Schaken, deel 2

[Hanco Elenbaas]

[Hanco Elenbaas]

Telegraaf, 18 september 2010

Magnus tegen De Wereld



door HANS BÖHM


Dat was wat: de beste schaker van deze tijd, de Noor Magnus Carlsen , nam het vorige week op tegen De Wereld. Toe maar. De organisatie lag in handen van een kledingmerk, het Nederlandse G-Star , waar Magnus voor op de catwalk loopt. Zijn de tijden nou veranderd of niet, schaakvrienden en -vriendinnen? Carlsen zat alleen in het penthouse van het Cooper Square Hotel in New York. Hij had niet de beschikking over boeken of toegang tot elektronische hulpmiddelen. Hij speelde 1.d2-d4 en die zet kwam gelijktijdig ook op de computerschermen in drie belendende kamers, waar de beste Amerikaan Hikaru Nakamura , de sterkste schaakster van de afgelopen 15 jaar de Hongaarse Judit Polgar en de Franse grootmeester Maxime Vachier-Lagrave zaten. Die kregen ieder 1 minuut bedenktijd waarna de drie tegenzetten werden voorgelegd aan ’de wereld’. Achter de huiscomputer kon iedere schaakliefhebber kiezen uit de drie voorgestelde zetten en daaruit een keus maken. Op die manier was men verzekerd van in ieder geval een grootmeesterlijke tegenzet, want de gemiddelde rating van ’de wereld’ is niet indrukwekkend. Na anderhalve minuut, waarbij je live de percentages zag veranderen, werd de meest gekozen zet uitverkoren. Dat was 1...Pg8-f6

Vervolgens liep een lakei naar het bord van Carlsen, voerde de tegenzet uit en ging de klok weer lopen. Binnen één minuut moest hij antwoorden. Gedurende de partij gaf oud-wereldkampioen Gary Kasparov ook nog commentaar, maar die beperkte zich tot het beantwoorden van chatvragen; hij wilde kennelijk zijn vingers niet aan de partij branden. De agressieve Konings-Indische verdediging kwam op het bord.

2.c2-c4 g7-g6 3.Pg1-f3 Lf8-g7 4.g3 0-0 5.Lf1-g2 d7-d6 6.Pb1-c3 Pb8-c6 7.0-0 e7-e5 8.d4-d5 Pc6-e7 9.e2-e4

Tot hier waren de drie zwarte tegenzetten of unaniem, of twee van de drie waren dezelfde. Dat maakte de keuze van ’de wereld’ makkelijker. Maar hier stelde Polgar 9…Pe8 voor, Nakamura 9…c6 en Lagrave 9…Pd7. Op dat moment was Kasparov net aan het uitleggen hoe goed Nakamura wel niet was (’de meest dynamische speler ooit’) en vermoedelijk daarom werd het na een close finish 9...c7-c6 10.a2-a4 Lc8-g4 11.a4-a5 c6xd5 12.c4xd5 Dd8-d7 13.Lc1-e3 Tf-c8 14.Dd1-a4!



Diagram 1 Zwart heeft het ergens onderweg niet optimaal gespeeld, want wit dicteert. De damevleugel is in witte handen (aanval pion a7 en het binnenvallen met de zware stukken over de blijn) en zwart is nog niet eens begonnen met tegenspel op de koningsvleugel.

14...Pf6-e8 15.Pf3-d2 Dd7-d8 16.Da4-b4 Pe8-c7 17.d2-Pc4 Pc7-a6!? Zwart moet wat. Onder opoffering van een pion krijgt hij een beetje lucht.

18.Db4xb7 Tc8xc4 19.Db7xa6 Tc4-b4 20.f2-f3 Lg4-c8 21.Da6-e2 f7-f5!?

Eindelijk iets van activiteit. Zwart zou zo graag die Lg7 tot leven wekken en dat kan met 22.Tf-c1 f5-f4 23.Le3-f2 f4xg3 24.h2xg3 Lg7-h6. Daarom speelt Calsen een venijnige (zie aantekening zet 24) maar ook profylactische zet 22.De2-d2! Lc8-a6 23.Tf-c1 Dd8-b8 24.Pc3-a4 Tb4-b3 Na 24…La6-c4 heeft wit de winnende paardsprong 25.Pa4-b6 en Tb4 is het zorgenkindje. Die kleine combinatie blijft erin zitten.

25.Tc1-c3 Tb3-b4 26.Tc3-a3! f5-f4 27.Le3-f2 Lg7-h6 Diagram 2



De verwachting was dat wit het rustig zou aanpakken met 28.g3-g4 waarna hij de lopers van de witte velden ruilt (Lg2-f1) en het eindspel met de pluspion soepeltjes kan binnenhalen. Carlsen doet het mooier voor het oog van de wereld.

