochtends te veel trieste verhalen. Dan zit ik in de trein en ga ik het leven relativeren.''
Clerc vertelt in een geestige bui dat de vaak verliezende Scholma alleen is uitgenodigd omdat hij als `remisedoder' bekend staat. Clerc bevindt zich net als Wiersma in de middenmoot. Clerc heeft vooral praktische bezwaren tegen de nieuwe regelgeving. ,,Ik mis de wandelingen door de speelzaal. Even meekijken bij een andere partij is er niet meer bij.''
Toch is Clerc een voorstander van de beperkte bedenktijd. Hij kan intens genieten van een spannende remise, maar hij beseft dat de minder geoefende toeschouwers gebaat zijn bij winst of verlies. ,,Remises zijn de tragiek van de damsport. We moeten de mensen meer vermaken. Als we op de oude voet verder blijven gaan, kunnen we beter op een zolderkamertje zonder pottenkijkers gaan spelen.''
Dammen moet zich volgens de meeste spelers spiegelen aan de schaaksport, die interessante persoonlijkheden en aanvallende tactieken voortbrengt. Clerc weigert de twee denksporten met elkaar te vergelijken en beroept zich op een uitspraak van oud-wereldkampioen schaken Max Euwe. ,,Snijbonen en sperziebonen smaken ook heel verschillend.''
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
NRC Handelsblad, 23-04-2001
Jeugd bedreigt Indurain van het dammen niet
Door PIETER DE VRIES
ZWARTSLUIS, 23 APRIL. Een hoog aantal remises en een driekamp in mei als vervolg op een nog onbeslist NK. De verschillen in de damtop zijn klein.
Na dertien speelronden heeft het Nederlands kampioenschap dammen nog geen winnaar opgeleverd. Drie spelers deelden zaterdag na afloop van de slotronde met zestien punten de eerste plaats: Harm Wiersma, Hans Jansen en Hein Meijer. In een barrage moet het drietal volgende maand onderling uitmaken wie zich de beste dammer van Nederland mag noemen.
Opvallend was de snelle remise op de slotdag van oud-werelkampioen en Europees kampioen Wiersma in zijn partij tegen Paul Oudshoorn. Daardoor kon Jansen, die voor de laatste speelronde samen met Wiersma aan de leiding ging, bij winst op Martin Dolfing kampioen worden. Ton Sijbrands sprak tijdens de analyse van de korte partij zijn verbazing uit over de beslissing van Wiersma.
,,Wiersma is een ervaren wedstrijddammer, dus misschien heeft hij op het bord van Jansen gekeken en gezien dat diens winstkansen beperkt waren. Zo spaart hij zich na een zwaar toernooi voor de barrage'', gaf Sijbrands als mogelijke verklaring. Wiersma zelf ontkende dat. ,,Ik heb niet speciaal op Jansen gelet. In mijn eigen partij was snel duidelijk dat ik niet kon winnen'', zei de titelfavoriet.
Omdat Jansen tegen Dolfing ook niet verder kwam dan een puntendeling, heeft Wiersma in de barrage alsnog kans zijn achtste nationale titel in de wacht te slepen. In de barrage spelen Wiersma, Jansen en Meijer onderling tweemaal tegen elkaar in een versneld tempo. Elke speler heeft twintig minuten denktijd per partij. Sijbrands is bepaald geen voorstander van dit `sneldammen' omdat het ,,geen zuiver beeld geeft van de krachtsverhoudingen''.
Voor het talent Dolfing (23), die met veertien punten op een gedeelde vierde plaats eindigde, is het een verrassing dat Wiersma het toernooi niet eerder heeft beslist. Zeker na diens zeges in de eerste twee speelronden. Dolfing denkt wel dat de 47-jarige Fries, de oudste speler van het toernooi, de beste kansen heeft op de eindzege. ,,Wiersma heeft meer ervaring dan de anderen met een hoog speeltempo. Bovendien heeft hij de meeste klasse en beschikt over een briljant spelinzicht'', licht Dolfing toe.
Ook Hein Meijer, die ondanks een slechte voorbereiding verrassend doordrong tot de barrage, schat Wiersma het hoogst in. Toch ziet de Amsterdammer voor zichzelf ook kansen. ,,Dat we met z'n drieën spelen is een nadeel voor Wiersma. Als Jansen en ik tegen hem remise spelen en in onze onderlinge partijen vol voor de winst gaan, zou Wiersma aan het eind wel eens met lege handen kunnen staan'', aldus Meijer.
Hoe de barrage ook afloopt, Wiersma heeft dit toernooi de meeste indruk gemaakt en is wat betreft de andere finalisten een klasse apart. Meijer, ook een fanatiek wielrenner, vergelijkt de Fries met een natuurtalent uit de wielersport: Miguel Indurain. Oudshoorn spreekt zelfs van een wereldwonder. ,,Wiersma heeft verreweg het meeste talent van het deelnemersveld. Hij is toch van uitzonderlijk niveau in de damsport.''
Ondanks zijn unieke damkwaliteiten wist Wiersma tijdens het kampioenschap slechts drie partijen te winnen en speelde hij tienmaal remise. Dat is veelzeggend voor het geringe niveauverschil aan de top. ,,Dammen is een meedogenloze denksport. Het kleinste foutje kan fataal zijn. De angst om te verliezen is dan ook groot'', legt Oudshoorn uit. Illustratief is het hoge aantal remises tijdens het toernooi: van de 91 gespeelde partijen eindigden 69 in remise.
Volgens voorzitter Johan Huls van het organisatiecomité is ondanks de vele remises toch veel strijd geleverd. ,,Er waren maar weinig salonremises'', zei Huls. Binnen de damwereld is een discussie gaande over het `remiseprobleem'. Een hoger speeltempo, een andere puntentelling en een maximale speelduur per partij worden gezien als oplossing om meer beslissingen te forceren en de damsport zo aantrekkelijker te maken voor het publiek.
