Voorpagina De Telegraaf, 8 januari 2005
Gemeenten in verzet tegen zendmasten
door Erik Morsink
AMSTERDAM, zaterdag
Steeds meer gemeenten in ons land zijn huiverig om gsm- en umts-zendmasten te plaatsen uit angst voor gezondheidsproblemen voor omwonenden. Een toenemend aantal mensen kampt met onverklaarbare gezondheidsklachten als paniekaanvallen, duizelingen, hartkloppingen, astma en slapeloosheid.
Veel slachtoffers wijzen de umts-masten als veroorzakers aan omdat deze te veel schadelijke straling zouden uitzenden. Deze nieuwste generatie telecommunicatiemasten maakt beeldtelefonie en emailen via de telefoon mogelijk.
De gemeente Huizen zette onlangs na veel klachten van omwonenden een streep door het plan om een paal te plaatsen in een plantsoen bij een woonwijk. In Haaksbergen, waar al was begonnen met de aanleg van een mast op een industrieterrein, werd de bouw stilgelegd na veel klachten.
Ook in Terneuzen is veel weerstand. De plaatselijke wethouder wil een verbod op de masten bij scholen en woongebouwen.
Komende jaren moeten echter tienduizend masten extra worden geplaatst om aan een dekkend netwerk te kunnen voldoen. De masten moeten daarbij relatief dicht bij elkaar worden geplaatst, wil het bereik voor de klanten voldoende zijn.
Veel gemeenten nemen de klachten uiterst serieus en wijzen de aanvragen van telecomproviders af, onder meer aangemoedigd door De Alliantie, de één na grootste woningcorporatie van ons land. Die staat geen zendmasten en antennes meer toe zolang niet duidelijk is in hoeverre umts-straling schadelijk is.
Omdat officieel nooit is aangetoond dat er sprake is van gevaar voor de volksgezondheid, vindt minister Brinkhorst van Economische Zaken (EZ) dat er geen enkele reden is het bouwen van de masten te stoppen. Hij wil eerst de uitslag van een grootschalig Zwitsers onderzoek afwachten. Die resultaten worden dit najaar verwacht.
De Wageningse neurobioloog dr. Henk Schooneveld, die al jaren waarschuwt voor een teveel aan dergelijke masten, voorspelt een trend voor het komend jaar: „Omdat steeds meer mensen door al die masten last krijgen van hun gezondheid, nemen zij zélf het initiatief en komen massaal in het geweer tegen de ’elektrosmog’.â€?
Maar volgens de telecomproviders, die in 2000 de overheid zes miljard betaalden voor de umts-frequenties, is er niets aan de hand.
Zie ook pagina 5.
´STRALING van gsm- en umts-masten maakt onze bevolking doodziek.’ „Onzin!â€? menen overheid en telecomproviders. „Waarheid!â€? vindt een steeds groter wordende groep Nederlanders. Al jaren wordt gekibbeld over de invloed van zendmaststraling op onze gezondheid. Buurtbewoners verenigen zich nu massaal in actiecomités, antizendmastgroeperingen schieten als paddestoelen uit de grond. Op internet wemelt het van ’slachtofferverhalen’ over slapeloosheid, duizelingen, hartkloppingen, astma en nog veel meer verschrikkelijke aandoeningen als gevolg van straling. Deze week bereikte een actiecomité in Huizen een absolute doorbraak: 200 burgers wisten de plaatsing van een 40 meter hoge umtsmast in het plaatselijke parkje te voorkomen. De gemeente wees de plaatsing af vanwege de onduidelijke invloed van straling op de Huizenaren. Neurobioloog Henk Schooneveld, die beweert dat ons land reeds 240.000 stralingsslachtoffers telt, weet het zeker: „Dit gaat in 2005 nog veel vaker gebeuren. Let maar op, overheid!â€?
