Volkskrant dreigt te stoppen met denksport

[Fred van Amersfoort]

Een diepe buiging voor Sijbrands.

[Piet Bouma]

Interessant is ook de brief die Harry Otten gisteren (nadat hij eerder volgens mij ook al een brief had gezonden) naar de redactie van De Volkskrant heeft gestuurd.
Geplukt van Facebook. Harry Ottten:

Redactie,

De hoofdredacteur van de Volkskrant heeft besloten om haar oudste en trouwste abonnees een kopstoot uit te delen door de denksportrubrieken voor dammen en bridge te beëindigen. Door miljoenen Nederlanders wordt regelmatig gedamd en de bridgebond is met meer dan 100.000 leden de tiende sportbond in Nederland. Sport ja, want de bridge is door het IOC erkend en de internationale dambond FMJD is er druk mee bezig.

Dammen en bridge zijn dus volkse sporten. Misschien verdient het daarom aanbeveling de naam Volkskrant nu te wijzigen in Elitekrant. Of zo u wil de Amsterdamse Elitekrant.

Zelf lees ik de krant al 63 jaar, van het moment dat ik de krant van het bed van mijn uitslapende vader vandaan haalde en me afvroeg waar je de nietjes van de Staatsloterij op moest halen, tot nu. Zaterdags kwam als eerste de damrubriek aan de orde. Nu deelt de krant mij, als trouwe oude abonnee, ongetwijfeld in bij de categorie ‘toch snel dood en dus irrelevant’. Mijn leeftijdsgroep is echter uitermate belangrijk voor de krant. Meer nog: misschien is de leesdichtheid van de denksportrubrieken niet erg hoog maar het product van waardering en leesdichtheid is dat wel.

Ombudsman Jean-Pierre Geelen schrijft dat het stoppen van de denksportrubrieken €70.000 bespaart. Ik sla er stijl van achterover. Dat er zoveel kwaliteit voor zo weinig geld geboden werd! Dan zijn er beslist veel grotere bezuinigingen te halen in de krant. Mag ik in het kader van openheid vragen en antwoord krijgen op de vraag wat de hoofdredacteur en zijn huisgenote per jaar incasseren? En meer nog: hoe groot was de salarisverhoging van de hoofdredacteur in de afgelopen twee jaar? Dan zal blijken dat we over peanuts praten.

Mijn oproep aan de directie van De Volkskrant is: roep uw hoofdredacteur tot de orde en ga door met het plaatsen van de dam- en bridgerubriek in de zaterdagse krant. Doe uw naam als Volkskrant eer aan.

Bennekom, 24 februari 2018,
Harry Otten, bestuurslid FMJD

[Henk de Witt]

Vandaag komt Max Pam in Volkskrant terug op het verdwijnen van de damrubriek. Hij brengt een ode aan Ton Sijbrands. Hier is zijn column:

De lezer en de kijker hebben altijd gelijk, maar dat brengt wel risico's met zich mee
Door: Max Pam 27 februari 2018

Wie regelmatig naar Mart Smeets luistert, zal denken dat in Nederland honderden levende legendes rondlopen. In feite hebben wij er maar één: Ton Sijbrands. Tweemaal wereldkampioen dammen, viermaal Europees kampioen, talloze malen Nederlands kampioen en ook nog een begenadigd blindspeler.

Maar wat is dammen? Een sport die heel wat internationaler is dan het eindeloos rondjes schaatsen, waarmee de Nederlandse media worden gevuld. Hetzelfde geldt trouwens nog meer voor het eerbiedwaardige bridgespel.

Vorige week stond de laatste rubriek van Ton Sijbrands in deze krant. Uit onderzoek was gebleken dat er te weinig lezers voor zijn. De damniche is te klein. Lezersonderzoeken moet je vergelijken met onderzoek naar kijkcijfers.

Er zijn tijden geweest dat de makers bij de publieke omroep daar hun neus over ophaalden. Hoe minder kijkers, hoe hoogstaander het programma. Maar tegenwoordig regeren de kijkcijfers ook bij de publieke omroep. Dat is wat betreft de kwaliteit van de programma's misschien betreurenswaardig, maar er zit ook voordeel aan: als je echt wilt weten wat in de wereld gebeurt, hoef je nauwelijks naar de Nederlandse televisie te kijken.

Wat de kijker en de lezer willen, wordt steeds belangrijker. Trouw-journalist Wim Boevink vertelde eens dat sommige van zijn stukken door zijn krant van de site waren gehaald, omdat zij te weinig kliks genereerden. Ik vroeg hem welke onderwerpen wel goed scoren. Boevink antwoordde: 'islam, Wilders en kontneuken'.

