Ephraim van Emden

[Henk de Witt]

Het Motief van Emden!

Mooi motiefje man!

[guerra]

Wie?
Zie een paar posts hierboven.

[composite]

Ik zie dat de teksten over Aris nog steeds te vinden zijn op de site van Hoofdlijn. Wie voegt Aris toe aan de lijst van de 'grootste dammer aller tijden'?

Beste Guerra, leuk dat U ook wetenswaardigehden hebt over van Emden, maar vraagje: Wie bent U?

Leen de Rooij ligt te veel voor de hand. Daarom gok ik op Arie van der Stoep. Guerra is namelijk bovengemiddeld goed ingevoerd in de geschiedenis en de bibliografie van het damspel.

[Hanco Elenbaas]

Ik zie dat de teksten over Aris nog steeds te vinden zijn op de site van Hoofdlijn. Wie voegt Aris toe aan de lijst van de 'grootste dammer aller tijden'?

Beste Guerra, leuk dat U ook wetenswaardigehden hebt over van Emden, maar vraagje: Wie bent U?

Leen de Rooij ligt te veel voor de hand. Daarom gok ik op Arie van der Stoep. Guerra is namelijk bovengemiddeld goed ingevoerd in de geschiedenis en de bibliografie van het damspel.

Guerra is Jan de Ruiter uit Assendelft, clubkampioen van ‘DAMCOMBINATIE ZAANSTREEK’.
http://www.dczaanstreek.nl/dcz/techniek ... _deel9.pdf



http://fmjd.org/bb/viewtopic.php?p=2254 ... ght=#22549

Paul v.d. Lem - Daan v. Os eindigde onbeslist.

Bedankt guerra. Ben je trouwens Jan de Ruiter?

Jan de Ruiter is bekend van de artikelen over Aris de Heer, die door Nico Leemberg op de website van Hoofdlijn zijn geplaatst.

http://www.hoofdlijn.nl/hoofdlijn/arisdeheer/arisl.html
http://www.hoofdlijn.nl/hoofdlijn/arisdeheer/aris2.html
http://www.hoofdlijn.nl/hoofdlijn/arisdeheer/aris3.html

[composite]

Beste Guerra, leuk dat U ook wetenswaardigehden hebt over van Emden, maar vraagje: Wie bent U?

Leen de Rooij ligt te veel voor de hand. Daarom gok ik op Arie van der Stoep. Guerra is namelijk bovengemiddeld goed ingevoerd in de geschiedenis en de bibliografie van het damspel.

Guerra is Jan de Ruiter uit Assendelft, clubkampioen van ‘DAMCOMBINATIE ZAANSTREEK’.
http://www.dczaanstreek.nl/dcz/techniek ... _deel9.pdf



http://fmjd.org/bb/viewtopic.php?p=2254 ... ght=#22549

Paul v.d. Lem - Daan v. Os eindigde onbeslist.

Bedankt guerra. Ben je trouwens Jan de Ruiter?

Jan de Ruiter is bekend van de artikelen over Aris de Heer, die door Nico Leemberg op de website van Hoofdlijn zijn geplaatst.

http://www.hoofdlijn.nl/hoofdlijn/arisdeheer/arisl.html
http://www.hoofdlijn.nl/hoofdlijn/arisdeheer/aris2.html
http://www.hoofdlijn.nl/hoofdlijn/arisdeheer/aris3.html

Feit of wild guess, Hanco? Ik vind bovenstaande bewijsvoering een beetje magertjes, tenzij ik iets over het hoofd zie.

[Hanco Elenbaas]

Feit of wild guess, Hanco? Ik vind bovenstaande bewijsvoering een beetje magertjes, tenzij ik iets over het hoofd zie.

Feit, zo goed als zeker.
Je ziet over het hoofd dat guerra de uitslag doorgaf van een partij uit het kampioenschap van Noord-Holland die op de clubavond van Damcombinatie Zaanstreek in Wormerveer werd gespeeld.