Het NK illustreerde ook de kloof tussen de oudere spelers en de jonge talenten. De drie deelnemers aan de barrage zijn allen veertigers. Dankzij hun ervaring en wedstrijdmentaliteit wisten zij aankomende talenten als Dolfing (23), Van den Akker (20) en Thijssen (25) achter zich te houden. ,,Maar ze komen eraan. Over enkele jaren acht ik ze in staat de titel te winnen'', zei Wiersma.
Vooral Thijssen werd vooraf gezien als kanshebber op de eindzege. Zijn gedeelde vierde plaats stelde daarom enigszins teleur. Volgens Meijer is Thijssen fysiek en mentaal nog niet sterk genoeg om zich echt met de top te kunnen meten. Meijer beschouwt een goede fysieke conditie onontbeerlijk om de wedstrijdspanning aan te kunnen. ,,Als ik `s ochtends voor de partij al een uurtje op de fiets zit, ligt de jeugd nog op bed.''
Jeugd bedreigt Indurain van het dammen niet
Door PIETER DE VRIES
ZWARTSLUIS, 23 APRIL. Een hoog aantal remises en een driekamp in mei als vervolg op een nog onbeslist NK. De verschillen in de damtop zijn klein.
Na dertien speelronden heeft het Nederlands kampioenschap dammen nog geen winnaar opgeleverd. Drie spelers deelden zaterdag na afloop van de slotronde met zestien punten de eerste plaats: Harm Wiersma, Hans Jansen en Hein Meijer. In een barrage moet het drietal volgende maand onderling uitmaken wie zich de beste dammer van Nederland mag noemen.
Opvallend was de snelle remise op de slotdag van oud-werelkampioen en Europees kampioen Wiersma in zijn partij tegen Paul Oudshoorn. Daardoor kon Jansen, die voor de laatste speelronde samen met Wiersma aan de leiding ging, bij winst op Martin Dolfing kampioen worden. Ton Sijbrands sprak tijdens de analyse van de korte partij zijn verbazing uit over de beslissing van Wiersma.
,,Wiersma is een ervaren wedstrijddammer, dus misschien heeft hij op het bord van Jansen gekeken en gezien dat diens winstkansen beperkt waren. Zo spaart hij zich na een zwaar toernooi voor de barrage'', gaf Sijbrands als mogelijke verklaring. Wiersma zelf ontkende dat. ,,Ik heb niet speciaal op Jansen gelet. In mijn eigen partij was snel duidelijk dat ik niet kon winnen'', zei de titelfavoriet.
Omdat Jansen tegen Dolfing ook niet verder kwam dan een puntendeling, heeft Wiersma in de barrage alsnog kans zijn achtste nationale titel in de wacht te slepen. In de barrage spelen Wiersma, Jansen en Meijer onderling tweemaal tegen elkaar in een versneld tempo. Elke speler heeft twintig minuten denktijd per partij. Sijbrands is bepaald geen voorstander van dit `sneldammen' omdat het ,,geen zuiver beeld geeft van de krachtsverhoudingen''.
Voor het talent Dolfing (23), die met veertien punten op een gedeelde vierde plaats eindigde, is het een verrassing dat Wiersma het toernooi niet eerder heeft beslist. Zeker na diens zeges in de eerste twee speelronden. Dolfing denkt wel dat de 47-jarige Fries, de oudste speler van het toernooi, de beste kansen heeft op de eindzege. ,,Wiersma heeft meer ervaring dan de anderen met een hoog speeltempo. Bovendien heeft hij de meeste klasse en beschikt over een briljant spelinzicht'', licht Dolfing toe.
Ook Hein Meijer, die ondanks een slechte voorbereiding verrassend doordrong tot de barrage, schat Wiersma het hoogst in. Toch ziet de Amsterdammer voor zichzelf ook kansen. ,,Dat we met z'n drieën spelen is een nadeel voor Wiersma. Als Jansen en ik tegen hem remise spelen en in onze onderlinge partijen vol voor de winst gaan, zou Wiersma aan het eind wel eens met lege handen kunnen staan'', aldus Meijer.
Hoe de barrage ook afloopt, Wiersma heeft dit toernooi de meeste indruk gemaakt en is wat betreft de andere finalisten een klasse apart. Meijer, ook een fanatiek wielrenner, vergelijkt de Fries met een natuurtalent uit de wielersport: Miguel Indurain. Oudshoorn spreekt zelfs van een wereldwonder. ,,Wiersma heeft verreweg het meeste talent van het deelnemersveld. Hij is toch van uitzonderlijk niveau in de damsport.''
Ondanks zijn unieke damkwaliteiten wist Wiersma tijdens het kampioenschap slechts drie partijen te winnen en speelde hij tienmaal remise. Dat is veelzeggend voor het geringe niveauverschil aan de top. ,,Dammen is een meedogenloze denksport. Het kleinste foutje kan fataal zijn. De angst om te verliezen is dan ook groot'', legt Oudshoorn uit. Illustratief is het hoge aantal remises tijdens het toernooi: van de 91 gespeelde partijen eindigden 69 in remise.
Volgens voorzitter Johan Huls van het organisatiecomité is ondanks de vele remises toch veel strijd geleverd. ,,Er waren maar weinig salonremises'', zei Huls. Binnen de damwereld is een discussie gaande over het `remiseprobleem'. Een hoger speeltempo, een andere puntentelling en een maximale speelduur per partij worden gezien als oplossing om meer beslissingen te forceren en de damsport zo aantrekkelijker te maken voor het publiek.
Het NK illustreerde ook de kloof tussen de oudere spelers en de jonge talenten. De drie deelnemers aan de barrage zijn allen veertigers. Dankzij hun ervaring en wedstrijdmentaliteit wisten zij aankomende talenten als Dolfing (23), Van den Akker (20) en Thijssen (25) achter zich te houden. ,,Maar ze komen eraan. Over enkele jaren acht ik ze in staat de titel te winnen'', zei Wiersma.
Vooral Thijssen werd vooraf gezien als kanshebber op de eindzege. Zijn gedeelde vierde plaats stelde daarom enigszins teleur. Volgens Meijer is Thijssen fysiek en mentaal nog niet sterk genoeg om zich echt met de top te kunnen meten. Meijer beschouwt een goede fysieke conditie onontbeerlijk om de wedstrijdspanning aan te kunnen. ,,Als ik `s ochtends voor de partij al een uurtje op de fiets zit, ligt de jeugd nog op bed.''