28.Pa4-b6! f4xg3 29.Dd2xb4 g3xf2+ 30.Kg1xf2 La6-c8 31.Ta3-b3 a7xb6 32.Db4xb6 Db8-a7 33.a5-a6 Kg8-f7 34.Db6xa7 Ta8xa7 35.Tb3-b6 Kf7-e8 36.Tb6xd6 Lh6-f8 37.Td6b6 Pe7xd5 38.Tb6-b8 Lf8-c5+ 39.Kf2-g3 Pd5-e7 40.Lg2-h3 Ke8d8 41.Lh3xc8 Pe7xc8 42.Ta1-c1 Ta7-c7 43.Tc1xc5 Tc7xc5 44.a6a7 en alle zwarten gaven op.

Een aardige partij maar niet hoogstaand, ondanks alle betrokken coryfeeën. Het experiment was wel geslaagd. Alle schaakliefhebbers met een computer konden waar ook ter wereld meespelen en analyseren. Dat hebben de fysieke sporten niet. In een bijlage van De Telegraaf zaterdagkrant van vorige week is Carlsen te zien als mannequin. In een bijgaand interview zegt hij over de invloed van de computer: „Ja, ik denk wel dat de computer een risico vormt, als je daar te veel op vertrouwt. Daardoor zou je namelijk je creatief denkvermogen wel eens kwijt kunnen raken. (-) Een computer zal een zet die gevaarlijk of verkeerd lijkt meteen blokkeren, en dat is in de meeste gevallen ook de juiste beslissing, maar soms, als je erover nadenkt, zou je die ’foute’ zet nu juist wel moeten doen.”

[Hanco Elenbaas]

Telegraaf, 21 september 2010

SCHAAKOLYMPIADE CHAOTISCH VAN START

door Hans Böhm

KHANTY MANSIYSK – De schaakolympiade, die vandaag van start gaat en om de twee jaar gehouden wordt, vindt deze keer plaats in Khanty Mansiysk, een afgelegen oord in Siberisch Rusland. De 170 lidlanden – die zowel een heren-als een vrouwenteam afvaardigen, in totaal zo’n 1500 spelers – zijn in de afgelopen dagen met dezelfde grote problemen aangekomen als de equipe uit Nederland.

„We hebben de tickets tot driemaal toe moeten wijzigen”, zegt een bureaumedewerkster van de KNSB. „Men beschikt daar slechts over een militair vliegveldje, totaal ongeschikt voor grote groepen burgers, en iedere keer worden de aankomsttijden veranderd, waar dan de grote vliegvelden niet mee akkoord gaan.” De beloofde chartervluchten vanuit de organisatie bleken niet te werken, kortom: de aanvang van deze Olympiade is chaotisch en wanordelijk.

Als we kijken naar de lijst van steden waar deze grootste en meest prestigieuze happening van de wereldschaakbond FIDE heeft plaatsgevonden, dan opent Parijs (1924) en komen Londen, München, Tel-Aviv, Havana, Nice en Buenos Aires voorbij. Maar sinds de alleenheerser van de republiek Kalmukkië, Kirsam Iljoemzjinov, president is van de FIDE, worden belangrijke evenementen in plaatsen gehouden waarvan de naam moeilijk correct is uit te spreken.

Tijdens deze Olympiade wordt de volgende FIDE-president gekozen en deze keer is ex-wereldkampioen Anatoli Karpov de tegenkandidaat. Karpov heeft de steun van alle topspelers inclusief Gary Kasparov, en ook de KNSB heeft officieel laten weten op Karpov te zullen stemmen. Het zal een harde strijd worden; beide kandidaten beschuldigen elkaar van vals spel en regelrechte omkoping.

Het Nederlandse herenteam (Loek van Wely, Jan Smeets, Erwin l’Ami, Anish Giri, Daniel Stellwagen) mist de beoogde captain, Vladimir Choechelov, die de problemen met zijn paspoort niet tijdig kon oplossen. Van Wely wordt playing captain: „Ik zit niet op een baan als captain te wachten, maar iemand moest het doen.” Deze ploeg kan serieus meespelen om de medailleplaatsen.

Het vrouwenteam (Zaoqin Peng, Thea Lanchava, Marlies Bensdorp, Lisa Schut, Arlette van Weersel) begint op papier op plaats veertien. Captain is de directeur Sportief van de KNSB, Jeroen Bosch. „Ook al zal het zwaar worden, ik streef naar een plaats bij de top tien.”

De Olympiade gaat over elf ronden en duurt tot 4 oktober.