Ik ken aardig wat dammers in Noord-Holland en er is er maar een in het district Alkmaar/Zaanstreek/Waterland die genoeg weet van damgeschiedenis om hier guerra te kunnen spelen.

[composite]

Feit of wild guess, Hanco? Ik vind bovenstaande bewijsvoering een beetje magertjes, tenzij ik iets over het hoofd zie.

Feit, zo goed als zeker.
Je ziet over het hoofd dat guerra de uitslag doorgaf van een partij uit het kampioenschap van Noord-Holland die op de clubavond van Damcombinatie Zaanstreek in Wormerveer werd gespeeld.

Ik ken aardig wat dammers in Noord-Holland en er is er maar een in het district Alkmaar/Zaanstreek/Waterland die genoeg weet van damgeschiedenis om hier guerra te kunnen spelen.

Oke, overtuigend.

[Hanco Elenbaas]

<center>
</center>
Herman van Westerloo zal in juli 65 jaar worden, net zo oud als Wjatsjeslav Sjtsjogoljev. Herman, die pas na zijn 20ste met dammen begon, heeft dan ruim 30 jaar gewerkt bij De Slegte in de Kalverstraat.
In Dammagazine de brouwerij van maart 1976, met een foto van de net om het leven gekomen Andreiko op de voorkant, staat op de achterkant bovenstaande afbeelding 'Wie zoekt, die vindt'.

Herman schrijft er een aardig stukje over:

<center>WIE ZOEKT, DIE VINDT </center>
In tegenstelling tot het hierboven vermelde gezegde "WIE ZOEKT, DIE VINDT", heb ik deze prent in mijn bezit gekregen zónder er ook maar een moment naar te hoeven zoeken.
Het werken bij boekhandel en antiquariaat De Slegte in de Amsterdamse Kalverstraat heeft zo z'n goede kanten: een paar weken geleden zond de direkteur van een uitgeversmaatschappij in Den Haag een aantal etsen aan de afdeling Antiquariaat van De Slegte met de vraag of het de moeite waard was deze in te laten lijsten. Dat bleek niet het geval. Inmiddels had ik echter de prent waarvan u een afbeelding op de achterkant van dit nummer aantreft onder ogen gekregen en toen bij de negatieve medeling aan de eigenaar van de prenten de vraag werd gesteld of hij erg gehecht was aan dit "damprentje" was de ets al snel van eigenaar gewisseld.
Ik haalde de prent uit de lijst en op de achterkant trof ik de tekst aan, die in het -toevallig, en eindelijk, de vorige dag door mij aangeschafte boek van Kruijswijk, "Algemene Historie en Bibliografie van Het Damspel", op blz. 262 staat afgedrukt:

"Wie zoekt, die vindt". Zwartekunstprent in het Rijksprentenkabinet. Als naamloze titelplaat opgenomen in het damboek van Ephraim van Emden 1785. Dezelfde afbeelding, waarnaar Willem Grebner (1784-1866) een staalgravure heeft gemaakt, komt ook als titelplaat voor in -Practisch Dammen- van Hemmes (1811). De prent is beschreven door F. Muller -De Nederlandsche geschiedenis in platen- (III p. 46) Amsterdam 1879 KB onder no. 5592: "...stelt eene kamer in het koffijhuis 'De Paradijsvogel'? in de Kalverstraat voor, en den ouden Van Embden met zijn zoon tegenover elkaar aan het dambord". Deze beschrijving dient evenals het bijschrift van de titelplaat in het damboek van Hemmes te worden gecorrigeerd, want in 1785 had Van Emden nog geen zoon. Blijkens zijn "acte van ondertrouw", waarvan de tekst is afgedrukt in HD van juli 1926 (p. 112), trad hij in 1789 in het huwelijk, waarna in 1790 zijn zoon Isaac werd geboren.

