Algemeen Dagblad, 11 augustus 2005
Nooit zonder zorgen
Door Pim Sedee
N'Diaga Samb was jarenlang dammer zonder status. Sinds kort heeft de 39-jarige Senegalees een verblijfsvergunning en woont hij legaal in Nederland. Eindelijk kan de Afrikaan vrijuit spreken.
<center>
N'Diaga Samb: ,,Ik moet damtoernooien spelen om geld te verdienen voor mijn dochter.'' </center>
Hij steekt een sigaret op, neemt een voorzichtige slok van zijn bier en richt zijn blik naar de grond. N'Diaga Samb is terughoudend. De Senegalese dammer vindt het moeilijk met zijn recent verkregen zekerheid om te gaan. Het valt hem zwaar over zijn nieuwe status te spreken.
Sambs paspoort gaat schuil in de borstzak van zijn overhemd. Het paspoort dat lange tijd belemmerend voor hem werkte. Telkens moest de Senegalees aantonen dat hij een gegronde reden had voor een bezoek aan Nederland. Vaak kreeg hij een visum voor een korte periode. Nu staat in dat paspoort gegrift dat hij Nederland binnen mag wanneer hij dat wil.
Ondanks die garantie is de dammer niet openhartig over de zware periode die hij heeft doorstaan. Over zijn passie voor dammen wil hij wel veel vertellen. ,,Ik ben één van de weinige spelers die de Russen kunnen verslaan'', zegt Samb. ,,Ik heb mogelijkheden ver te komen. Als alles in elkaar valt, hoop ik in de toekomst wereldkampioen te worden.''
De ideale locatie om die top te bereiken, is Nederland, weet de Afrikaan. ,,Hier is de beste competitie van de wereld. Hier zijn de grote toernooien. Nederland is het middelpunt van de damwereld.''
Nederland
Samb kwam zo'n 15 jaar terug tot dat besef. De dammer ontsteeg het niveau in Senegal waar hij twee keer kampioen was geworden. Nederland lonkte. De Afrikaan kwam in contact met mensen die bereid waren hem naar Europa te halen, zodat hij een professionele loopbaan kon beginnen.
Eén van die helpers was Ton Sijbrands, topdammer van Nederland. ,,Ton bracht mij onder bij de club waarvoor hij zelf speelde'', verklaart Samb. ,,We deelden ook een trainer. Ik heb daardoor een goede relatie met Sijbrands opgebouwd.''
De Afrikaan vond steeds beter zijn weg. In de competitie ging het voortvarend, hij nam deel aan toernooien en won titels. Samb: ,,Ik kwam uit het niets en was een originele verschijning. Mensen waren meteen op me gesteld.Door mijn attractieve, originele en vindingrijke stijl wilden organisatoren me naar hun evenementen halen. Ik kreeg veel vrienden.''
De stap naar Europa leek goed uit de pakken voor Samb. Zijn carrière kwam tot bloei; hij genoot steeds meer aanzien. Langzaam drong echter het besef door, dat het voor hem niet gemakkelijk zou worden zich definitief in Nederland te vestigen. Een succesvol dammer krijgt niet zomaar een verblijfsvergunning.
Procederen
Het gezicht van Samb betrekt. Wat maakt het hem nu nog uit hoe de procedure voor de verblijfsvergunning is gelopen? Hij wil niet terugblikken op het juridische getouwtrek, geeft hij aan. ,,Daarom doe ik liever geen interviews. Ik zit hier alleen om de sport wat publiciteit te geven.''
Feit is dat de afgelopen jaren zwaar waren voor de Senegalees. Het vergde vooral veel tijd om de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) te overtuigen. In die periode moest Samb ook nog presteren achter het dambord.
,,Vanaf 1998 zijn we met de zaak bezig en in 2002 is de eerste officiële aanvraag ingediend'', laat hij los. ,,Maar dit jaar heb ik pas te horen gekregen dat ik hier mag blijven. Denk je dat het al die tijd eenvoudig was om naar toernooien in het buitenland af te reizen? Denk je dat ik mijn familie in Senegal gemakkelijk kon opzoeken? Het kostte me altijd moeite om Nederland weer binnen te komen. Ik moest telkens vechten om een tijdelijk visum te bemachtigen.''
Plots komt hij met een ontboezeming: ,,Eigenlijk was het gemakkelijker geweest om in Frankrijk een verblijfsvergunning aan te vragen. Dat land heeft banden met Senegal. Misschien was dat zó gelukt. In Nederland is elke stap een moeizame. Al die regels, die ook nog voortdurend veranderen. Begrijp me goed, ik ben op niemand boos. Het was gewoon een heel lange weg.''
Geld
De damsport is geen vetpot. Ook niet voor de topspelers. Ontvang je 1000 euro voor een toernooiwinst, dan mag je tevreden zijn. Voor Samb is het altijd moeilijk geweest om van die inkomsten te leven. Bovendien heeft hij een familie in Senegal te onderhouden.
Dat hij de eerste jaren in Nederland met een aantal `Surinaamse vrienden' in een goedkope woning in de Amsterdamse Bijlmer woonde, was bittere noodzaak. Pas sinds kort heeft hij een eigen onderkomen elders in Amsterdam.