[Hanco Elenbaas]

Telegraaf, 22 september 2010

TE VEEL RUSLAND OP OLYMPIADE?

Van onze schaakmedewerker

KHANTY-MANSIYSK – Voor aanvang van de eerste ronde van de schaakolympiade was er een protest van verschillende landen, waaronder Nederland, tegen de deelname van vijf teams uit Rusland. Gebruikelijk is dat het organiserende land twee teams mag afvaardigen. De protesten werden weggewuifd met de mededeling dat ‘de FIDE dit besloten had’. Bij de grote openingsceremonie – een dansfestijn met lasershow – verwelkomde president Medvedev de deelnemers via een videoboodschap.

De Nederlandse herenploeg, die dertiende in de startranglijst staat, kreeg het gelegenheidsteam uit de Dominicaanse Republiek als tegenstander. Het werd slechts 3-1, omdat Jan Smeets aan het eerste bord verloor van ene Munoz Lisandro. De Nederlandse damesploeg, die als negentiende start, zat tegenover het eveneens exotische Botswana, dat wel volgens verwachting met 4-0 werd geklopt.

[Hanco Elenbaas]

de Volkskrant, 21 september '10, 10:36

Wie gaat de schaakbond aanvoeren?

Van onze schaakmedewerker Gert Ligterink

AMSTERDAM - Waarom iemand president van de Wereldschaakfederatie zou willen zijn, is moeilijk te begrijpen. De FIDE is een door schandalen en corruptie geplaagde organisatie, die zich zonder commerciële sponsors moet zien te redden. Bovendien ligt de bond voortdurend overhoop met de topspelers, die zich zelden neerleggen bij bestuursbesluiten.

Toch woedt op dit moment een felle strijd om het leiderschap van de FIDE. Tijdens de vandaag begonnen Olympiade in het Siberische Chanty Mansisk kunnen de afgevaardigden naar het congres kiezen uit twee kandidaten: de zittende president Kirsan Iljoemzjinov en een verrassende uitdager, oud-wereldkampioen Anatoli Karpov.

Het gaat bij deze verkiezing om de kandidaten, niet om hun programma’s. Omdat Karpov geen bestuurlijke ervaring heeft, weet niemand of hij een goede president zal zijn. Zijn programma heeft een hoog sinterklaasgehalte. Hij belooft de afdracht van de nationale bonden aan de FIDE af te schaffen en vele miljoenen sponsorgeld binnen te brengen.

Onvermoeibaar reizen

Zijn voornaamste ambassadeur is zijn kracht én zijn zwakte. Gari Kasparov reist onvermoeibaar de wereld rond om zielen te winnen voor zijn oude rivaal. Om die reden steunen de meeste schaakliefhebbers Karpovs campagne. Maar bestuurders van arme schaakbonden in kleine landen hebben weinig op met topspelers. Liever steunen zij Iljoemzjinov, die in ruil voor hun stem twintig schaakklokken of een gratis hotelkamer tijdens de Olympiade regelt.

Karpovs aanhangers laten zich vooral leiden door hun afkeer van de merkwaardige persoon Iljoemzjinov en het chaotische beleid dat hij de afgelopen vijftien jaar heeft gevoerd. Nederland en de meeste andere West-Europese landen zullen om die reden voor Karpov stemmen. In het verleden is de stem van West-Europa altijd een stem voor de verliezer van de verkiezingen geweest.

Verrast

Regelmatig heeft Iljoemzjinov de wereld verrast met daden en uitspraken die op zijn zachtst gezegd merkwaardig waren. Zo wekte hij grote verbazing met zijn bewering dat hij in 1997 in een gesloten appartement in Moskou bezoek ontving van buitenaardse wezens in gele pakken, die hem rondleidden in hun ruimteschip. Niet alle reacties waren lacherig. In de Russische Doema werd gevraagd om een onderzoek naar de informatie die Iljoemzjinov aan zijn bezoekers had verstrekt.

Zelden liet Iljoemzjinov zich leiden door politieke correctheid als hij geld voor schaakevenementen moest vinden. In 2004 waren de deelnemers aan het knock-out WK te gast bij Khadaffi in Tripoli en in 1995 scheelde het weinig of een belangrijke FIDE-tweekamp was in een paleis van Saddam Hussein gehouden. Als het niet lukte toernooien onderdak te krijgen, betaalde Iljoemzjinov de rekening zelf en kwamen de schakers op bezoek in zijn achtertuin in Elista.