Het achter 'de Paradijsvogel' geplaatste vraagteken meen ik te kunnen wegnemen door enige regels te citeren uit het boek "Historische Gids van Amsterdam" van d'Ailly, bewerkt door Mr. H.F. Wijman en uitgegeven door Allert de Lange in Amsterdam (toevallig ook bij De Slegte aanwezig, omdat één pagina verder dan de straks te citeren regels een stukje voorkomt dat handelt over het pand waarin De Slegte thans gevestigd is en vroeger "Het Paradijs" heette -ten onrechte door mij even in verband gebracht met "De Paradijsvogel") op pagina 229:

"In het huis naast De Meermin (De Meermin was de naam van het hoekhuis aan de evenzijde van de Kalverstraat, bij de Dam, zoals blijkt uit de tekst op pagina 228 -HvW), dat uit 1631 dateerde en De vergulde Eenhoorn heette, was in de Franse tijd het koffiehuis De Paradijsvogel gevestigd, (...)".

Dit was bijna recht tegenover het pand waar de firma De Slegte thans is gevestigd. Een merkwaardig toeval!
Hiernaast treft u een reproduktie aan van de met potlood geschreven tekst, zoals die voorkomt op de achterkant van deze ets. De eerste woorden, Manière noir par Grebner, duiden op de toegepaste methode van etsen, in Nederland (zie citaat Kruijswijk) zwartekunst genoemd. De toevoeging "Hoogst zeldzaam" deed mij natuurlijk veel genoegen.
Tussen twee haakjes: het boek van Kruijswijk is door Van Goor in Den Haag uitgegeven; het zal de vorige eigenaar van de prent niet geheel onbekend voorkomen, vermoed ik. Op de kartonnen achterkant van de ingelijste prent had de lijstenmaker destijds geschreven: "Van Goor, Frankenslag, 1 cm. zwart".
aldus was de prent ingelijst.
Tenslotte nog dit: op pagina 233 van het boek "Historische Gids van Amsterdam" staat een afbeelding van Het Franse Koffiehuis, naar L.F. Nieuwland (1761), waarop onder meer enige mensen zitten te dammen. Deze prent is ook afgebeeld op de achterzijde van Het Nieuwe Damspel, maart/april 1975.
In het boek van Kruijswijk wordt pal boven de beschrijving van de prent "Wie zoekt, die vindt" de door ons in het vorige nummer van DB afgedrukte prent "Das Bretspiel" beschreven. Het boek waaruit wij deze afbeelding overnamen werd enige weken daarvoor door een VAD-er bij -uiteraard- De Slegte gekocht.

[Hanco Elenbaas]

In de discussie over van Emden mis ik een verwijzing naar het boek dat Rob Jansen in 2002 heeft samengesteld: Ephraim van Emden 1752 - 1832. Een boek dat in een oplage van slechts 17 exemplaren verscheen omdat, ondanks een advertentie in Het Damspel, blijkbaar haast niemand hiervoor belangstelling toonde. Rob toont overduidelijk aan dat de juiste schrijfwijze van Emden is. De discussie over Embden/Emden dateert overigens al uit juni 1926.
Van het boek van van Emden verscheen een tweede editie in 1827 (editie van Es) en zelfs een derde druk in 1910 welke werd uitgegeven door Jac. van Kleef, lid van VAD. Daarnaast zijn er een paar handgeschreven exemplaren bekend, in een exemplaar staat o.a.: 'overgeschreven omdat het boek zo zeldzaam is en men vraagt er nlg 14,00 voor'. Aangezien de prijs van de 2e editie nlg 6,60 was, een jaar laten nog maar nlg 3,80, lijkt het erop dat dit handschrift rond 1810/15 gemaakt is. De 1ste druk ging tegen een prijs van nlg 10,50 over de toonbank.

<center>
</center>

Jan,
Zegt Rob Jansen in zijn boek iets over die prent : "Wie zoekt, die vindt"?
Niet de oude maar de jonge man is Ephraim van Emden, dat lijkt me duidelijk. Wie is de oude volgens Rob? De vader van Ephraim?

