Automatische detectie van standaardcombinaties

[LastigeKnul]

1. We beschikken over verschillende sterke computerprogramma’s die automatisch een hele partij kunnen analyseren.

2. We beschikken over verschillende boeken waarin vele standaardcombinaties zijn gedefinieerd.

Voor zover ik weet, bestaat de combinatie van 1. en 2. nog niet. Daarmee bedoel ik dat bij een computeranalyse niet alleen de winnende variant wordt gegeven, maar ook een tekstuele uitleg in de trant van “dit is het zetje van Weiss”, of “wit dreigt met een Coup Fabre”.

Ik roep de programmeurs op en wil hen vragen deze uitdaging aan te gaan!

[Wieger Wesselink]

De grote uitdaging zit 'm volgens mij niet in het herkennen van de slagzetten. Het probleem is dat er geen precieze definities van slagzetten bestaan. Neem bijvoorbeeld de Coup Philippe: https://nl.wikipedia.org/wiki/Coup_Philippe. De omschrijving daarvan is dusdanig vaag, dat je dit met geen mogelijkheid kunt programmeren. En het is beslist niet eenvoudig om een precieze definitie van zo'n slagzet te geven.

[LastigeKnul]

Wieger, bedankt voor je reactie. Ik begrijp helemaal dat dit een grote uitdaging is en moeilijk om te programmeren. Maar toch ook niet weer onmogelijk in deze tijd van kunstmatige intelligentie, hoop ik. Des te knapper als het iemand lukt!

In dezelfde lijn staat ook nog het volgende op mijn wensenlijst: automatische herkenning van openingen en spelvormen. Dit heeft vermoedelijk dezelfde problematiek van definities die niet helemaal eenduidig zijn. Wat ook precies de reden is van mijn wens.

Ik heb nu zo'n beetje alle damboeken verzameld die er in het Nederlands zijn verschenen. Maar nergens een heldere definitie van wanneer iets bijvoorbeeld een Dumont-, Keller-, of Roozenburg-opening is. Natuurlijk heb ik intussen (in de vijf jaar dat ik dam) hier wel enig idee van gekregen, maar sommige boeken spreken elkaar op dit punt tegen. Vaak is mij ook niet helder of het gaat om wit of zwart (of beide?) die de dan genoemde opening toepast. Dit kan ook aan mij liggen - misschien moet ik het allemaal nog wat beter bestuderen.

[LastigeKnul]

Als voorbeeld van mijn verwarring hier een beschrijving van de Keller-variant op Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kellervariant.

Is dit nu een opening voor wit, voor zwart of voor beiden?

Er staat bijvoorbeeld "Een degelijke voortzetting voor wit is nu de zogenaamde Van Westerloovariant 10. 33-28 22x33 11. 39x19 14x23 met gelijkwaardig spel". Blijkbaar is de Van Westerloovariant een variant die alleen wit kan kiezen.

Verderop staat "Na 8-12 en de dreiging 23-29 en 27x49 zou zwart het 'normale zwarte Keller' voordeel houden". Hieruit zou je kunnen concluderen dat de Keller een opening is voor zwart. Of moet ik dit lezen als het 'normale zwarte voordeel tegen de Keller-opening van wit'?

De tekst begint met "De Kellervariant is een openingsvariant in het dammen die tot gebonden spel aan beide kanten leidt. Het is in principe een strijd van een witte omsingeling tegen een zwarte aanval." Kan het ook andersom? Ik bedoel: heet het nog steeds Keller-variant als de rollen van wit en zwart verwisseld zijn?

(Ik realiseer me dat ik nu een beetje van het oorspronkelijke onderwerp ben afgedwaald).