President Kalmukkië

Iljoemzjinov is een rijk man, die zijn fortuin vergaarde in de periode na de val van de Sovjet-Unie. In 1993 werd hij gekozen tot president van Kalmukkië, de armste van de 81 Russische deelrepublieken. Dat ambt heeft hij als vanzelfsprekend tot nu toe behouden, maar het eind is in zicht. Onder druk van de centrale Russische regering heeft hij zijn aftreden aangekondigd. ‘Iljoemzjinov heeft zijn handen nu helemaal vrij voor het schaken’, kopten de Russische kranten.

In die kranten werd ook gesuggereerd dat Iljoemzjinov in ruil voor zijn gedwongen troonsafstand de steun van het Kremlin had verworven in zijn campagne voor een nieuwe termijn als FIDE-president. Dat klinkt aannemelijk en enkele gebeurtenissen in het afgelopen jaar leken die analyse te rechtvaardigen. Zo vond een hardhandige machtswisseling ten gunste van Iljoemzjinov plaats binnen de Russische schaakbond, nadat die zich aanvankelijk had uitgesproken voor Karpov.

Maar inmiddels is twijfel ontstaan. Volgens het Karpov-kamp oefenen overal ter wereld Russische diplomaten druk uit op de nationale schaakbonden om Iljoemzjinov niet langer te steunen. Het Kremlin zou van hem af willen. Niet vanwege het malle marsmannetjesverhaal, wel vanwege de vele miljoenen, die uit de Kalmukse staatskas zijn verdwenen.

Onaantastbaar

Niet zo lang geleden leek Iljoemzjinov onaantastbaar. Aan serieus campagne voeren deed hij niet, omdat het volgens hem niet nodig was. Met vlaggetjes op een wereldkaart liet hij zien dat een ruime meerderheid van de FIDE-gedelegeerden op voorhand zijn steun aan hem had betuigd.

Die zelfverzekerdheid is verdwenen. Karpov heeft zo hard gewerkt dat vlaggen van Iljoemzjinovs kaart zijn verdwenen. Tegen zijn gewoonte in besloot Iljoemzjinov daarom tot een nerveuze tegenaanval. Die richtte hij niet zozeer op Karpov, maar vooral op Kasparov, die er op uit zou zijn om ‘opnieuw de schaakwereld te splitsen’.

Ground Zero

Iljoemzjinov deed nog iets om zijn kandidatuur kracht bij te zetten. In een brief aan burgemeester Bloomberg van New York bood hij aan voor tien miljoen dollar de locatie bij Ground Zero te kopen, waar een omstreden islamitische gebedsruimte is gepland. Op die plaats zou dan een schaakcentrum verrijzen ‘dat alle geloven in de wereld verbindt’. Het Karpov-kamp noemde de actie schouderophalend een afleidingsmanoeuvre.

Twee weken voor de verkiezingsdag lijkt Karpov een wonder nodig te hebben om Iljoemzjinov te verslaan. Toch zou dat wonder kunnen gebeuren. Deze week doet in Lausanne het CAS, het Hof van Arbitrage voor Sport, uitspraak in een door Karpov aangespannen proces, waarin hij de rechtsgeldigheid van Iljoemzjinovs verkiezingsteam betwist. Op zijn beurt is Iljoemzjinov, een tikje laat, ook naar de rechter gestapt om Karpov aan te klagen wegens smaad. Medelijden met twijfelende gedelegeerden naar het FIDE-congres is zeker op zijn plaats.

[Hanco Elenbaas]

Telegraaf, 25 september 2010

Schaaksters: missie in Siberië


• De Nederlandse schaaksters willen op de Olympiade in Siberië
voorgoed breken met de vooroordelen over hun sport. EIGEN FOTO

door ARLETTE VAN WEERSEL

KHANTY-MANSIYSK (SIBERIË) – Jaren geleden schreef Jan-Hein Donner dat vrouwen niet konden schaken. Op een boze mail van een mevrouw die vroeg of Donner straks ook nog wilde beweren dat negers niet konden schaken, antwoordde hij dat ze hem verkeerd begrepen had. Negers kunnen wel schaken, maar negerinnen niet. Tijden lang was dit de opvatting die velen hadden over schakende vrouwen. Uiteindelijk zijn we een aantal jaren verder en is het tegendeel bewezen. Het vrouwenschaken is in opkomst en steeds meer dames hebben de laatste jaren de titel grootmeester bij hun naam mogen schrijven. Judith Polgar was jarenlang de enige vrouwelijk schaakster die het kon opnemen tegen de mannen, nu zijn er steeds meer vrouwen die geen uitdaging meer vinden in vrouwentoernooien.

Door het gebrek aan publiciteit hebben de meeste mensen een verkeerd beeld van de vrouwen die schaken. Voor een sport die kampt met een enorm imagoprobleem is het inzetten van het damesteam een goede kans het beeld van schakers positief te veranderen. Want helaas denken nog veel mensen dat de gemiddelde schaker uit de film ’Revenge of the Nerds’ is ontsnapt en autistisch of sociaal gestoord is. Meer dan eens krijgen we dan ook verrassende blikken als mensen horen dat we schaken.