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
NRC Handelsblad, 07-12-2001
Uren wachten op de thermometer
Stine Jensen
Douwe Draaisma maakt nieuwsgierig naar het eigen geheugen
Zelfs het geheugen van de geniale simultaandammer moet bij de groenteboer worden gestut door een boodschappenlijstje. Dat blijkt uit het nieuwe, mooie, boek van Douwe Draaisma. Ook ándermans trauma's blijven trouwens hangen.
Wie zijn of haar autobiografie wil schrijven, zal na de zin `Ik werd geboren' hoogstwaarschijnlijk peinzend met zijn pen boven het papier blijven hangen. Van de eerste drie levensjaren herinnert men zich namelijk weinig of niets en is men afhankelijk van de informatie van anderen. De levensjaren tussen 15 en 25 jaar daarentegen zullen de meeste herinneringen oproepen, omdat er dan veel gebeurt en verandert. Na de woelige tienerjaren zakt het aantal pagina's per levensjaar vermoedelijk in. Zeventigjarigen kunnen vier jaar met één regel afdoen. Gek is wel dat de tienertijd, juist wanneer men zoveel meemaakt, voorbij lijkt te kruipen, terwijl, naarmate men ouder wordt, de dagen voorbij lijken te vliegen. Dat komt omdat de dagen eentoniger worden.
Dit zijn enkele interessante wetenswaardigheden uit Douwe Draaisma's Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografische geheugen. De titel en de achterflap suggereren dat het om een coherente studie gaat, maar in feite bestaat het boek uit een bundeling van losse stukken, waarvan sommige eerder in tijdschriften en dagbladen werden gepubliceerd. In fraai en zorgvuldig proza belicht Draaisma verschillende aspecten van het autobiografische geheugen, dat deel van het geheugen waarin we onze persoonlijke herinneringen opslaan. Niet alle artikelen zijn even diepgravend, maar Draaisma vermijdt oppervlakkigheid door de stapeling van stukken, die samen een veelzijdig en rijk beeld van het geheugen geven.
Experimentele psychologische onderzoeken naar het autobiografische geheugen zijn niet bevredigend, stelt Draaisma. Daarvoor zijn sommige ervaringen, zoals het déjà-vu, te vluchtig en te ongrijpbaar en derhalve moeilijk reproduceerbaar of meetbaar. Draaisma wendt zich dan ook tot het vertellen van verhalen. Hij geeft talloze voorbeelden uit het leven van bijzondere individuen. Savants, zoals rekenwonders en kalenderrekenaars, kunnen bepaalde dingen uitzonderlijk goed onthouden. Ton Sijbrands, voormalig wereldkampioen dammen, wordt door Draaisma geïnterviewd over de wijze waarop hij informatie opslaat voor een blindsimultaan. Zijn geheugen blijkt visueel te werken, maar is sterk selectief. De grote dammer heeft bijvoorbeeld wel een boodschappenbriefje nodig voor de groenteboer.
Vergeten
Er zijn ook mensen met een talent voor vergeten. Sommigen vormen van geheugenverlies, zoals dementie, retrogade amnesie (je bent je verleden kwijt) of anterogade amnesie (je kunt geen nieuwe herinneringen maken), ontregelen de wijze waarop men zijn levensverhaal kan vertellen. Over het algemeen blijkt dat voor de meeste mensen geldt dat vooral momenten van uitzonderlijke blijdschap, verdriet, pijn of verbazing sterk blijven hangen. Ook hebben we een krankzinnig goed geheugen voor vernederingen.
Veel van zijn voorbeelden ontleent Draaisma aan de wereldliteratuur. Zo passeren passages uit memoires en romans van onder andere Proust, Woolf, Hanlo, Mann, Matsier en Dickens. Draaisma toont zich een belezen man, zozeer zelfs, dat literatuur de werkelijkheid gaat vervangen en we soms het idee krijgen te verdwalen in de literaire wereldbibliotheek van een psycholoog. De vraag doet zich voor of literaire teksten de meest voor de hand liggende bron zijn voor een studie naar het autobiografisch geheugen. Vergen zij niet ook een meer literatuurwetenschappelijke analyse?
Doordat Draaisma zo rijkelijk put uit de literatuur, bij uitstek het veld van de verbeelding, wordt de door taal bemiddelde toegang tot het geheugen sterk duidelijk. Welke literaire middelen, vertelvormen en structuren zijn voorhanden of in de mode om onze herinneringen te vertellen? Wat zijn de beperkingen daarvan? Draaisma's boek had wellicht nog aan diepte gewonnen als hij zijn lezer iets meer had durven lastigvallen met dergelijke (methodische) kwesties. Ook had hij zijn onderwerp een (nog) bredere culturele en maatschappelijke inbedding kunnen geven. Wanneer en waarom is de belangstelling voor het autobiografisch geheugen explosief toegenomen in de psychologie? Valt deze samen met de bloei van het autobiografisch genre in de jaren zeventig, de revival in jaren negentig (denk aan Dave Eggers' A heartbreaking work of staggering genius) en de opmars van het `ik-tijdperk'?
Toegegeven, Draaisma besteedt wel degelijk aandacht aan taal, vaak zelfs op virtuoze wijze. Hij demonstreert bijvoorbeeld hoe belangrijk visuele en fysieke metaforen zijn als het gaat om het beschrijven van herinneringen. In een van zijn mooiste stukken, `Het vijfenveertigjarig huwelijk van Richard en Anna Wagner', laat hij aan de hand van het fotoalbum van Richard en Anna Wagner zien welke rol foto's spelen in de reconstructie van het biografische leven. Gegeven deze belangrijke rol van het visuele, had het voor de hand gelegen meer van die visuele voorstellingen aan te treffen (in plaats van zoveel literaire). Draaisma noemt één film, American Beauty, waarin op geraffineerde wijze wordt gevisualiseerd hoe iemand `zijn leven als een film aan zich voorbij zag trekken'. Tijdens het lezen van Draaisma's boek kwamen er bij mij veel meer voorbeelden boven. Om er één te noemen: de film Memento had mooi gepast in het stuk dat gewijd is aan mensen die geen herinneringen meer kunnen aanmaken.
