De Dubbele Dam van Gortmans

Kosmos · Post by **Kosmos** » Fri Jun 26, 2009 13:43

Stel je voor dat je een jaar ervaring hebt opgedaan met killer en killer-eindspel. En dan kijk je terug op deze discussie. Dan weet ik zeker dat het Wieger en Pieter zal bevreemden dat ze hier ooit 39-33? hebben willen spelen. Het is voor een eravren killer-speler echt een fluitje van een cent om uit te rekenen dat 32-27 hier wint dankzij drievoudige oppositie.
Na een jaar kilerervaring zouden Wieger en pieter hiergewoon op gevoel 32-27 spelen en de winst claimen.
Bij killer wint oppositie bijna altijd, hetgeen van dammen meer tempospel maakt.

Stel je nou eens voor dat er vanaf 1700 met de killerregels was gespeeld en er zou in 2009 een discussie ontstaan om de damdemotie af te schaffen en over te gaan op de regels van het huidige spel. Hoe zouden de killerspelers daarop reageren denken jullie?

Wieger Wesselink · Post by **Wieger Wesselink** » Fri Jun 26, 2009 14:39

Kosmos wrote: Na 9-13? 37-32 13-19 speel je 32-27! waarmee schijf 7 en 27 in oppositie komen. Je laat dus de twee schijven rechts even hangen, om op het goede moment (na 15-20) 44-40 te doen waarna je de andere twee schijven in oppositie brengt.

Inderdaad, 32-27 wint eenvoudig. Naar die zet had ik niet eens serieus gekeken [img]images/smilies/icon_redface.gif[/img]

pietervdvorm · Post by **pietervdvorm** » Fri Jun 26, 2009 19:11

Wieger Wesselink wrote:
Kosmos wrote: Na 9-13? 37-32 13-19 speel je 32-27! waarmee schijf 7 en 27 in oppositie komen. Je laat dus de twee schijven rechts even hangen, om op het goede moment (na 15-20) 44-40 te doen waarna je de andere twee schijven in oppositie brengt.
Inderdaad, 32-27 wint eenvoudig. Naar die zet had ik niet eens serieus gekeken [img]images/smilies/icon_redface.gif[/img]

En ik had de hele tijd zitten rekenen met 9-13 37-32 13-18 (dus niet naar 19), met het idee om op de volgende zet 18-22 te spelen, vervolgens loopt 7 naar 16 en remise. Nu pas zie ik dat wit na 9-13 37-32 13-18 óók 32-27! kan spelen. Vervolgens na 7-11 39-33 en weer drievoudige oppositie. Achteraf niet zo moeilijk, maar er is wel wat oefening voor nodig om het te leren zien... Want ook na 9-13 39-33 lijkt de oppositie beslissend, maar zoals ik eerder aangaf kan zwart dan ontsnappen.

pietervdvorm · Post by **pietervdvorm** » Fri Jun 26, 2009 22:28

ildjarn wrote:Wat oefeningen in mini-eindspelen (3 tegen 2), allemaal wit wint in killerdammen.

Geef de eerste zet

De eerste diagramstand is niet zo moeilijk. Wit wint met 43-39!! (De enige. Alle andere beginzetten zijn remise.)

pietervdvorm · Post by **pietervdvorm** » Fri Jun 26, 2009 22:45

ildjarn wrote:Wat oefeningen in mini-eindspelen (3 tegen 2), allemaal wit wint in killerdammen.

Geef de eerste 4 zetten met het sterkste zwarte verweer

De tweede diagramstand is simpel gewonnen: 1. 39-34 13-18 2. 41-37 18-23 3. 37-32 24-29 4. 32-28 W+
(En hier laat ik het bij. De overige diagrammen die je gaf laat ik graag aan anderen over.)

pietervdvorm · Post by **pietervdvorm** » Fri Jun 26, 2009 23:53

Om te laten zien dat killer elegante eindspelmotiefjes kan bieden, een kleine compositie van mijn hand. (Tjalling kent hem, ik heb hem al eens laten zien, maar hij blijft aardig.)

Wit speelt en wint!

ildjarn · Post by **ildjarn** » Sat Jun 27, 2009 13:27

pietervdvorm wrote:
ildjarn wrote:Wat oefeningen in mini-eindspelen (3 tegen 2), allemaal wit wint in killerdammen.

Geef de eerste zet
De eerste diagramstand is niet zo moeilijk. Wit wint met 43-39!! (De enige. Alle andere beginzetten zijn remise.)