De komende periode zullen we (Zaoqin Peng, Thea Lanchava, Marlies Bensdorp, Lisa Schut en Arlette van Weersel) Nederland vertegenwoordigen in Khanty-Mansiysk (Rusland) waar de 39e schaakolympiade wordt gehouden. Bijna alle landen ter wereld zijn vertegenwoordigd op dit evenement, dat eens in de twee jaar plaatsvindt en waarvan de winnaar zich dan ook het beste schaakland ter wereld mag noemen.

Aangezien schaken geen olympische sport is, wordt dit toernooi onder schakers ook gezien als ’hun’ Olympische Spelen. Bij ’Olympische Spelen’ behoort natuurlijk ook Nederlandse kleding. Waar andere landen zonder moeite het olympische tenue van hun land ontvangen, krijgt Nederland elk jaar te horen dat het NOC*NSF geen medewerking wil verlenen aan het verschaffen van bondskleding en ook de schaaksubsidies worden met de jaren minder, hoewel de sport wel wordt erkend. En was het altijd mogelijk een status te verwerven tijdens de Olympiade, sinds enkele jaren is dit ook afgeschaft.

Door sponsoring van de ING is het probleem met de teamkleding gelukkig opgelost en de eerste indrukken van Siberië zijn goed. Het is niet zo koud en onheilspellend als het klinkt. Bovendien zijn de partijen van goede kwaliteit en is de sfeer binnen het team goed. Zeker na de overwinningen op Botswana en Denemarken, hoewel het verlies in de derde wedstrijd tegen Slovenië weer een tegenvaller was. De komende dagen hopen we een zo goed mogelijk resultaat neer te zetten met hopelijk een top 10-klassering.

En voor de mensen die graag eens willen weten welke dames gek genoeg zijn twee weken lang in Siberië te willen schaken, verwijs ik door naar de website van de schaakbond. http://www.schaakbond.nl/

* Arlette van Weersel is speelster van het Nederlands vrouwenschaakteam, dat in Siberië deelneemt aan de Olympiade.

[Hanco Elenbaas]

de Volkskrant, 29 september 2010 20:53

Iljoemzjinov blijft baas schaakbond

Van onze schaakmedewerker Gert Ligterink

AMSTERDAM - De Rus Kirsan Iljoemzjinov blijft president van de wereldschaakbond FIDE tot 2014. Bij de verkiezingen tijdens de Olympiade in Chanty Mansisk versloeg hij zijn uitdager oud-wereldkampioen Anatoli Karpov met 95 tegen 55 stemmen.

Voor de tegenstanders van het chaotische bewind van Iljoemzjinov is het een uitslag om moedeloos van te worden. In 2006 versloeg Iljoemzjinov de Nederlander Bessel Kok met 96 tegen 54 stemmen. In de afgelopen vier jaar is slechts een stem uit het blok van de zittende president losgeweekt. Dat blok bestaat vooral uit kleine landen in Azië en Afrika, die in ruil voor gratis schaakmateriaal of andere gunsten graag hun stem aan Iljoemzjniov geven.

Het door Gari Kasparov aangevoerde verkiezingsteam van Karpov heeft lang naar buiten toe volgehouden dat de strijd spannend was en de uitslag ongewis. Intern wist het dat het een hopeloze campagne voerde en dat de beste kans in handen lag van het CAS, het hof van arbitrage in de sport. Deze week verwierp de rechter in Lausanne Karpovs claim dat Iljoemzjinovs verkiezingsteam ongeldig .

De verkiezingsvergadering ontaardde zoals altijd in tumult. Zo stonden er twee gedelegeerden op die beiden zeiden Peru te vertegenwoordigen. Iljoemzjinov loste het probleem moeiteloos op. ‘Ik ben onlangs in Peru geweest en heb daar de man in het grijze pak ontmoet. Hij is de officiële vertegenwoordiger’. Uiteraard was de andere gedelegeerde van plan op Karpov te stemmen.

Na zijn herverkiezing bood Iljoemzjinov zijn tegenstander aan als vice-president zitting te nemen in het FIDE-bestuur. Karpov heeft het aanbod nog in beraad.