Objectieve tijd
Wat Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt tot zo'n onderhoudende leeservaring maakt, is dat je steeds onbewust wordt aangespoord de informatie direct te toetsen aan je eigen ervaring en jezelf als onderzoeker van je eigen leven op te stellen. Zelf werd ik aangezet tot het volgende geheugenexperiment. Na lezing van kaft tot kaft legde ik het boek terzijde en noteerde ik de omstandigheden waarin ik het boek had gelezen: liggend in bed, koorts (38,4). Wat zou ik me, als de koorts gezakt was, nog herinneren van Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt? Twee dingen vielen mij op. Ten eerste had ik het gevoel dat het erg lang geleden was dat ik het boek van Draaisma had gelezen, terwijl er maar een paar dagen voorbij waren gegaan. Bovendien was het in mijn herinnering alsof ik dagenlang in het boek had zitten lezen, terwijl het in feite slechts een dag in beslag had genomen. De verklaring hiervoor vond ik bij Draaisma. Bijzondere fysieke omstandigheden oefenen invloed uit op de subjectieve tijdsbeleving. Koorts, bijvoorbeeld, maakt dat de tijd voorbij lijkt te kruipen, terwijl de objectieve tijd in feite sneller gaat. Wie koorts heeft en iemand eruit op stuurt om een thermometer te halen, kan in de veronderstelling verkeren dat iemand `uren' weg is geweest, terwijl het slechts enkele minuten waren.
Na enkele dagen stond ook Draaisma's jeugdanekdote mij nog helder voor de geest. Toen hij veertien jaar was, speelde hij mee in het damteam van zijn school. De teamleider vond het zonde om hun sterkste speler op te offeren aan de ijzersterke Friese tegenstander Harm Wiersma op bord 1. Omdat iedereen van hem zou verliezen, werd strategisch voorgesteld om de zwakste speler achter bord 1 te zetten. Alle teamgenoten draaiden zich om naar Douwe, die een rood hoofd kreeg en beschaamd achter het eerste bord wegkroop. Niet alleen eigen vernederingen blijven in hun anekdotische vorm kennelijk goed hangen, ook die van anderen.
Ook ben ik weer veel vergeten uit het boek. Dat is niet erg. Het betekent dat ik het opnieuw kan lezen, misschien wel eeuwig kan blijven lezen, en een aantal plezierige déja-lu ervaringen zal hebben. Draaisma schreef al eerder een boek over het geheugen, De metaforenmachine. Een geschiedenis van het geheugen (1995); voor zijn werk naar de geschiedenis van de psychologie won hij de Heymansprijs van het Nederlands Instituut van Psychologen. Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt is zo'n mooi boek dat het opnieuw een prijs verdient, ook een literaire.
Douwe Draaisma: Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografische geheugen. Historische Uitgeverij, 288 blz. f.49,50
Uren wachten op de thermometer
Stine Jensen
Douwe Draaisma maakt nieuwsgierig naar het eigen geheugen
Zelfs het geheugen van de geniale simultaandammer moet bij de groenteboer worden gestut door een boodschappenlijstje. Dat blijkt uit het nieuwe, mooie, boek van Douwe Draaisma. Ook ándermans trauma's blijven trouwens hangen.
Wie zijn of haar autobiografie wil schrijven, zal na de zin `Ik werd geboren' hoogstwaarschijnlijk peinzend met zijn pen boven het papier blijven hangen. Van de eerste drie levensjaren herinnert men zich namelijk weinig of niets en is men afhankelijk van de informatie van anderen. De levensjaren tussen 15 en 25 jaar daarentegen zullen de meeste herinneringen oproepen, omdat er dan veel gebeurt en verandert. Na de woelige tienerjaren zakt het aantal pagina's per levensjaar vermoedelijk in. Zeventigjarigen kunnen vier jaar met één regel afdoen. Gek is wel dat de tienertijd, juist wanneer men zoveel meemaakt, voorbij lijkt te kruipen, terwijl, naarmate men ouder wordt, de dagen voorbij lijken te vliegen. Dat komt omdat de dagen eentoniger worden.
Dit zijn enkele interessante wetenswaardigheden uit Douwe Draaisma's Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografische geheugen. De titel en de achterflap suggereren dat het om een coherente studie gaat, maar in feite bestaat het boek uit een bundeling van losse stukken, waarvan sommige eerder in tijdschriften en dagbladen werden gepubliceerd. In fraai en zorgvuldig proza belicht Draaisma verschillende aspecten van het autobiografische geheugen, dat deel van het geheugen waarin we onze persoonlijke herinneringen opslaan. Niet alle artikelen zijn even diepgravend, maar Draaisma vermijdt oppervlakkigheid door de stapeling van stukken, die samen een veelzijdig en rijk beeld van het geheugen geven.
Experimentele psychologische onderzoeken naar het autobiografische geheugen zijn niet bevredigend, stelt Draaisma. Daarvoor zijn sommige ervaringen, zoals het déjà-vu, te vluchtig en te ongrijpbaar en derhalve moeilijk reproduceerbaar of meetbaar. Draaisma wendt zich dan ook tot het vertellen van verhalen. Hij geeft talloze voorbeelden uit het leven van bijzondere individuen. Savants, zoals rekenwonders en kalenderrekenaars, kunnen bepaalde dingen uitzonderlijk goed onthouden. Ton Sijbrands, voormalig wereldkampioen dammen, wordt door Draaisma geïnterviewd over de wijze waarop hij informatie opslaat voor een blindsimultaan. Zijn geheugen blijkt visueel te werken, maar is sterk selectief. De grote dammer heeft bijvoorbeeld wel een boodschappenbriefje nodig voor de groenteboer.