Verder houdt de Afrikaan het hoofd boven water dankzij een enkele weldoener (zie kader). Alleen op die wijze kan Samb het reizen naar toernooien in het buitenland en het verblijf in hotels bekostigen.
,,Ik heb nooit aanspraak kunnen maken op een subsidie'', zucht hij. ,,Het is moeilijk om op een normale wijze te leven. En dan heb ik ook nog een dochter in Senegal.''
Dochter
Het doet Samb pijn dat hij zijn enige dochter niet vaak in de armen kan sluiten. Tien maanden in het jaar wordt zijn leven door dammen bepaald. De overige twee probeert hij zo veel mogelijk tijd door te brengen in Senegal.
,,Het valt me zwaar om mijn dochter niet vaak te zien'', zegt hij zacht. ,,Ik moet toch toernooien spelen om geld te verdienen voor haar. Als ik geen geld verdien, verlies ik het respect van mijn familie.
,,Al die problemen, al die onzekerheden, het gemis van de familie: het bezorgt me veel kopzorgen. Ik ben nooit vrij in het hoofd. Dat is ook de reden dat ik zo wisselend presteer. Als ik me goed voel, kan ik presteren, maar als ik niet lekker in mijn vel zit, kan ik werkelijk van iedereen verliezen.''
Gelukkig voor Samb lijkt de komende periode hem wat meer zekerheden te verschaffen. De verblijfsvergunning is rond; de Senegalees kan relatief zorgeloos zijn partijen dammen.
Dan haalt hij het paspoort uit zijn borstzak. ,,Moet je kijken'', roept hij, terwijl hij in het document bladert. Een zee aan stempels springt in het oog. Samb: ,,Allemaal tijdelijke vergunningen. Elke keer kreeg ik weer zo'n stempel,kon ik voor even Nederland binnen. Nu is het eindelijk anders. Die status geef ik echt niet meer weg.''
`Al die problemen, al die onzekerheden, het gemis van de familie: het bezorgt me veel kopzorgen. Ik ben nooit vrij in het hoofd.'
Copyright: Algemeen Dagblad
<center>
</center>
Telefoon
Eén van de meest opmerkelijke momenten uit de loopbaan van N'Diaga Samb deed zich voor in de Nederlandse competitie. Tijdens een confrontatie kwam de Senegalees pas luttele minuten voor aanvang van zijn partij aan op de bewuste locatie. In principe is dat geen probleem, ware het niet dat Samb vergeten was zijn mobiele telefoon uit te zetten.
Tijdens de wedstrijd ging de telefoon van de Afrikaanse dammer af. Een net ingevoerde regel - dat bij het afgaan van een mobieltje de bewuste speler direct heeft verloren - werd hem fataal.
Later ging het gerucht dat een van de spelers van tegenpartij had gezien dat Sambs mobiel nog aanstond. En die zou, in de wetenschap dat de nieuwe regel net was ingevoerd, naar het toilet zijn gesneld om Samb te bellen.
Nog steeds kan Samb zich daarover opwinden: ,,Ik kan me niet indenken dat iemand dat heeft gedaan. Wie me dan wél belde? Daar gaat het niet om. Het was gewoon een vervelende nederlaag, die slecht was voor ons team.''
`N'Diaga heeft niets bijgedragen'
N'Diaga Samb heeft op weg naar zijn verblijfsvergunning veel steun gekregen van damingewijde Gerard Kolsloot. Die ontfermde zich vanaf eind jaren 90 over de dammer.
,,In januari 2002 hebben we de eerste officiële gesprekken gevoerd voor het zogenoemde legalisatieverzoek'', verklaart Kolsloot.
,,In de daaropvolgende jaren heb ik samen met mijn vrouw er alles aan gedaan hem aan een verblijfsvergunning te helpen. Uiteindelijk heb ik de Amsterdamse advocaat Jelle Kroes (die ook de zaken van voetballer Salomon Kalou behartigt, red.) bereid gevonden het karwei te regelen. Dat is gelukt.''
Kroes kon aantonen dat een verblijf van Samb in Nederland noodzakelijk is. De dammer heeft in zijn geboorteland immers niet de mogelijkheden om zijn sport op een hoog niveau te beoefenen. In het Afrikaanse land zijn bijvoorbeeld nauwelijks computers voorhanden en geld is er met dammen niet te verdienen. In Nederland zijn die voorwaarden wél aanwezig. Hier kan Samb leven van de damsport.
Dat de zaak rond is, stemt Kolsloot tevreden. Wél moet hem iets van het hart: ,,Wij hebben alle advocaatskosten en rechtszaken voor N'Diaga betaald. Hij heeft zelf niets aan de procedure bijgedragen.''
Paspoort
N'Diaga Samb
Geboren: 5-8-1966/ Dakar (Senegal).
Woonplaats: Amsterdam.
Grootste damsuccessen: tweemaal kampioen van Senegal.
Clubs in Nederland: ADG (Amersfoort), Tomahawk (De Lier), Excelsior (Den Bosch).
Copyright: Algemeen Dagblad
</center>