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=vqUaVHri0zg[/youtube]

[Kosmos]

Ik denk dat I. met 64 elementen van het DNA bedoelt dat het ribosoom RNA (een kopie van een stuk DNA-code) per 3 letters afleest en aangezien er 4 letters in de DNA-code bestaan (A, C, T en G) zijn er dus 4 x 4 x 4 = 64 codes mogelijk.
Een schaakbord heeft 8 x 8 = 64 velden ..... nou dan weet je het wel, dat kan geen toeval zijn!
Overigens, (Spaans) dammen begon ook op 64 velden, dus dat komt ook van een andere planeet!
Van Ktardammen wisten we het al langer, dus eigenlijk zegt I. niks nieuws.

[Hanco Elenbaas]

Ik denk dat I. met 64 elementen van het DNA bedoelt dat het ribosoom RNA (een kopie van een stuk DNA-code) per 3 letters afleest en aangezien er 4 letters in de DNA-code bestaan (A, C, T en G) zijn er dus 4 x 4 x 4 = 64 codes mogelijk.
Een schaakbord heeft 8 x 8 = 64 velden ..... nou dan weet je het wel, dat kan geen toeval zijn!
Overigens, (Spaans) dammen begon ook op 64 velden, dus dat komt ook van een andere planeet!
Van Ktardammen wisten we het al langer, dus eigenlijk zegt I. niks nieuws.

De I Tjing, het favoriete boek van Confucius, bestaat ook uit 64 delen. Had de FMJD maar zo'n voorzitter! De damwereld zou zo iemand koesteren. Mocht de man in 2014 alsnog worden weggestemd dan hoop ik dat Harry Otten 'm gelijk het voorzitterschap van de FMJD aanbiedt.

[Kosmos]

Soepel bewegende schaakrobots die gehakt maken van hun menselijke tegenstanders:

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=FYSOlEoc25s[/youtube]

[Hanco Elenbaas]

De Telegraaf, 16 december 2010

MAX EUWE BELANGRIJKSTE NEDERLANDSE SCHAKER


• Max Euwe

Van onze schaakmedewerker

AMSTERDAM – Tijdens de traditionele halfjaarlijkse Euwe-borrel in het Holland Casino werd ex-wereldkampioen Max Euwe (1901-1981) postuum tot de meest invloedrijke Nederlandse schaker gekozen. Het Max Euwe Centrum maakte een selectie van de 32 belangrijkste personen uit het Nederlandse schaakleven tot nu toe en Euwe kwam daar via digitale stemming, zoals verwacht met afstand, als eerste uit naar voren. Op de plaatsen twee tot en met vijf volgden Jan Timman, Hein Donner, Hans Böhm en Cor van Wijgerden.

Euwe was een succesvol schaker, schrijver en organisator. Als FIDE-president redde hij in 1972 de zeer beladen tweekamp FischerSpasski, ten tijde van de Koude Oorlog. Vele verenigingen vieren in deze periode hun 75-jarig bestaan, omdat zij zijn opgericht in 1935 toen Euwe de Russische wereldkampioen Alexander Aljechin versloeg.

Verder nam Fred Teeven afscheid als voorzitter van het MEC, hij mag als staatssecretaris geen bestuursfuncties vervullen. Zijn opvolger is prof. dr. Eric Smaling, lid van de Eerste Kamer, die zelf geen onverdienstelijk schaker is.

[Hanco Elenbaas]

Euwe-week




door HANS BÖHM


Het Max Euwe Centrum (MEC) heeft naar aanleiding van het wereldkampioenschap van Max Euwe op 15 december 1935, vijfenzeventig jaar geleden, de Euwe-week gehouden. Vandaag wordt die week afgesloten met een lezing van regerend kampioen Viswanathan Anand uit India en vanmiddag spelen Anand , Anish Giri en Jan Smeets simultaan schaak in de grote tent op het Max Euwe-plein in Amsterdam. Vorig jaar was al bij de wereldschaakbond FIDE aangevraagd om 2010 als ’Euwe-jaar’ uit te roepen, maar daar is weinig reactie op gekomen. ’Dan kunnen we wel bezig blijven’, zullen ze op het FIDE-kantoor gedacht hebben, ’met alle historische wereldkampioenen die ieder jaar wel een jubileumjaar hebben’. Toch zou nou juist bij Euwe zo’n eerbetoon wel op zijn plaats zijn omdat (uit de biografie van Alexander Münninghoff ): ’…zijn naam in alle uithoeken van deze aardbol bekend is, omdat hij er zelf als schaakambassadeur is geweest om het spel, dat hem zijn leven lang boeide en uitdaagde, een zo groot mogelijke bekendheid te geven’.