Maar is dat nu juist niet erg vreemd? Hierboven heeft Tjalling uitgelegd dat oppositie zeer belangrijk is, en wat doe je hier? Je geeft de oppositie op en laat zwart gratis naar dam gaan.

pietervdvorm · Post by **pietervdvorm** » Sat Jun 27, 2009 14:19

ildjarn wrote:
pietervdvorm wrote:
ildjarn wrote:Wat oefeningen in mini-eindspelen (3 tegen 2), allemaal wit wint in killerdammen.

Geef de eerste zet
De eerste diagramstand is niet zo moeilijk. Wit wint met 43-39!! (De enige. Alle andere beginzetten zijn remise.)
Maar is dat nu juist niet erg vreemd? Hierboven heeft Tjalling uitgelegd dat oppositie zeer belangrijk is, en wat doe je hier? Je geeft de oppositie op en laat zwart gratis naar dam gaan.

Nou nee, ik vind het helemaal niet vreemd. Dit is een heel ander soort stand. De zwarte schijf op 6 heeft helemaal geen last van oppositie. De witte schijf op 43 kan in z'n eentje niet de zwarte schijven op 6 en 23 tegenhouden. Hier gaat het dan ook niet om oppositie maar om tempoverhoudingen. Als je goed naar de stand kijkt, heb je hooguit een paar minuten nodig om in te zien dat een zet als bijv. 45-40 niet wint. Immers: 1. 45-40 23-28 en nu:
óf 2. 40-34 28-32 3. 34-29 32-37 4. 29-23 37-42 en op de volgende zet 42-48, waardoor wit 43-38 moet spelen en zwart op tijd is om de witte schijf tegen te houden. Bijvoorbeeld: 5. 23-18 42-48 6. 43-38 48-26 7. 18-13 26-3 8. 38-32 6-11 9. 32-27 11-16 10. 50-45 3-21 11. 27-22 21-3 =
óf 2. 43-38 6-11 3. 40-34 11-16 4. 34-30 16-21 5. 30-24 21-27 6. 24-19 28-32 7. 38-33 32-37 en de zwarte schijven staan inmiddels te ver. Er kan bijv. nog volgen 8. 19-14 37-41 9. 14-10 27-31 en op 10-4/5 volgt nu 31-37. Dus ook hier =

Aan dit standje zie je meteen dat het gaat om tempo's. En je ziet dan ook dat je door 43-38 niet één maar twee zetten later op dam bent, want nadat zwart achterloopt moet 38 ook nog naar 33. Kostbare vertraging, want doordat je zwart twee tempo's cadeau doet, rukt de schijf op 6 te ver op. Het motto is in deze stand: zo snel mogelijk dam halen en ervoor zorgen dat schijf 6 niet te ver komt. Als je dat doorhebt (en nogmaals, dat zie je vrijwel onmiddellijk) dan komt alleen 1. 43-39! in aanmerking.

ildjarn · Post by **ildjarn** » Sat Jun 27, 2009 15:13

Om te laten zien hoe nauw het allemaal wel niet luistert:

Deze stand is remise. Tenzij wit 43-38 speelt, want dan wint zwart nog.

En in de volgende stand winnen 43-38 en 45-40:

Samenvattend:

- Met een witte schijf op 45 erbij is het remise.
- Met een witte schijf op 40 erbij wint wit.
- Met een witte schijf op 49 erbij wint zwart.

Inderdaad zijn tempo's erg belangrijk.

Kosmos · Post by **Kosmos** » Sat Jun 27, 2009 21:08

ildjarn wrote:
pietervdvorm wrote:
ildjarn wrote:Wat oefeningen in mini-eindspelen (3 tegen 2), allemaal wit wint in killerdammen.

Geef de eerste zet
De eerste diagramstand is niet zo moeilijk. Wit wint met 43-39!! (De enige. Alle andere beginzetten zijn remise.)
Maar is dat nu juist niet erg vreemd? Hierboven heeft Tjalling uitgelegd dat oppositie zeer belangrijk is, en wat doe je hier? Je geeft de oppositie op en laat zwart gratis naar dam gaan.

Er is helemaal geen mogelijkheid tot oppositie hier, dus waarom zou je 43-38 doen?

ildjarn · Post by **ildjarn** » Sat Jun 27, 2009 21:12

Kosmos wrote:
Er is helemaal geen mogelijkheid tot oppositie hier, dus waarom zou je 43-38 doen?

Met 6 op 2 is er ook geen oppositie, maar dan moet je juist wel 43-38 spelen om te winnen.