Oprukkend antennewoud zorgt voor onrust over effect op gezondheid
ZENDMASTSTRALING LINK of LARIE?
door ERIK MORSINK
AMSTERDAM, zaterdag
De ontwikkelingen in de telecommunicatie volgen elkaar in een razend tempo op. Momenteel zijn we toe aan de derde generatie mobiele telecommunicatiesystemen. Allemaal aangepast aan de eisen van deze moderne tijd, laat minister Brinkhorst (Economische Zaken) graag weten in interviews. Umts (Universeel Mobiel Telecommunicatie Systeem) maakt het straks mogelijk datacommunicatietoepassingen mobiel te benutten. Dus internet, digitaal winkelen, videotelefonie, e-mailen in de auto, muziek downloaden in je bootje op het IJsselmeer, het kan dan allemaal. Tot grote angst van een alsmaar groeiende groep Nederlanders.
Om straks iedereen in Nederland gebruik te kunnen laten maken van deze nieuwe toepassingen, plaatsen telecomproviders nu overal speciale umts-masten. Ons land telt al 10.000 ’oude’ gsm-masten. „In de komende jaren moeten er 10.000 umts-masten bij, om in het hele land een goede netwerkdekking te krijgen�, vertelt Judith Thompson, woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken. „En niet 30.000 tot 50.000, zoals je in de spookaantallen van sommige antizendmastgroeperingen wel eens hoort.�
Spagaat
De overheid lijkt vooralsnog in een spagaat te zitten. Aan de ene kant ving de schatkist in 2000 6 miljard gulden door de verkoop van de umts-licenties, met daaraan gekoppeld de plicht tot aanleg van de umts-netwerken. Blijkt straks uit het Zwitserse onderzoek echter dat er wel degelijk sprake is van negatieve gevolgen van de straling, dan snijdt de overheid zichzelf gigantisch in de vingers als men zich moet gaan ontfermen over de dan erkende slachtoffers. „Daar wil ik nog niet op vooruitlopenâ€?, zegt Judith Thompson. „Wij nemen de klachten die we krijgen in ieder geval wel serieus. Minister Brinkhorst heeft ze geagendeerd voor de Europese Raad. Zolang er geen reden is tot ingrijpen, worden de masten gewoon geplaatst.â€? En juist bij dat laatste wringt de schoen. Hele mensenmassa’s klagen steen en been over gezondheidsklachten die zij sinds de komst van masten in hun omgeving hebben. Zo zegt één op de drie bewoners van de flat aan het Amsterdamse Nassauplein met ziekte te kampen. Alle kinderen die er wonen, zouden astma hebben. Over de oorzaak zijn de bewoners het eens: de 15 zendmasten en umts-antennes die op het dak staan.
Edward Goes (26) van
www.stopumts.nl kan erover meepraten: „Ik woonde boven in een flat in Utrecht Overvecht, ook bij een antenne. Na een tijd kreeg ik last van oververmoeidheid, hartkloppingen, duizelingen en slapeloosheid. M’n hele studie liep in de soep. Het vreemde was dat als ik terugkwam van vakantie, ik juist weer zo fris als een hoentje was! Maar na verloop van tijd kwamen de klachten terug.�
Via via hoorde Edward over de ’zendmastenproblematiek’. „Ik sprak iemand die dezelfde klachten had als ik. Ik ben me er toen in gaan verdiepen, heb zelfs de straling in Utrecht gemeten en kwam tot de conclusie: ’Dit is het probleem.’ Van pure ellende ben ik terugverhuisd naar mijn ouders. Even dacht ik nog: dit land wordt onleefbaar, ik ga helemaal weg. Maar ja, zo snel zal ik me niet laten verjagen. Nu geef ik voorlichting aan burgers over de hele problematiek. Dat doe ik via de site, maar ik houd bijvoorbeeld ook lezingen tijdens informatie-avonden.�
Charles Claessens van de Stichting Milieuziektes emigreerde onlangs wél. Hij vertrok vanuit Brabant naar Meer, net over de Belgische grens, onder Breda. „En ik kan u wel vertellen dat ik in een oase van rust terecht ben gekomen. Mijn suikerspiegel was enorm omhoog geschoten, en de waarde is nu gedaald tot de helft minder dan in mijn vorige woning.â€?