Het was me het Euwe-weekje wel. In diverse kranten en tijdschriften werden leven en werken van onze wereldkampioen nog eens beschreven. Er was een canon uitgeschreven via de website euwemec@xs4all.nl van de 32 meest belangrijke Nederlandse schakers uit de geschiedenis. Tijdens de traditionele Euwe-borrel in het Holland Casino op precies 15 december werd de uitslag bekendgemaakt. Natuurlijk won Euwe met vlag en wimpel en het zal in Nederland niet makkelijk zijn, zo niet onmogelijk, hem van die verdiende eerste plaats te krijgen. Tijdens de borrel nam voorzitter Fred Teeven afscheid, hij mag in zijn huidige werk als staatssecretaris van Veiligheid en Justitie geen bijbanen hebben. Zijn opvolger is politicus-hoogleraar Eric Smaling , die sinds 2007 lid is van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Hij heeft een niet onverdienstelijke elorating van boven de 2000, dat geeft zijn betrokkenheid met de schaaksport het beste weer.

Ook op televisie werd Euwe her en der herdacht, en van 18-24 december zijn er dagelijks schaakfilms te zien op het Geschiedenis-kanaal van de VPRO .

We pakken weer zo’n mooie partij van Max uit de oude doos. Het is 1975, Euwe doet als FIDE-president (1970-1978) China aan om onze versie van het schaakspel te promoten. Hij speelt twee demonstratiepartijen tegen Chi Chung . De eerste partij verliest Euwe omdat hij de agressief spelende Chinees onderschat. Groot enthousiasme in China en dat was belangrijk voor deze promotiereis. Maar Euwe is nog te veel sportman om niet revanche te nemen.



Diagram 1 M. Euwe – C. Chung (commentaar Euwe in Elsevier Magazine 1976): Zwart dreigt met 14...b5 een actie op de damevleugel te begonnen, waar wit niet zo veel tegenover kan stellen. Om het spel wat te compliceren en in de hoop aldus tegenspel te krijgen zette ik voort met: 14.Pe4 Pe5 15.b3 f5 16.Pg5 b5? (Consequent maar ontoereikend). 17.cxb5 axb5 18.a5! Pf7 19.Pe6!

Een pionoffer om de lange diagonaal te openen, hetgeen zeer belangrijk is in verband met de bestrijking van het promotieveld van de a-pion.

19...Pxe6 20.dxe6 Lxe6 21.Pf4 Te8 22.Pxe6 Txe6 23.Ld5 Txe3?! 24.fxe3 Lxa1 25.Dxa1 Dg5 26.Tf3 Kf8 27.a6 Pe5 28.a7 en wit won. Na 28...Pxf3+ 29.Kf2! dreigt niet alleen bxa8D+, maar ook 30.Dh8+ met snelle beslissing.

Tot zover Euwe, zijn gecombineerde waarde voor schakend Nederland als speler, schrijver en ambassadeur kent geen grenzen.

Dan kom ik nog even terug op de opgave van vorige week van de Vrienden van het Schaakprobleem.

Want ik kreeg al enkele foute oplossingen binnen en kennelijk begrijpt niet iedereen de vraagstelling.



Diagram 2 Deze stelling is vanuit de beginstelling ontstaan na de 7e zet van wit (!). De vraag is: hoe is het zettenverloop geweest? Dus 1.a4 b5 2.axb5 La6 3.b6 Lxe2 4.b7 d6 5.bxa8D Lf3 6.Db7 Lg4 7.Dc8 Lxc8 is niet goed, want dat is na zeven zetten van zwart! Inzenden voor 1 maart 2011 naar h.le.grand@xs4all.nl of H. le Grand, Heimanslaan 5, 6705 AD Wageningen.

[Hanco Elenbaas]

Nog even terugblikken



door HANS BÖHM

Wat heeft 2010 voor hoogtepunten gebracht? Het laatste Corustoernooi (want op 14 januari begint het eerste Tata-Steel-Chess-Tournament ) werd gewonnen door de man die velen graag als wereldkampioen zouden zien: de Noor Magnus Carlsen . Hij scoorde 8,5 uit 13 maar daar kan hij straks niet meer mee wegkomen want dan zou hij dalen op de wereldranglijst. Hij staat al lange tijd op de eerste plaats, met een torenhoge Elo (per 1/1/2011: 1.Carlsen 2815 2.Anand 2810 3.Aronian 2805 4.Kramnik 2785 5.Karjakin 2775 ). Toch zal Carlsen in de komende cyclus geen kampioen worden want hij trok zich gedurende 2010 terug uit de race vanwege onvrede met het systeem. „Heb je nog geprobeerd hem over te halen?” vroeg ik Viswanathan Anand , „want dat is toch beter voor de schaaksport.” Anand schudde het hoofd: „Hij is geen kind meer, al twintig jaar nu, hij zit niet te wachten op goedbedoelde adviezen van oudere collega’s. Ik vind het ook jammer maar aan ieder systeem kleven nadelen en het huidige systeem is zo slecht nog niet.”