Kosmos · Post by **Kosmos** » Sat Jun 27, 2009 21:18

ildjarn wrote:
Kosmos wrote:
Er is helemaal geen mogelijkheid tot oppositie hier, dus waarom zou je 43-38 doen?
Met 6 op 2 is er ook geen oppositie, maar dan moet je juist wel 43-38 spelen om te winnen.

Maar niet vanwege oppositie.

pietervdvorm · Post by **pietervdvorm** » Sat Jun 27, 2009 22:19

Met 6 op 2 ziet het er heel anders uit. De stand is dan dus zo:

Wit aan zet.

Het is makkelijk te zien dat 1. 43-38 wint. Als zwart nu een zet met schijf 2 doet, is het na 38-33 meteen uit (50-44-40 gevolgd door 33-29). Dus:
1. 43-38 23-28
2-6. 45-19 2-27
7. 19-14 28-32 en nu staat het zo:

Wit wint nu door 8. 14-9 32x43 9. 9-4 en vervolgens 4-10-15.

Merk op dat als de witte schijf in deze laatste diagramstand niet op 14 maar op 24 zou staan, dat wit dan verliest omdat zwart simpel dam haalt op 47. Een verschil van twee tempo's betekent hier dus het verschil tussen winst en verlies.

Terug naar het eerste diagram. Met de zwarte schijf op 2 is 43-39 remise, met de zwarte schijf op 6 is 43-39 winst. Dat is minder onlogisch dan het lijkt. Het gaat niet alleen om tempoverhoudingen maar ook (en in deze stand is dit belangrijker) om het bereiken van diagonalen. Met de schijf op 6 staat zwart op de diagonaal 1-6, met de schijf op 2 is zwart een diagonaal verder, namelijk de diagonaal 2-16. En dit is van belang. Want na 1-4. 43-24 23-41 5. 24-19 staat het zo (zwart aan zet):

Het mag duidelijk zijn dat de zwarte schijf op 2 beter staat dan op 6. Want nu kan 5... 2-8 6. 19-14 8-13 7. 14-10 13-19 8. 10-4 19-23 en wit wint niet meer.

pietervdvorm · Post by **pietervdvorm** » Sat Jun 27, 2009 22:44

Op het draadje van het wk heeft Hanco een artikel gezet uit de Oostenrijkse krant 'Die Presse'. (Waar haalt Hanco dat toch allemaal vandaan???) Een leuk artikel, van de schaker / journalist Stefan Löffler. Voor het eerst dat ik in een Oostenrijkse krant iets over dammen lees! Uit dat artikel citeer ik het volgende: ''Dame auf dem 100-Felder-Brett steht Schach an Komplexität kaum nach, doch die Remisbreite ist deutlich größer. [...] Ein paar kleinere Fehler könne man sich leisten, ohne zu verlieren.''

Wat dit draadje duidelijk maakt, is dat dit laatste bij killer niet zo is. Je kunt niet straffeloos een paar kleine foutjes maken, want een gewonnen stelling loopt dan al snel remise, of een remise-stelling eindigt in verlies. Je moet het eindspel nauwkeurig, uiterst secuur spelen...

Wieger Wesselink · Post by **Wieger Wesselink** » Sat Jun 27, 2009 23:04

ildjarn wrote:Om te laten zien hoe nauw het allemaal wel niet luistert:

Deze stand is remise. Tenzij wit 43-38 speelt, want dan wint zwart nog.

En in de volgende stand winnen 43-38 en 45-40:

Samenvattend:

- Met een witte schijf op 45 erbij is het remise.
- Met een witte schijf op 40 erbij wint wit.
- Met een witte schijf op 49 erbij wint zwart.

Inderdaad zijn tempo's erg belangrijk.

Bedankt voor de instructieve voorbeelden Joost! Deze helpen om meer inzicht in het killer eindspel te krijgen. Wat ik in het laatste voorbeeld geruststellend vind is dat er geen rare sprongen zitten tussen de uitslag en de tempo-verhouding.

Waar ik nu vooral benieuwd naar ben is hoe killer van invloed zal zijn op dunne standjes. Neem het volgende willekeurige voorbeeld:

Het is een leuke puzzel om uit te zoeken wat het resultaat is met wit aan zet. Dat lukt nog net zonder database. Een ding is duidelijk: met killer zijn dit soort standjes vlijmscherp, het lijkt onmogelijk om zoiets snel te kunnen taxeren. En ik moet zeggen, dit soort standjes uitvechten lijkt me een verrijking van het damspel.