Het schijf of de schijf

Discussies over damsport (in het Nederlands)
Post Reply
LastigeKnul
Posts: 148
Joined: Tue Oct 22, 2019 13:42
Real name: Eric van t Hof
Location: Valkenburg

Het schijf of de schijf

Post by LastigeKnul » Thu Feb 03, 2022 14:40

Volgens het woordenboek is "schijf" een vrouwelijk woord, of eventueel mannelijk (tussen haakjes erbij vermeld).

Echter, veel dammers die ik tegenkom, in Zuid-Holland, behandelen schijf als een onzijdig woord. Zij spreken dus over dit schijf, dat schijf en het schijf.

Voorbeeld: Een dam kan een stuk op de zelfde diagonaal slaan als er tussen de dam en het schijf geen stukken staan en het veld achter het stuk leeg is.

Vragen:

1. Is dit gebruik algemeen, ook in de rest van Nederland?

2. Weet iemand een verklaring voor dit fenomeen?

CaspervanderTak
Posts: 40
Joined: Sun Dec 06, 2015 11:38
Real name: Casper van der Tak

Re: Het schijf of de schijf

Post by CaspervanderTak » Thu Feb 03, 2022 19:24

"Het schijf" is barbaars.

BigBrother
Posts: 51
Joined: Sun Feb 13, 2005 16:47

Re: Het schijf of de schijf

Post by BigBrother » Thu Feb 03, 2022 22:54

Voor wat betreft vraag 2:

Ik denk zelf dat het een beetje "tongue-in-cheek" is. De sprekers weten dat het incorrect is, maar doen het toch om een bepaald effect te creëren. Als andere taalgebruikers dat ook doen, krijg je een effect van "ons kent ons", een soort groepsidentiteit. Dat is in ieder geval ook wat ik als spreker (en toehoorder) van dit damregiolect ervaar.

In de literatuur is grappig genoeg het omgekeerde effect ("de" in plaats van "het", bijv. "de boek", en met name "die meisje") bekender, wat daar wordt gelinkt aan tweetalige opvoeding, maar anderzijds ook aan een "allochtone" vs. "autochtone" identiteit (Cornips, 2008, Nortier en Dorleijn, 2008). Marokkaanse of Turkse sprekers van het Nederlands weten vaak wel dat ze het "fout" doen ("barbaars" zijn), maar zorgen zo ook voor een gedeelde taalervaring die anders is dan wat in de volksmond "Algemeen Beschaafd Nederlands" wordt genoemd (het Standaardnederlands).

Je zou dit fenomeen ook nog kunnen linken aan vaktaal, als is dat vaker op het niveau van woorden (bijv. "hakker" voor iemand die graag de schijven snel in het doosje wil hebben). Maar ook vaktaal heeft iets weg van een bepaalde groepsidentiteit tot stand brengen.

Post Reply