Vergeten
Er zijn ook mensen met een talent voor vergeten. Sommigen vormen van geheugenverlies, zoals dementie, retrogade amnesie (je bent je verleden kwijt) of anterogade amnesie (je kunt geen nieuwe herinneringen maken), ontregelen de wijze waarop men zijn levensverhaal kan vertellen. Over het algemeen blijkt dat voor de meeste mensen geldt dat vooral momenten van uitzonderlijke blijdschap, verdriet, pijn of verbazing sterk blijven hangen. Ook hebben we een krankzinnig goed geheugen voor vernederingen.
Veel van zijn voorbeelden ontleent Draaisma aan de wereldliteratuur. Zo passeren passages uit memoires en romans van onder andere Proust, Woolf, Hanlo, Mann, Matsier en Dickens. Draaisma toont zich een belezen man, zozeer zelfs, dat literatuur de werkelijkheid gaat vervangen en we soms het idee krijgen te verdwalen in de literaire wereldbibliotheek van een psycholoog. De vraag doet zich voor of literaire teksten de meest voor de hand liggende bron zijn voor een studie naar het autobiografisch geheugen. Vergen zij niet ook een meer literatuurwetenschappelijke analyse?
Doordat Draaisma zo rijkelijk put uit de literatuur, bij uitstek het veld van de verbeelding, wordt de door taal bemiddelde toegang tot het geheugen sterk duidelijk. Welke literaire middelen, vertelvormen en structuren zijn voorhanden of in de mode om onze herinneringen te vertellen? Wat zijn de beperkingen daarvan? Draaisma's boek had wellicht nog aan diepte gewonnen als hij zijn lezer iets meer had durven lastigvallen met dergelijke (methodische) kwesties. Ook had hij zijn onderwerp een (nog) bredere culturele en maatschappelijke inbedding kunnen geven. Wanneer en waarom is de belangstelling voor het autobiografisch geheugen explosief toegenomen in de psychologie? Valt deze samen met de bloei van het autobiografisch genre in de jaren zeventig, de revival in jaren negentig (denk aan Dave Eggers' A heartbreaking work of staggering genius) en de opmars van het `ik-tijdperk'?
Toegegeven, Draaisma besteedt wel degelijk aandacht aan taal, vaak zelfs op virtuoze wijze. Hij demonstreert bijvoorbeeld hoe belangrijk visuele en fysieke metaforen zijn als het gaat om het beschrijven van herinneringen. In een van zijn mooiste stukken, `Het vijfenveertigjarig huwelijk van Richard en Anna Wagner', laat hij aan de hand van het fotoalbum van Richard en Anna Wagner zien welke rol foto's spelen in de reconstructie van het biografische leven. Gegeven deze belangrijke rol van het visuele, had het voor de hand gelegen meer van die visuele voorstellingen aan te treffen (in plaats van zoveel literaire). Draaisma noemt één film, American Beauty, waarin op geraffineerde wijze wordt gevisualiseerd hoe iemand `zijn leven als een film aan zich voorbij zag trekken'. Tijdens het lezen van Draaisma's boek kwamen er bij mij veel meer voorbeelden boven. Om er één te noemen: de film Memento had mooi gepast in het stuk dat gewijd is aan mensen die geen herinneringen meer kunnen aanmaken.
Objectieve tijd
Wat Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt tot zo'n onderhoudende leeservaring maakt, is dat je steeds onbewust wordt aangespoord de informatie direct te toetsen aan je eigen ervaring en jezelf als onderzoeker van je eigen leven op te stellen. Zelf werd ik aangezet tot het volgende geheugenexperiment. Na lezing van kaft tot kaft legde ik het boek terzijde en noteerde ik de omstandigheden waarin ik het boek had gelezen: liggend in bed, koorts (38,4). Wat zou ik me, als de koorts gezakt was, nog herinneren van Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt? Twee dingen vielen mij op. Ten eerste had ik het gevoel dat het erg lang geleden was dat ik het boek van Draaisma had gelezen, terwijl er maar een paar dagen voorbij waren gegaan. Bovendien was het in mijn herinnering alsof ik dagenlang in het boek had zitten lezen, terwijl het in feite slechts een dag in beslag had genomen. De verklaring hiervoor vond ik bij Draaisma. Bijzondere fysieke omstandigheden oefenen invloed uit op de subjectieve tijdsbeleving. Koorts, bijvoorbeeld, maakt dat de tijd voorbij lijkt te kruipen, terwijl de objectieve tijd in feite sneller gaat. Wie koorts heeft en iemand eruit op stuurt om een thermometer te halen, kan in de veronderstelling verkeren dat iemand `uren' weg is geweest, terwijl het slechts enkele minuten waren.
Na enkele dagen stond ook Draaisma's jeugdanekdote mij nog helder voor de geest. Toen hij veertien jaar was, speelde hij mee in het damteam van zijn school. De teamleider vond het zonde om hun sterkste speler op te offeren aan de ijzersterke Friese tegenstander Harm Wiersma op bord 1. Omdat iedereen van hem zou verliezen, werd strategisch voorgesteld om de zwakste speler achter bord 1 te zetten. Alle teamgenoten draaiden zich om naar Douwe, die een rood hoofd kreeg en beschaamd achter het eerste bord wegkroop. Niet alleen eigen vernederingen blijven in hun anekdotische vorm kennelijk goed hangen, ook die van anderen.
Ook ben ik weer veel vergeten uit het boek. Dat is niet erg. Het betekent dat ik het opnieuw kan lezen, misschien wel eeuwig kan blijven lezen, en een aantal plezierige déja-lu ervaringen zal hebben. Draaisma schreef al eerder een boek over het geheugen, De metaforenmachine. Een geschiedenis van het geheugen (1995); voor zijn werk naar de geschiedenis van de psychologie won hij de Heymansprijs van het Nederlands Instituut van Psychologen. Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt is zo'n mooi boek dat het opnieuw een prijs verdient, ook een literaire.
Douwe Draaisma: Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografische geheugen. Historische Uitgeverij, 288 blz. f.49,50
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
NRC 12-06-1992
Wiersma hoopt na titelwinst op meer aandacht damsport
SURHUISTERVEEN, 12 JUNI. De terugkeer van de nieuwe Nederlandse kampioen Harm Wiersma in de damtop verliep aanvankelijk minder opvallend dan vier jaar geleden de rentree van Ton Sijbrands die toen met drie winstpartijen opende. Sijbrands voerde praktisch het hele toernooi de ranglijst aan. Wiersma begon veel rustiger en kwam pas drie ronden voor het einde alleen op kop. Toch boekte de Fries uiteindelijk een zege meer dan zijn even opmerkelijke voorganger en zorgde daarmee voor een indrukwekkende rentree.
