Algemeen Dagblad Magazine, zaterdag 21 april 2001
Dammen
door Rob Clerc
Vandaag wordt de laatste ronde van het Nederlands kampioenschap gespeeld. De beslissing in een toernooi lijkt op de slotdag onderhevig aan mysterieuze krachten. Het komt regelmatig voor dat de koploper zijn leidende positie op de slotdag verspeelt, omdat de verwachte winstpartij uitblijft. In het WK 1996 verloor Schwarzman zijn enige partij in de laatste ronde en ook in het Nederlands kampioenschap wordt de strijd om de titel de laatste jaren pas op de slotdag beslist.
Clerc - Schwarzman, laatste ronde WK Abidjan 1996
Het spectaculairste voorbeeld vond plaats tijdens het wereldkampioenschap 1952. Dat toernooi werd in Nederland gespeeld en stond in het teken van de deelname van twee Canadezen. Dat was verrassend, omdat in Canada vooral op 144 velden wordt gespeeld. De Canadees Marcel Deslauriers speelde een bescheiden rol, maar werd vier jaar later wel wereldkampioen. Hij is zonder twijfel de minst bekende wereldkampioen uit de damgeschiedenis. In 1952 werd het toernooi gedomineerd door zijn landgenoot Raoul Dagenais, die lange tijd aan de leiding ging. Hij had het onderlinge duel tegen titelverdediger Piet Roozenburg gewonnen, maar bij het ingaan van de laatste ronde had hij toch een punt minder dan de wereldkampioen. Volgens verwachting speelde Roozenburg in de slotronde remise tegen de Belg Oscar Verpoest en een tweekamp Roozenburg-Dagenais lag in het verschiet.
Raoul Dagenais in 1961
De Canadees moest in de slotronde immers spelen tegen de Zwitser Ronald Forclaz. Deze liefhebber had van de zeventien partijen er vijftien verloren en twee remise gespeeld.
In een van zijn partijen verloor hij zelfs als beginner door het Haarlemmer zetje! Tegen deze speler moest WK-kandidaat Dagenais het opnemen op de laatste dag. Wat gebeurde is niet volgens de wetten van de logica te verklaren. Niemand twijfelde aan de uitslag, want ook in een simultaan- of blindpartij zou Dagenais winnen. Maar Forclaz speelde onherkenbaar en won de partij! Dagenais was gebroken en heeft nooit meer een toernooi gespeeld.
Raoul Dagenais - R. Forclaz
WK 26 november 1952
<applet code="webdam.Viewer.class"codeBase="
http://www.damweb.nl/"height="270"name= ... ar"><param name="position"value="WMWP293032333435363738394148BP030812131415161819212326"><param name="notation"value="484321273221162730241930352414203328233237281319243126462822202429201524363146103833102343382340312712182202403502303531332931483933483729240309242037233329233438323439"><param name="options" value="bgcolor: D8D3B0;notation:right"></applet>
Dit was de stand na zwarts 36ste zet in de partij (zie diagram).
Dagenais-Forclaz.
Zwart heeft ver boven zijn kunnen gespeeld en staat in de diagramstand dan ook goed. Volgens R.C. Keller in het kostelijke artikel
Het maken van fouten in het bondsorgaan Het damspel (maart 1953) zou wit nog met 37-31 voor remise kunnen vechten. Partijverloop:
37. 48-43 21-27! 38. 32x21 16x27 39. 30-24? Gedwongen was 30-25 (33-28? 27-31 18-22+)
19x30 40. 35x24 14-20 41. 33-28 23x32 42. 37x28 13-19! 43. 24x31 26x46 en na nog veertien (!) zetten staakte de Canadees de strijd, waarna Roozenburg met zijn derde wereldtitel gefeliciteerd kon worden.
Copyright: Clerc, R.J.
Algemeen Dagblad Magazine, zaterdag 17 april 2004
Dammen
door Rob Clerc
Vandaag wordt in Huissen de laatste ronde van het nationaal kampioenschap gespeeld. Laatste ronden hebben iets bijzonders. Regelmatig faalt de kop loper met de titel in zicht. Het beroemdste voorbeeld vond plaats in het WK 1952, waarin de Canadees Raoul Dagenais in de laatste ronde verloor van de hekkensluiter. Hierna heeft hij nooit meer een damtoernooi gespeeld (zie AD Magazine van 21 april 2001). Mysterieuze laatste ronden. Verplichte literatuur in dit verband is het standaardwerk Mysterieuze krachten in de sport van Joris van den Bergh. Vertaald naar de denk sporten kan zijn 'Hollands kwartiertje' het best plaatsvinden in de laatste ronde.
In zo'n laatste ronde verloor Jannes van der Wal in het NK 1984 dat ook in Huissen werd verspeeld. Huissen organiseert het NK om de vijf jaar. Ondanks zijn nederlaag tegen Huissenaar Gérard Jansen werd Van der Wal toch kampioen, omdat ik in de slotronde niet won van een debutant. Toch gebeurt het vaker dat de koploper in de laatste ronde wél wint. Tot vorig jaar had Erno Prosman slechts een keer eerder meegespeeld in het NK en door een overwinning in de slotronde werd hij kampioen. Daar was in 1996 ook nog een barrage voor nodig tegen de al genoemde Gérard Jansen. Prosman treft vandaag in de laatste ronde uw rubriekschrijver.
Het fragment uit de slotronde van het NK 1996 uit de partij Meijer-Prosman illustreert welke ontwikkeling de theorie van ons spel heeft doorgemaakt. Vroeger was een randschijf per definitie slecht. Dat leidde in het helaas ter ziele gegane damtijdschrift De Brouwerij tot opmerkingen als: 'Een schijf aan de rand maakt de dammer tot schand'.
Hein Meijer - Erno Prosman
NK 13 april 1996
<applet code="webdam.Viewer.class"codeBase="
http://www.damweb.nl/"height="270"name= ... ar"><param name="position"value="WMWP2832343536373839404345BP0311121315171819202125"><param name="notation"value="34302534393011162823192832231829302429333829121829232029233421264338172134291822373222283223263136272143"><param name="options" value="bgcolor: D8D3B0;notation:right"></applet>
In de diagramstand ruilt Meijer de sterke randschijf af, maar zijn achterstand in ontwikkeling maakt hij daarmee niet ongedaan. Zwart verkrijgt een winnende vleugelaanval:
39. 34-30 25x34 40. 39x30 11-16 41. 28-23 19x28 42. 32x23 18x29 43. 30-24 29-33 44. 38x29 12-18 45. 29-23 20x29 46. 23x34 21-26 47. 43-38 17-21 48. 34-29 18-22 49. 37-32 22-28 50. 32x23 26-31 51. 36x27 21x43 en wit gaf het op.
Copyright: Clerc, R.J. 