Claessens heeft een dagtaak aan het verrichten van metingen bij mensen die hem bellen met klachten over straling van gsm- en umts-masten. „Echt, u wilt niet weten wat ik tegenkom. Mensen die ’s nachts als zombies in het park zitten, of juist in het donker op begraafplaatsen de rust opzoeken. En vergeet niet de dect-telefoon! De draadloze huistelefoon is de ziektemaker bij uitstek! Mijn vorige buurvrouw had er eentje, nou ik heb het hele huis met folie beplakt om die straling tegen te houden. Ik voorspel dat als umts over een aantal jaren volledig draait, zestig procent van onze bevolking last heeft van elektrostress!�
Zeperd
De ’Nederbelg’ vindt umts bovendien „de zeperd van de eeuw! Waarom moeten we aan de beeldtelefonie of internetten in de auto? In een wagen moet je rijden! Een beetje tetteren door je mobieltje en sms’en. Dat is het enige waarvoor die telefoons gebruikt worden. En daarvoor gaan we dan al deze gezondheidsrisico’s nemen en het land volbouwen met die ellendige masten en zenders? Walgelijk!�
Dr. ir. Peter Zwamborn, deeltijdhoogleraar elektromagnetische effecten, leidde bij TNO in 2003 het zogeheten Cofam-onderzoek. Dat richtte zich op het welbevinden van mensen die in de buurt van een mast of zender woonden. „Een door de Tweede Kamer gewenst onderzoek. We hadden twee groepen van elk 36 personen (klagers en niet-klagers) die in vier sessies van enkele minuten werden blootgesteld aan elektromagnetische velden. Wij hadden verwacht niets te vinden, maar merkten toch een statistisch verschil. Kleine reacties; iets meer duizeligheid en nervositeit. Sommige proefpersonen klaagden over een pijnlijke borst, anderen weer over een plaatselijke verdoving van het lichaam, tintelingen.�
„Ik wil benadrukken dat TNO nooit heeft gezegd dat de masten en zenders schadelijk zijn. Wij werkten met een kleine groep, dus er kan hier ook sprake zijn van een toevalselement. Ik pleit dan ook voor verder onderzoek, zoals momenteel in Zwitserland gebeurt. De resultaten daarvan worden eind dit jaar verwacht. Ik kan me voorstellen dat de overheid daarop wacht. Want moet je nou op basis van iets waar toevalligheid in zit, alles en iedereen van het dak gooien?� vraagt Zwamborn zich af.
Die mening is het ministerie van Economische Zaken ook toegedaan. Judith Thompson: „Het is nog nooit medisch aangetoond dat de straling van gsm- en umts-masten daadwerkelijk schadelijk is voor de bevolking. Het Cofam-onderzoek richtte zich op subjectieve beleving van mensen, op het welbevinden. En niet op medische gronden. Bovendien staan sommige masten en zenders in het land niet eens aan en klagen de mensen toch!�
• Edward Goes verhuisde terug naar zijn ouders in Groenekan omdat hij in zijn flat in Utrecht Overvecht gék werd van de straling.
• Charles Claessens ontvluchtte zelfs ons land en woont sinds kort in België. „Wat een zegening! M’n suikerspiegel ging meteen naar beneden!â€?
FOTO: VISUMAR
• Diederik Paulus is opgelucht. Hij wist met zijn actiecomité de plaatsing van een zendmast in Huizen te voorkomen.