En uit welk jaar dateert onderstaande afbeelding volgens Rob Jansen?
Ik schat ongeveer 1810, 1815.

<center></center>

[Hanco Elenbaas]

Van de website van het Joods Historisch Museum in Amsterdam,
http://www.jhm.nl/personen.aspx?naam=Em ... raim%20van :

<center></center>

<center>EPHRAIM VAN EMBDEN </center>

Ephraim van Embden werd in november 1752 geboren als zoon van de koopman Isaac van Embden en Sara Ephraims. In 1785 publiceerde hij een verhandeling over het damspel. Hij was lid van de joodse patriottenclub Felix Libertate. Hij overleed op 15 juni 1832 in zijn geboortestad Amsterdam.


Geboren 1752-11 Amsterdam
Overleden 1832-06-15 Amsterdam
Vader Embden, Isaac van
Moeder Ephraims, Sara
Broers Embden, Abraham
Embden, Alexander van

Zussen Embden, Rachel van
Embden, Magdalena van
Embden, Belia van

Partner(s) Laun, Dina Hartog van

Huwelijk 1789

Vestiging 1752=1832 Amsterdam

Beroep makelaar in vaste goederen, obligatien


In november 1752 werd in Amsterdam Ephraim van Embden geboren als zoon van de koopman Isaac van Embden en Sara Ephraims. Het was een redelijk bemiddeld en verlicht-joods milieu waarin Ephraim opgroeide. De bekende Mozes Salomon Asser, die in 1795 betrokken was bij de oprichting van de joodse patriottenclub Felix Libertate, omschreef het milieu van de Van Embdens in zijn autobiografie als "het verlichtste gedeelte van het Joodendom". Mozes Salomon Asser stamde zelf van moeders zijde van de Van Embdens af. Waarschijnlijk werd Ephraim in de Rapenburgerstraat geboren en op 30 november 1752 werd hij besneden. Later verhuisde de familie naar de Nieuwe Herengracht, tegenover de Plantage.

In 1785 publiceerde Van Embden zijn "Verhandeling over het Damspel". Tot de intekenaren behoorden onder andere de bekende bankier Benjamin Cohen en het latere niet-joodse Felix Libertate-lid J.C. Hespe. Ephraim van Embden had veel contacten binnen de Amsterdamse burgerij en was onder andere lid van de vrijmetselaarsloge La Bien Aimée. Na in januari 1787 het poorterschap van Amsterdam te hebben verkregen werd hij korte tijd daarna geïnstalleerd als makelaar.

Blijkens een rekest van Hermanus Bromet uit 1795 was Van Embden lid van de joodse patriottenclub Felix Libertate. Ook zijn schoonvader Hartog van Laun - hij was in 1789 getrouwd met Dina van Laun - was lid van deze patriottenclub. In de Franse tijd verslechterde de economische positie van de familie Van Embden. Toch bleef de familie in aanzien staan. Ephraims dochter Rachel van Embden was de hartsvriendin van Netje Asser, die afkomstig was uit een vooraanstaande familie van rechtsgeleerden. In de periode 1802 tot en met 1805 organiseerde Van Embden zogenaamde "Damcollegies". Ephraim van Embden overleed op 15 juni 1832 op het adres Kalverstraat 55.

[Hanco Elenbaas]

http://www.jhm.nl/mediatheek.aspx?verva ... ase=medbas
MEDIATHEEK Joods Historisch Museum over R.C.B. Jansen:

artikel Het makelaarsgezin van Emden Het Nieuwe Damspel, vol. (1988), nr. 2, p. 40-43 (sign. 798.3Jans b)

boek De Amsterdammer Ephraim van Emden Jansen, R.C.B. s.a. (sign. 798.3Jans b)

boek De familie van Em(b)den Levi : 6 generaties Jansen, R.C.B. | Zilverberg-Boas, M. 1990 (sign. 798.3Jans b)

boek De kunstkenner Ephraim van Emden Jansen, R.C.B. 2001 (sign. 798.3Jans b)

boek [genealogie - familiegeschiedenis Egbert van Emden] Jansen, R.C.B. | Muntjewerff, H. s.a. (sign. 798.3Jans b)

boek Ephraim van Emden, 1752-1832 Jansen, R.C.B. 2002 (sign. 798.3Jans b)