Veselin Topalov won Linares in februari, op zich een uitstekende prestatie maar verder imponeerde hij in 2010 niet meer. Zijn motivatie was aangetast in 2006 toen hij de wereldtitel verloor aan Kramnik en in april 2010 kwam de grote klap in zijn tweekamp met Anand. Het is te hopen dat Topalov in 2011 weer ergens inspiratie vandaan haalt want anders zal hij verder uit beeld wegzakken.

In maart wonnen Carlsen en Vassily Ivantsjoek het traditionele Amberschaaktoernooi in Monaco, dat in 2011 zijn laatste editie krijgt. Amber, de dochter van schaakmecenas Joop van Oosterom , wordt twintig jaar en zij heeft andere interesses dan haar vader. Nog eenmaal zal de wereldtop zich straks meten in blindschaak en snelschaak, en dan is het heel mooi geweest.

In mei won schaakcomputer Rybka een sterk toernooi in Leiden. Inmiddels is de schaakcomputer de vaste secondant van alle schakers, op alle niveaus. Dat had Max Euwe moeten meemaken. Professor Jaap van den Herik voorspelt dat rond 2030 de computer van iedere stelling de juiste beoordeling kan geven. Voorlopig zitten de computers nog op een petaflop (dat zijn 1.000.000.000.000.000 berekeningen per seconde) en daar kunnen de beste menselijke schakers nog tegenop denken.

In juni werden Jan Smeets (voor de tweede keer) en Zaoqin Peng (voor de twaalfde keer) de Nederlandse kampioenen.

In augustus vond de 39e SchaakOlympiade plaats in het Siberische Khanty-Mansiysk. Einduitslag 1.Oekraïne 2.Rusland 3.Israël. Nederland eindigde verdienstelijk op een gedeelde elfde plaats. De FIDE-president Kirsan Iljoemzjinov werd voor nog een cyclus van vier jaar herkozen.

In december werd Hou Yifan (16 jaar) de jongste wereldkampioene ooit door haar landgenote Ruan Lufei te verslaan, wat goed aangeeft hoe China als schaakland is opgekomen.

Het schaakjaar werd voor Nederland afgesloten met het festival in Groningen . We kregen er twee grootmeesterkandidaten bij: Daan Brandenburg en Robin van Kampen . Voor laatstgenoemde moest daarvoor gewonnen worden van een zware tegenstander: de Armeense grootmeester Zaven Andriasian . Diagram 1



R. van Kampen – Z. Andriasian , na 15.Pxc5 Beide spelers gaan voor de eerste plaats en willen winnen. Zwart moet terugslaan, maar hoe? Na 15...dxc5 16.e5 Le7 17.Le2 0-0 is de strijd open.

15...Dxc5? 16.e5! dxe5 17.Pe4 Dc7 18.Pd6+ Kf8 19.fxe5 Lg5 20.Df2! houdt een schijnoffer in, het stuk komt echter direct weer terug en dan heeft wit een soepele winnende aanval. 20...bxc4 21.h4 Lxh4 22.Dxh4 Ld7 23.Td4 c3 24.Tc4 Dd8 25.Df2 f5 26.exf6 e.p. gxf6 27.Txc3 Tb8 28.Tf3 f5 29.Dc5 Kg8 30.Pxf5! Kh7 31.Th3 Tb5 32.Txh6+ Kg8 33.Txh8+ Kxh8 34.Dc3+ en zwart gaf op. Van Kampen hield zijn stellingvoordeel goed vast ondanks de hoge spanning die op de partij stond. ‘Groningen’ is al 47 jaar een mooie afsluiting van het schaakjaar, net zoals Wijk aan Zee al 72 jaar een nog mooier begin is. Vanaf 14 januari gaan we genieten van het Hoogoven-Corus-Tata toernooi. Voluit Tata-Steel-Chess-Tournament . In de hoofdgroep spelen voor Nederland Jan Smeets, Anish Giri en Erwin l’Ami mee en het wordt interessant te volgen wie zich het beste staande houdt. In grootmeestergroep B zijn Friso Nijboer en Wouter Spoelman de underdogs. In GM-C gaan de Internationale Meesters Roeland Pruyssers, Benjamin Bok, Jan Willem de Jong, Mark van der Werf en Robin van Kampen op jacht naar een GM-norm. Een kleine 2000 schakers vanuit de hele wereld spelen mee maar de vijf miljoen FIDE-leden volgen alle verrichtingen live via de geoliede website. Het wordt weer smullen in het altijd winderige Wijk aan Zee.

[Hanco Elenbaas]

[Hanco Elenbaas]