Dat was toen. Vervang Wilders door Thierry Baudet en ik denk dat Boevink er nog steeds niet veel naast zit. Helemaal mooi is die elementen te combineren. Een stuk over een imam die Thierry Baudet in zijn kont neukt (of vice versa) zal ook bij de Volkskrant moeiteloos de eerste plaats halen in de categorie 'Meest gelezen'.
De lezer bepaalt, maar dat brengt wel risico's met zich mee
Zelf bekijk ik altijd die lijst. Het kost moeite om je er als columnist niet door te laten beïnvloeden. Telkens als ik niet verder komt dan 84ste plaats denk ik: 'Volgende week zal ik ze een poepie laten ruiken met een stukje waarin ik uitleg dat advocaat Bénedicte Ficq het proces tegen de tabaksindustrie kansloos heeft verloren, omdat zij het dossier had verwisseld met dat van Badr Hari. Een ongelooflijke vergissing, terwijl haar kantoorgenoot Nico Meijering nog die hele procesdag had geprobeerd met yoga-oefeningen de uitspraak te beïnvloeden!'

Als zo'n stukje niet scoort, weet ik het ook niet meer.

De lezer bepaalt, maar dat brengt wel risico's met zich mee. In een warm pleidooi voor de herinvoering van de hbs schreven historicus Roelof Bouwman en journalist Henk Steenhuis in deze krant dat scholieren geen Frans meer leren en daarom 'bekende schrijvers als Albert Sartre en Jean-Paul Camus niet meer lezen'. Een grapje dat - naar ik meen - ook al eens door Karel van het Reve is gemaakt. Maar Twitter ontplofte. Helemaal fout! Het is Jean-Paul Sartre en Albert Camus! Geschrokken paste de internetredactie de namen aan onder het kopje: 'Verbetering'. Daar had natuurlijk 'Verslechtering' moeten staan.

Drie jaar geleden schreef ik dat sarcasme en ironie op de sociale media gewoon niet meer worden herkend. Expres het omgekeerde zeggen van wat je bedoelt of met opzet een fout maken, dat werkt niet meer. Als er geen dikke vette knipoog bij staat, gaan bij gebruikers van de sociale media geen alarmbellen meer rinkelen. Dat is slecht nieuws voor het met ironie overgoten proza van de Van het Reves (Gerard en Karel) constateerde ik toen. Zelden heb ik het bewijs voor deze stelling zo mooi door mijn eigen krant geleverd gezien.

Dat brengt mij bij een verbetering die ikzelf moet aanbrengen. Vorige week meldde ik dat Gerard Reve de mond van de CPN-leider Paul de Groot had omschreven als 'een varkensvagijn'. Verschillende lezers wezen mij erop dat Gerard Reve het in zijn brievenboek Nader tot U heeft over een 'rundervagijn van een mond'. Varkensvagijn allitereert en is misschien vileiner, maar beslist onjuist. Mea Culpa.
En dan kreeg ik nog een mail van Peter Hofman, Hij wijst mij erop dat de nazisympathieën van Lucebert - op de Heil Hitlerbrieven na - al uitvoerig zijn beschreven in zijn boek Lichtschikkend en zingend. De jonge Lucebert uit 2004. Bovendien had ik beter moeten weten, want ik heb dat boek destijds (gunstig) besproken. Ik zocht het op en Hofman heeft gelijk. Wim Hazeu, die onlangs een biografie schreef over de hele Lucebert, had best wat guller kunnen zijn met verwijzingen naar Hofman.

Hoe konden ik en anderen dat boek van Hofman vergeten? Misschien gaan tegenwoordig de veranderingen zo snel dat je tegelijkertijd ook veel moet vergeten. Wij leven kennelijk in een alzheimer-maatschappij. Gerard Reve zei het al: 'Niemand weet toch meer wie Tweede van der Helst was?'

[Jeroen Kos]

Volkskrant 2 maart 2018.

Een koppige 'denksportfilosoof' strijdt tegen het vergeten van een spel.

Wat je niet respecteert, is gedoemd te verdwijnen. Arne van Mourik (41) bewaart daarom de uitstervende Nederlandse damcultuur. Het 'kloppend hart' van die cultuur, zoals hij het zelf noemt, bevindt zich in Zeist. Om precies te zijn op zijn studentenkamer, tussen een houten eenpersoonsbed en een ijskast met een paar potten pindakaas erop.

Gedeelde gang, gezamenlijke douche en keuken: Arne trok hier tweeëntwintig jaar geleden in als student geologie en is gebleven. Dat is gezelliger dan alleen, en goedkoop. Van de damsport kunnen in Nederland nauwelijks mensen leven. Er is nog een handvol professionele dammers, zoals Roel Boomstra (25), in 2016 wereldkampioen. Naast wat betaalde medewerkers bij de Koninklijke Nederlandse Dambond wordt de damcultuur in leven gehouden door een slinkende, vergrijsde groep liefhebbers. Arne van Mourik is de jongste.