[Wieger Wesselink]

Het probleem van de naamgeving voor openingen is inderdaad soortgelijk. Door het ontbreken van precieze definities is het in veel gevallen niet duidelijk waar de grenzen liggen. Nu zijn er tegenwoordig natuurlijk neurale netwerken die je zou kunnen trainen in het herkennen van namen. Dat is allemaal redelijk eenvoudig, mits je over geschikte data beschikt. Het verzamelen van die data uit publicaties over dammen lijkt mij echter een gigantische klus. Probleem is ook dat die naamgeving niet op grote schaal ingeburgerd is. Vraag mij bijvoorbeeld niet wat de Dumont opening is, want ik heb geen idee.

[Rein Halbersma]

Het probleem van de naamgeving voor openingen is inderdaad soortgelijk. Door het ontbreken van precieze definities is het in veel gevallen niet duidelijk waar de grenzen liggen. Nu zijn er tegenwoordig natuurlijk neurale netwerken die je zou kunnen trainen in het herkennen van namen. Dat is allemaal redelijk eenvoudig, mits je over geschikte data beschikt. Het verzamelen van die data uit publicaties over dammen lijkt mij echter een gigantische klus. Probleem is ook dat die naamgeving niet op grote schaal ingeburgerd is. Vraag mij bijvoorbeeld niet wat de Dumont opening is, want ik heb geen idee.

Bij het jubileum nummer 100 van het tijdschrift Dammen zat een overzicht van alle tot dan toe door Wim van der Kooij behandelde openingen. En de inhoudsopgave van het boek van Agafonow is er ook nog. Is samen al redelijk vertrekpunt.

Dumont-variant is 1.32-28 20-24 2.34-30 14-20 3.30-25 10-14 etc.

[Wieger Wesselink]

Bij het jubileum nummer 100 van het tijdschrift Dammen zat een overzicht van alle tot dan toe door Wim van der Kooij behandelde openingen. En de inhoudsopgave van het boek van Agafonow is er ook nog. Is samen al redelijk vertrekpunt.

Klopt, dit soort overzichten helpen zeker. Mijn punt is vooral dat er geen duidelijke afbakening bestaat voor wat wel en wat niet tot een bepaalde opening gerekend moet worden. En ik betwijfel of het lukt om voldoende data te verzamelen om in randgevallen tot een soort van consensus te komen.

[LastigeKnul]

Ik heb dat overzicht in nummer 100 bekeken. Maar daar staan nauwelijks namen bij. Het zijn naamloze zettenreeksen. Blijkbaar is naamgeving van openingen onmogelijk/lastig, hoewel ik wel verschillende pogingen daartoe heb gevonden, die onderling echter allemaal verschillen. Zoals bijvoorbeeld in het boek van Goedemoed en een overzicht van Van Duijvenbode uit een toernooiboek in de jaren 70.

In het wk toernooiboek 1948 lijkt Roozenburg de naamgeving van openingen te beperken tot één zet. Bijvoorbeeld 1. 32-28 noemt hij de Modern-Franse opening, ongeacht de tegenzet van zwart. Op die manier gelden alle openingsnamen voor zowel wit als zwart en is bijvoorbeeld de zet 1…19-23 ook de Modern-Franse opening ongeacht wits eerste zet.

Op die manier is de “opening” een heel dun laagje, waarna een dikkere laag van “varianten” volgt, die echter lang niet altijd een naam hebben. Sommige varianten zijn beschikbaar in (na) meerdere openingen.

Tenslotte is er nog de classificatie van “systemen” en “spelvormen”. Maar het is mij nog niet gelukt hierin één logische samenhang in te ontdekken - in de naamgeving bedoel ik.

[LastigeKnul]

Nog even terugkomend op de Dumont-variant. Volgens het KNDB boek “opleiding tot het damdiploma” deel 4 is dat een variant voor wit in de Hollandse opening (die Hollands wordt tegengespeeld) met een zettenreeks van ca. 10 zetten. Deze zettenreeks wijkt af van wat de hierboven aangegeven zetten.

Maar misschien gaat het hier om verschillende Dumont-varianten, of is het gebruik van de naam “Dumont” in de loop der tijd veranderd.

[Wieger Wesselink]

Bij schaken heeft men het beter voor elkaar lijkt het: https://www.365chess.com/eco.php