FOTO’S: RUUD VAN DER LINDEN
En dus wordt er ondertussen flink doorgebouwd. Bovendien gaf de Gezondheidsraad, het overheidsorgaan dat bindende adviezen verstrekt over gezondheidsrisico’s, aan het TNO-onderzoek niet goed te vinden en daarom laat men momenteel tegenonderzoek doen in Zwitserland.
Incompetent
Hugo Schooneveld, neurobioloog en oprichter van de Werkgroep Elektrische Overgevoeligheid: „Ik wil niet met het beschuldigende vingertje naar Zwamborn wijzen, maar het was inderdaad een zeer incompetent onderzoek. De deelnemers werden in vier sessies van elk twintig minuten aan straling blootgesteld. Dat is veel te kort! Op zo’n korte termijn treedt er helemaal geen reactie op. Het probleem met het Cofam-onderzoek was, dat men niet wist welke methode te gebruiken. Dat komt doordat het probleem zo verschrikkelijk groot is. Het zijn lang niet alleen de masten en antennes. Ook je huishoudelijke apparaten stralen. En het hangt ook weer van een ieders persoonlijke gestel af. En van het soort huis waarin je woont. Is er bijvoorbeeld veel aluminium in verwerkt? Je ziet door de bomen het bos niet meer.�
Overheid, providers en actiegroepen wachten op Zwitsers onderzoek
Toch gloort er ook weer een sprankje hoop, volgens Schooneveld: „Er komt steeds meer verzet tegen de gsm- en umts-zendmasten. In ons land lijden inmiddels al 240.000 mensen aan alle elektrische vervuiling van zendmasten, gsm’s en dect-telefoons om ons heen. Onze overheid heeft nooit van tevoren onderzocht wat voor een consequenties de plaatsing van al die masten op de volksgezondheid heeft. Het barst van de mensen met paniekaanvallen, duizelingen, hartkloppingen en slaapproblemen. Die ziekten worden door onze landelijke regering en veel medici niet erkend. Er bestaat geen medicatie tegen elektrostress. Maar ondertussen biedt het leven voor de slachtoffers geen perspectief meer.�
Een flinke doorbraak bereikte deze week werkgroep De Poolvos uit Huizen. Provider T-Mobile wilde in het plaatselijke parkje een 40 meter hoge zendmast plaatsen. „Dat gaat niet doorâ€?, glundert comitéwoordvoerder Diederik Paulus. „Mede vanwege de 200 handtekeningen die we hebben opgehaald, heeft de gemeente het verzoek tot plaatsing van de mast afgewezen! We zijn als buurt natuurlijk heel erg blij dat we die visuele herrie hier nu niet krijgenâ€?, vertelt Paulus enthousiast- .„Juist omdat de invloed van straling op de gezondheid niet bekend is, heeft de gemeente besloten dat de mast in het park Poolvos er niet mag komen. Dat is natuurlijk revolutionair!â€?
Ook elders in het land klinkt protest. In Terneuzen wil een wethouder een verbod op het plaatsen van masten op scholen en flats. En onlangs verklaarde woningcorporatie De Alliantie, met 60.000 woningen de op één na grootste van het land, geen zendmasten en antennes meer toe te staan zolang onduidelijk is in hoeverre umts-straling schadelijk is.
Procedure
T-Mobile woordvoerder Henny van der Heiden wuift de commotie weg: „Dit zijn slechts incidenten. Dat het gezondheidsrisico de doorslag geeft voor het afwijzen van een mast, is volgens mij op onterechte gronden gebaseerd. Er helemaal nog geen reden tot onrust. Ik denk dat straks uit het Zwitserse onderzoek zal blijken, dat er helemaal niets aan de hand is. Wij staan trouwens op zeer goede voet met de gemeenten. We gaan de procedure in, er vindt inspraak plaats. Wordt de mast vervolgens afgewezen dan gaan we opnieuw met elkaar om de tafel zitten om te kijken hoe we er dan wél voor kunnen zorgen dat we een uitstekende bereikbaarheid van het netwerk kunnen realiseren.â€?