[Hanco Elenbaas]

In de discussie over van Emden mis ik een verwijzing naar het boek dat Rob Jansen in 2002 heeft samengesteld: Ephraim van Emden 1752 - 1832. Een boek dat in een oplage van slechts 17 exemplaren verscheen omdat, ondanks een advertentie in Het Damspel, blijkbaar haast niemand hiervoor belangstelling toonde. Rob toont overduidelijk aan dat de juiste schrijfwijze van Emden is. De discussie over Embden/Emden dateert overigens al uit juni 1926.
Van het boek van van Emden verscheen een tweede editie in 1827 (editie van Es) en zelfs een derde druk in 1910 welke werd uitgegeven door Jac. van Kleef, lid van VAD. Daarnaast zijn er een paar handgeschreven exemplaren bekend, in een exemplaar staat o.a.: 'overgeschreven omdat het boek zo zeldzaam is en men vraagt er nlg 14,00 voor'. Aangezien de prijs van de 2e editie nlg 6,60 was, een jaar laten nog maar nlg 3,80, lijkt het erop dat dit handschrift rond 1810/15 gemaakt is. De 1ste druk ging tegen een prijs van nlg 10,50 over de toonbank.

Gerhard Bakker maakt in Het Nieuwe Damspel van maart/april 1977 aannemelijk dat op "Wie zoekt, die vindt" staan afgebeeld vader Isaak van Emden en zoon Ephraim van Emden.
Volgens Bakker is de man met hoge hoed op "Ik heb Dam" niet Ephraim, maar zijn vader Isaak van Emden.
Als datering voor de twee zwartekunstprenten twijfelt Bakker tussen 1785 en 1795.

Ook in Het Nieuwe Damspel van mei/juni 1975 aandacht voor "Ik heb Dam" en "Wie zoekt, die vindt" in een artikel Damspel in Amsterdam in de achttiende eeuw.

Is Rob Jansen het met Gerhard Bakker eens over de datering van de prenten?
K.W. Kruijswijk in ieder geval niet, blijkt uit zijn verhaal in Dam Eldorado van september 1977, pagina 368 en 369.
Kruijswijk houdt het op ca. 1820 en dat maakt verklaarbaar dat de oude man wel degelijk Ephraim van Emden zou zijn.
Staat die prent "Wie zoekt, die vindt" nu wel of niet in de eerste editie van Van Emden's boek uit 1785??

[Van_Hanegem]

<center>
</center>
Herman schrijft er een aardig stukje over:

<center>WIE ZOEKT, DIE VINDT </center>
.....

"In het huis naast De Meermin (De Meermin was de naam van het hoekhuis aan de evenzijde van de Kalverstraat, bij de Dam, zoals blijkt uit de tekst op pagina 228 -HvW), dat uit 1631 dateerde en De vergulde Eenhoorn heette, was in de Franse tijd het koffiehuis De Paradijsvogel gevestigd, (...)".

Dit was bijna recht tegenover het pand waar de firma De Slegte thans is gevestigd. Een merkwaardig toeval!

Van de website van het Joods Historisch Museum in Amsterdam,
http://www.jhm.nl/personen.aspx?naam=Em ... raim%20van :

<center></center>

<center>EPHRAIM VAN EMBDEN </center>
.....
Ephraim van Embden overleed op 15 juni 1832 op het adres Kalverstraat 55.

Kalverstraat 55 is schuin tegenover De Slegte, Kalverstraat 48-52, waar Van Westerloo werkt.....!

[Hanco Elenbaas]

<center>
Herman van Westerloo
vlgs Cor Heilig in 1984
</center>

[Hanco Elenbaas]

http://www.geheugenvannederland.nl/gvn/ ... code=JHM01