De 39-jarige Wiersma stelde gistermorgen in de laatste ronde van de nationale titelstrijd snel zijn eerste plaats veilig. Hij stelde al na achttien zetten Arjan van Leeuwen remise voor en dat accepteerde zijn tegenstander. Het betekende Wiersma's zesde Nederlandse kampioenschap. "Ik ben dik tevreden over het verloop van het toernooi", sprak hij na afloop.
"In het verleden ging ik wel eens freewheelend op de titel af, maar daar kan nu geen sprake meer van zijn. Het deelnemersveld ligt wat kracht betreft nu veel dichter bij elkaar. Daarom was mijn start ook wat moeizaam", stelde Wiersma die in 1972 zijn eerste titel behaalde met de indrukwekkende score van 19 uit 11, op zes punten gevolgd door zijn naaste concurrent. Van 1974 tot en met 1977, toen Wiersma vier keer de titel veroverde, schommelde het verschil met de nummer twee tussen de twee en vier punten.
In 1981 beëindigde Wiersma zijn dertiende nationale titelstrijd als tweede achter Jannes van der Wal. Drie jaar later, toen hij ook zijn zesde wereldtitel sinds 1976 had behaald, was voor hem het verzadigingspunt bereikt. "De motivatie was verdwenen. Ik had het hoogst bereikbare in handen en wilde wel eens iets anders gaan doen", aldus de Fries. Zijn kennis leidde tot een trainersfunctie in dienst van de Koninklijke Nederlandse Dam Bond (KNDB). Sindsdien treedt hij op als bondscoach en trainer van de top- en subtopspelers, bereidt deelnemers voor op individuele toernooien en is dikwijls aanwezig als begeleidend coach.
"Dat ik weer ben gaan spelen, komt omdat ik vind dat het dammen meer aandacht nodig heeft. Daarbij denk ik dat het tijd wordt dat de wereldtitel weer in Nederland terugkomt. Of ik daar nu al een eigen bijdrage aan kan leveren ga ik onderzoeken", aldus de 39-jarige Fries. "Ik heb de wedstrijdspanning zelf weer eens van nabij meegemaakt. Van de andere kant vind ik dat het dammen een belangrijkere plaats in de sportwereld moet krijgen. Ik wil in ieder geval proberen deze sport een positiever image te geven."
Zijn deelneming aan het wereldkampioenschap laat hij van een aantal factoren afhangen. "Ik ga binnenkort naar Frankrijk om te onderzoeken hoe professioneel de organisatie in elkaar zit. Er zijn positieve berichten uit Toulon gekomen. Met 24 spelers wordt het in ieder geval het grootste wereldkampioenschap uit de damhistorie. Dat kost veel tijd, maar nog meer tijd zal worden besteed aan het belangrijkste doel dat mij voor ogen staat: een Nederlander wereldkampioen te krijgen. Daar ga ik al mijn energie in steken."
Wiersma hoopt na titelwinst op meer aandacht damsport
SURHUISTERVEEN, 12 JUNI. De terugkeer van de nieuwe Nederlandse kampioen Harm Wiersma in de damtop verliep aanvankelijk minder opvallend dan vier jaar geleden de rentree van Ton Sijbrands die toen met drie winstpartijen opende. Sijbrands voerde praktisch het hele toernooi de ranglijst aan. Wiersma begon veel rustiger en kwam pas drie ronden voor het einde alleen op kop. Toch boekte de Fries uiteindelijk een zege meer dan zijn even opmerkelijke voorganger en zorgde daarmee voor een indrukwekkende rentree.
De 39-jarige Wiersma stelde gistermorgen in de laatste ronde van de nationale titelstrijd snel zijn eerste plaats veilig. Hij stelde al na achttien zetten Arjan van Leeuwen remise voor en dat accepteerde zijn tegenstander. Het betekende Wiersma's zesde Nederlandse kampioenschap. "Ik ben dik tevreden over het verloop van het toernooi", sprak hij na afloop.
"In het verleden ging ik wel eens freewheelend op de titel af, maar daar kan nu geen sprake meer van zijn. Het deelnemersveld ligt wat kracht betreft nu veel dichter bij elkaar. Daarom was mijn start ook wat moeizaam", stelde Wiersma die in 1972 zijn eerste titel behaalde met de indrukwekkende score van 19 uit 11, op zes punten gevolgd door zijn naaste concurrent. Van 1974 tot en met 1977, toen Wiersma vier keer de titel veroverde, schommelde het verschil met de nummer twee tussen de twee en vier punten.
In 1981 beëindigde Wiersma zijn dertiende nationale titelstrijd als tweede achter Jannes van der Wal. Drie jaar later, toen hij ook zijn zesde wereldtitel sinds 1976 had behaald, was voor hem het verzadigingspunt bereikt. "De motivatie was verdwenen. Ik had het hoogst bereikbare in handen en wilde wel eens iets anders gaan doen", aldus de Fries. Zijn kennis leidde tot een trainersfunctie in dienst van de Koninklijke Nederlandse Dam Bond (KNDB). Sindsdien treedt hij op als bondscoach en trainer van de top- en subtopspelers, bereidt deelnemers voor op individuele toernooien en is dikwijls aanwezig als begeleidend coach.
"Dat ik weer ben gaan spelen, komt omdat ik vind dat het dammen meer aandacht nodig heeft. Daarbij denk ik dat het tijd wordt dat de wereldtitel weer in Nederland terugkomt. Of ik daar nu al een eigen bijdrage aan kan leveren ga ik onderzoeken", aldus de 39-jarige Fries. "Ik heb de wedstrijdspanning zelf weer eens van nabij meegemaakt. Van de andere kant vind ik dat het dammen een belangrijkere plaats in de sportwereld moet krijgen. Ik wil in ieder geval proberen deze sport een positiever image te geven."