Bij het raam een klein bureautje met laptop. Arne komt rond van uitzendbaantjes, zodat hij zoveel mogelijk tijd heeft voor zijn artikelen voor de damtijdschriften Het Damspel (van de bond) en De Problemist. Daarnaast bouwt hij hier aan een archief over belangrijke dammers. En hij schrijft vijf boeken tegelijk: een naslagwerk over dammen, een biografie over tv-regisseur en problemist Max Douwes, een essaybundel over dammen, een autobiografische roman met een dammer in de hoofdrol ('Een prachtig thema, natuurlijk') en een bundel van zijn verzamelde artikelen. Bij het voltooien van alles speelt zijn hang naar volledigheid hem wel wat parten.

Elke krant ontvangt boze e-mails, maar soms is iemand boos met een fascinerende inspanning. Omdat alles wat je niet respecteert, gedoemd is te verdwijnen: Arne schreef die woorden zelf, in een hartstochtelijk betoog tegen 'het onthutsende' voornemen de damrubriek in de Volkskrant te stoppen. Morgen verschijnt bij gebrek aan belangstelling de eerste Volkskrant in 42 jaar zonder wekelijkse damrubriek van Ton Sijbrands, de grootste Nederlandse dammer ooit. Ik begrijp de beslissing, maar ik begrijp Arne van Mourik ook.

Hij noemt zichzelf 'denksportfilosoof'. Niet gehinderd door gebrek aan overtuiging riep hij alle Volkskrant-columnisten op deze week een stukje te wijden 'aan het fenomeen denksport (niet alleen schaken!) in relatie tot de maatschappij'. We kregen zeven suggesties voor een invalshoek. Tussen de regels las je de pijn over het eeuwige ontzag voor schaken, voor succes in het algemeen eigenlijk: 'Het damspel heeft evenveel recht op deze grootmeesterlijke vergelijking.'
Terwijl Nederland dweepziek achter het succes van de olympische medaillewinnaars aanliep, groeide mijn nieuwsgierigheid naar de koppige denksportfilosoof, die strijdt tegen monocultuur door zich volledig met één onderwerp te vereenzelvigen.

De Winterspelen duren maar twee weken, zegt Arne van Mourik. Maar het grote ontzag voor schaken is permanent en verdringt voortdurend het dammen, dat frustreert meer. Vooruitdenken wordt altijd met schakers geassocieerd, 'maar wedstrijddammers denken veel dieper, griezelig diep'. Arne mocht eens een blindsimultaan tegen tweevoudig wereldkampioen Ton Sijbrands dammen. Het record van Sijbrands is tweeëndertig partijen tegelijk, in achtenveertig uur, zonder te slapen. 'Wat Sijbrands toen blind kon, is niet te bevatten. Er is uitgerekend dat hij bij die partij ruim een miljoen zetten in zijn hoofd moet hebben gezien. Een miljoen!'

Helaas hebben schakers een grotere bek, zegt Arne. Dammers zijn introverter, en het is geen tijd voor introverte mensen. Het aantal leden van de dambond halveerde in 40 jaar tot nog geen 4.500, de schaakbond heeft er ruim 20.000.
Arne zelf moest het na negentien uur tegen Sijbrands opgeven. Het dambord mocht hij meenemen en daarop toont hij me nu een probleem uit de wereld van de problemisten: de 'guerra over drie dammen', volgens Arne 'de Mona Lisa onder de damproblemen'.

Problemisten bedenken nieuwe damproblemen of 'composities', die ze als een puzzel op het bord leggen. Arne krijgt ze vanuit de hele wereld opgestuurd en controleert dan via een database of de bedenker de eerste is. Zo ja, dan wordt het probleem gepubliceerd. 'Heb je ook maar íéts gelezen van wat ik je aan informatie heb gestuurd?', vraagt hij streng. Hij bedoelt een artikel waarin hij uitlegt dat een goede problemist niet eens heel intelligent hoeft te zijn: 'Graven in het verleden van de damproblematiek levert karrevrachten vol schoenmakers, kappers, diamantslijpers en broodbakkers op.'

Totdat mensen bij gebrek aan aandacht besloten al het dammen 'moeilijk' te gaan vinden. Net als veel kunst trouwens. De rest is binnenkort geschiedenis.

[Arjen]

Prachtig artikel over een damliefhebber pur sang. Arne is zonder meer goud waard voor de damproblematiek, en hij heeft ook volop aandacht voor damspelpromotie in het algemeen.

[Eddie van de Acker]

Mooie kanttekening ook van Bert Dollekamp in zijn stukje (nou ja, stukje, wat een ruimte krijgt hij van de redactie, jammer dat we die krant hier niet in de losse verkoop hebben) met de voorbeschouwing: "statistisch broddelwerk van de Volkskrant".
Het was vanochtend toch even wennen voor mij toen ik voor het eerst sinds ergens in de jaren zeventig de zaterdag-VK niet kocht. Wel even een kopie van de crypto gemaakt bij de bibliotheek. Ik voel me meteen ook een beetje solidair met de krant: zij bezuinigen, ik ook (voor mij toch weer zo'n 180 euro per jaar).

[ildjarn]

Wel aardig dat er een damreferentie zit in dat cryptogram.