Zijn deelneming aan het wereldkampioenschap laat hij van een aantal factoren afhangen. "Ik ga binnenkort naar Frankrijk om te onderzoeken hoe professioneel de organisatie in elkaar zit. Er zijn positieve berichten uit Toulon gekomen. Met 24 spelers wordt het in ieder geval het grootste wereldkampioenschap uit de damhistorie. Dat kost veel tijd, maar nog meer tijd zal worden besteed aan het belangrijkste doel dat mij voor ogen staat: een Nederlander wereldkampioen te krijgen. Daar ga ik al mijn energie in steken."
-
Gerard de Groot
- Posts: 351
- Joined: Mon Jul 07, 2003 22:09
- Location: the Netherlands
De goede oude tijd. De tijd van Wiersma en Sijbrands. Hij lijkt voorbij. Goed dat Hanco het archiveert. Dan kunnen we het later, in een weemoedige bui, nog eens opzoeken in een stoffige la van het internet. [img]images/smilies/icon_sad.gif[/img]
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
Uit het boek 50 Jaar Amersfoorts Dam Genootschap 1955 - 2005:
Ton Sijbrands - Ton Bollebakker
onderlinge competitie ADG (2001),
als Ton Bollebakker 8-13 zou hebben gespeeld.
<applet code="webdam.Viewer.class"codeBase="http://www.damweb.nl/"height="270"name= ... ar"><param name="position"value="BMWP25263033343536373839404345474849BP02030607080912141517181922242728"><param name="notation"value="0813363127364741364726211726252014253832472934140920301722113201"><param name="options" value="bgcolor: D8D3B0;notation:right"></applet> <applet code="webdam.Viewer.class"codeBase="http://www.damweb.nl/"height="270"name= ... ar"><param name="position"value="BMWP25263033343536373839404345474849BP02030607080912141517181922242728"><param name="notation"value="08133631273626211726474136473832472932231928301722113401"><param name="options" value="bgcolor: D8D3B0;notation:right"></applet>
Bertus de Harder - Ton Sijbrands,
onderlinge ADG (1997)
<applet code="webdam.Viewer.class"codeBase="http://www.damweb.nl/"height="270"name= ... ar"><param name="position"value="BMWP2227283032333435363738394042444647484950BP0203040506080910111213141516181921232426"><param name="notation"value="12174741232934120207120108120120144348392631372619232808174826170345"><param name="options" value="bgcolor: D8D3B0;notation:right"></applet>
Ton Sijbrands - Ton Bollebakker
onderlinge competitie ADG (2001),
als Ton Bollebakker 8-13 zou hebben gespeeld.
<applet code="webdam.Viewer.class"codeBase="http://www.damweb.nl/"height="270"name= ... ar"><param name="position"value="BMWP25263033343536373839404345474849BP02030607080912141517181922242728"><param name="notation"value="0813363127364741364726211726252014253832472934140920301722113201"><param name="options" value="bgcolor: D8D3B0;notation:right"></applet> <applet code="webdam.Viewer.class"codeBase="http://www.damweb.nl/"height="270"name= ... ar"><param name="position"value="BMWP25263033343536373839404345474849BP02030607080912141517181922242728"><param name="notation"value="08133631273626211726474136473832472932231928301722113401"><param name="options" value="bgcolor: D8D3B0;notation:right"></applet>
Bertus de Harder - Ton Sijbrands,
onderlinge ADG (1997)
<applet code="webdam.Viewer.class"codeBase="http://www.damweb.nl/"height="270"name= ... ar"><param name="position"value="BMWP2227283032333435363738394042444647484950BP0203040506080910111213141516181921232426"><param name="notation"value="12174741232934120207120108120120144348392631372619232808174826170345"><param name="options" value="bgcolor: D8D3B0;notation:right"></applet>
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
Uit Kring voor Damproblematiek 1941 - 1981 door Hein Wilsens:Gerard de Groot wrote:
De goede oude tijd. De tijd van Wiersma en Sijbrands. Hij lijkt voorbij. Goed dat Hanco het archiveert. Dan kunnen we het later, in een weemoedige bui, nog eens opzoeken in een stoffige la van het internet.
<center>Harm Wiersma (1967)
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP020304060812131416181923242526WP272831323435363839404345464850"> <PARAM NAME="notation" VALUE="484226483933483027221827322123435044162744394334400702113502"> </APPLET>
</center>-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
<center>Harm Wiersma - Variaties op een thema (1975) </center>
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP101213141618192021232425263035WP272832333738394041444647484950"> <PARAM NAME="notation" VALUE="3731263733292431403437284440354248081302494430394404"> </APPLET> <APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP01101213141618192021232425263035WP27283233343738394041444647484950"> <PARAM NAME="notation" VALUE="373126373329243147423728342923324137324146081302403430394404"> </APPLET>
<center>
Harm Wiersma over het volgende damprobleem: "Een duidelijk ander thema, maar als slagmethodiek niet direct bekend.
Wit lijkt positioneel verloren te staan, maar heeft een grote verrassing."
Harm Wiersma (1975)
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP070810121416171819202123242526WP272830323435373840424345464748"> <PARAM NAME="notation" VALUE="272218273429242237312628383227494641253440272132484349384204"> </APPLET>
Harm Wiersma (20 juli 2005)
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP010212131416181921232435WP252728323334373839444748"> <PARAM NAME="notation" VALUE="2722182733292431484227384233233234303524332924333908"> </APPLET>
Harm Wiersma: "Idee is al oud, maar deze heb ik gisteren gemaakt.
Wit wint door 1. 27-22, 18x27 2. 33-29, 24x31 3. 48-42, 27x38 4. 42x33, 23x32 5. 34-30, 35x24 6. 33-29, 24x33 7. 39x8.
Zowel na 14-20 en 13-18 als na 2-7 8. 8-3, 13-18 en 19-24 heeft zwart een verloren eindspel
door de perfecte verdediging van de schijven op 44 en 47."
</center>
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP101213141618192021232425263035WP272832333738394041444647484950"> <PARAM NAME="notation" VALUE="3731263733292431403437284440354248081302494430394404"> </APPLET> <APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP01101213141618192021232425263035WP27283233343738394041444647484950"> <PARAM NAME="notation" VALUE="373126373329243147423728342923324137324146081302403430394404"> </APPLET>
<center>
Harm Wiersma over het volgende damprobleem: "Een duidelijk ander thema, maar als slagmethodiek niet direct bekend.
Wit lijkt positioneel verloren te staan, maar heeft een grote verrassing."
Harm Wiersma (1975)
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP070810121416171819202123242526WP272830323435373840424345464748"> <PARAM NAME="notation" VALUE="272218273429242237312628383227494641253440272132484349384204"> </APPLET>
Harm Wiersma (20 juli 2005)
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP010212131416181921232435WP252728323334373839444748"> <PARAM NAME="notation" VALUE="2722182733292431484227384233233234303524332924333908"> </APPLET>
Harm Wiersma: "Idee is al oud, maar deze heb ik gisteren gemaakt.
Wit wint door 1. 27-22, 18x27 2. 33-29, 24x31 3. 48-42, 27x38 4. 42x33, 23x32 5. 34-30, 35x24 6. 33-29, 24x33 7. 39x8.
Zowel na 14-20 en 13-18 als na 2-7 8. 8-3, 13-18 en 19-24 heeft zwart een verloren eindspel
door de perfecte verdediging van de schijven op 44 en 47."
</center>
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
<center>Harm Wiersma (1970)
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP0207091213151617192021232425WP2728323334353839404243454850"> <PARAM NAME="notation" VALUE="3430253440181331353024354540354428231937383237283311443342383342480802131102"> </APPLET>
</center>
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP0207091213151617192021232425WP2728323334353839404243454850"> <PARAM NAME="notation" VALUE="3430253440181331353024354540354428231937383237283311443342383342480802131102"> </APPLET>
</center>
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
Harm Wiersma:
"Een leuke openingscompositie, om het aardige verschil tussen het 100-ruitenbord en het 144-ruitenbord te laten zien. Het is bijna onvoorstelbaar, maar wit wint een schijf in onderstaande positie. Ook zo’n 20 jaar geleden eens gecomponeerd toen ik veel interesse had in Canadese problemen.
Wit wint een schijf door 1. 28-22, 17x28 2. 34-29, 23x34 3. 32x23, 21x32 4. 40x29!! De verrassing, waardoor wit kan doorgaan en aan zet blijft. 19x28 5. 35-30, 25x23 6. 39-33, 28x39 7. 37x6 met winst."
<center>Harm Wiersma (1984)
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP0102030405070910111213141516171921232526WP2728313234353637394041424344454647484950"> <PARAM NAME="notation" VALUE="2822172834292334322321324029192835302523393328393706"> </APPLET>
</center>
"Een leuke openingscompositie, om het aardige verschil tussen het 100-ruitenbord en het 144-ruitenbord te laten zien. Het is bijna onvoorstelbaar, maar wit wint een schijf in onderstaande positie. Ook zo’n 20 jaar geleden eens gecomponeerd toen ik veel interesse had in Canadese problemen.
Wit wint een schijf door 1. 28-22, 17x28 2. 34-29, 23x34 3. 32x23, 21x32 4. 40x29!! De verrassing, waardoor wit kan doorgaan en aan zet blijft. 19x28 5. 35-30, 25x23 6. 39-33, 28x39 7. 37x6 met winst."
<center>Harm Wiersma (1984)
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP0102030405070910111213141516171921232526WP2728313234353637394041424344454647484950"> <PARAM NAME="notation" VALUE="2822172834292334322321324029192835302523393328393706"> </APPLET>
</center>
-
Hanco Elenbaas
- Posts: 18872
- Joined: Tue Apr 22, 2003 14:49
<APPLET CODEBASE = "http://www.damweb.nl/" CODE = "webdam.Viewer.class" NAME = "webdam" ARCHIVE ="webdam/Viewer.jar" WIDTH = 360 HEIGHT = 240 HSPACE = 10 VSPACE = 10 ALIGN = middle> <PARAM NAME="options" VALUE="bgcolor: b0c0a0; notation:right"> <PARAM NAME="position" VALUE="WMBP01101213141618192021232425263035WP27283233343738394041444647484950"> <PARAM NAME="notation" VALUE="373126373329243147423728342923324137324146081302403430394404"> </APPLET>
Harm merkt nog op dat als in bovenstaande stand 1 al op 7 staat er een bijoplossing mogelijk is. Nu niet:
"Wil wit winnen via 1. 27-22, 18x27 2. 33-29, 24x31 3. 39-33, 27x29 4. 28-22 dan slaat de witte dam in een vang. (met schijf 1 op 7 kan wit dit wel doen.)"
Harm merkt nog op dat als in bovenstaande stand 1 al op 7 staat er een bijoplossing mogelijk is. Nu niet:
"Wil wit winnen via 1. 27-22, 18x27 2. 33-29, 24x31 3. 39-33, 27x29 4. 28-22 dan slaat de witte dam in een vang. (met schijf 1 op 7 kan wit dit wel doen.)"
Ton Sijbrands
Koops in Acherstand:
Koops wrote:Een fantastische compositie waarin Ton Sijbrands een prachtig combinatief idee verwerkt heeft.
1.37-31! 27x36 2.35-30!!
Zwart kan nu op drie manieren de dreiging 29-24 tegengaan. De zet 19-23 verliest door 29-24 20x29 47-42 36x47 42-37 47x33 39x28. Ook 20-24 29x20 15x35 is niet goed vanwege 26-21 16x27 38-32 27x38 39-33 38x29 34x3 met een winnende dam.
De derde poging van zwart blijkt te verliezen door een tien zetten diepe, zeer fraaie combinatie.
2... 9-14 3.30-24! 19x30 4.47-42 36x47 5.42-37 47x24 6.26-21 16x27 7.37-32 27x38 8.34-29 24x33 9.39x10 5x14 10.49-43 38x49 11.40-35 49x40 12.35x24 20x29 13.45x1
Een prachtige compositie waar de coup Manoury goed in is verwerkt.
Heaven is no location, but a state of mind
